استفاده از رژیم کتوژنیک بدون داشتن کیسه صفرا
کیسه صفرا نقشی بسیار مهم در هضم چربی‌ها دارد. این کیسه با انبار کردن ماده‌ی صفرا اضافی و آزاد کردن آن در زمان مناسب باعث هضم بهتر می‌شود. ( صفرا یک مایع قلیایی سبز- قهوه‌ای است که به گوارش غذا کمک می‌کند. )
جهت دریافت رژیم اختصاصی خودتون اینجا کلیک کنید !
در بعضی از مواقع مثل وجود سنگ ممکن است نیاز باشد تا این کیسه از بدن خارج شود. حال سوالی که پیش می‌آید این است که، با نبود کیسه صفرا می‌توان رژیم کتوژنیک را رعایت کرد؟
خبر خوب این است که، بله. امکانش وجود دارد. اما نیاز به انجام اقداماتی است.
مهم: اگر کیسه صفرا خود را خارج کرده‌اید و قصد دارید از رژیم کتوژنیک استفاده کنید، حتما قبل از شروع با یک متخصص مشورت کنید.
کیسه صفرا چیست؟
کیسه صفرا عضوی از سیستم صفراوی است که از کبد و مجاری خون رسانی آن، مجاری کبد، مجاری صفراوی ( داخل و بیرون کبد ) و کیسه صفرا تشکیل شده است. این سیستم را صفراوی می‌نامند، چون از اندام‌هایی تشکیل شده است که مسئول تولید و آزاد سازی ماده صفراوی در زمان مناسب هستند.
کیسه صفرا در زیر کبد و در قسمت راست و بالای شکم قرار دارد. این کیسه تقریبا اندازه یک گلابی است. کیسه صفرا در قسمت خارجی سیستم صفراوی ( خارج کبد ) واقع شده است و از طریق مجاری کیستیک، ماده صفرا را از کبد دریافت می‌کند.
عملکردهای کیسه صفرا
در ابتدا مهم است که بدانیم ماده صفرا چیست و چه کاری انجام می‌دهد. صفرا یک ترشح آبکی و منحصر به فرد است که توسط کبد تولید شده و عملکرد سالم بدن انسان نقش دارد. این ماده از ۹۵ درصد آب به علاوه ترکیبات نمک صفراوی محلول، فسفولیپید بیلی روبین، کلسترول، اسیدهای آمینه و غیره تشکل شده است. ماده صفرا معمولا هنگام غذا خوردن تولید می‌شود. به خصوص وقتی که غذای چربی مصرف می‌کنید. در مواقعی که روزه می‌گیرید، تولید این ماده کاهش می‌یابد.
دو نقش اصلی صفرا عبارتند از:
هضم و جذب چربی
ماده صفرا در امولسیون شدن چربی‌ها و آسان شدن هضم غذا نقشی حیاتی دارد. ماده صفرا این کار را با تجزیه قطرات چربی بزرگ و کوچکتر کردن آن‌ها انجام می‌دهد. با این کار آنزیم‌های گوارشی سطح بیش‌تری را می‌پوشانند و راحت‌تر چربی را هضم می‌کنند. متوسط جریان صفرا در بدن انسان حدودا ۶۰۰ میلی‌لیتر در روز است.
اگر ماده صفرا وجود نداشته باشد، هضم چربی‌ها برای بدن دشوار خواهد بود و مقدار زیادی از آن از طریق مدفوع دفع خواهد شد. نتیجه این اتفاق مدفوعی چرب است که رنگ سفید و یا خاکستری دارد. نبود ماده صفرا را استئاتوره می‌نامند. این وضعیت می‌تواند باعث کمبود اسیدهای چرب و ویتامین‌های محلول در چربی در بدن بشود. به علاوه، وجود حالت استئاتوره ممکن است مشکلاتی را برای روده بزرگ ایجاد کند. چون روده بزرگ و ساختار آن با فرآیند جذب چربی سازگار نیستند.
رهایی از شر مواد زائد
ماده صفرا میزان اضافی کلسترول بدن شما را با تبدیل کردن آن‌ها به نمک صفراوی از بین می‌برد و به بدن کمک می‌کند راحت‌تر تعادل داخلی خود را حفظ کند.
دو عملکرد اصلی کیسه صفرا عبارتند از:
ذخیره ماده صفرا
مقدار اضافی ماده صفرا تولید شده به کیسه صفرا فرستاده می‌شود تا ذخیره شده و در موقعیتی دیگر استفاده شود. در هنگام غذا خوردن، سلول‌های غدد درون ریز تحریک می‌شوند و هورمونی به نام کوله سیستوکینین آزاد می‌کنند. این هورمون تحریک عضله صاف کیسه صفرا را کنترل می‌کند. همچنین باعث شل شدن اسفنکتر ادی می‌شود و اجازه می‌دهد تا کیسه صفرا ماده صفرا اضافی را در روده کوچک آزاد کند.
متمرکز کردن ماده صفرا
هنگامی که در حال خوردن غذا نیستید ( مثلا خواب هستید ) اسفنکتر ادی منقبض می‌شود و از ورود جریان ماده صفرا به روده کوچک جلوگیری می‌کند. این انقباض باعث افزایش فشار در مجرای صفرا می‌شود و جریان ماده صفرا را به سمت کیسه صفرا برمی‌گرداند. هنگامی که سلول‌های اپیتلیال آب و الکترولیت‌ها را جذب می‌کنند، دوباره ماده صفرا متمرکز می‌شود.
کیسه صفرا و کبد: چگونه این دو با هم کار می‌کنند؟
همانطور که قبلا گفتیم، کیسه صفرا یک سیستم پشتیبانی از کبد است و کنترل ماده صفرا را در اختیار دارد. کبد ماده صفرا را تولید می‌کند. این ماده از طریق مجاری کبدی و کیستیک به کیسه صفرا منتقل می‌شود. هنگامی که غذا می‌خورید، هورمون کولی سیستوکینین باعث تحریک کیسه صفرا می‌شود. در نتیجه کیسه صفرا باز شده و ماده صفرا در روده کوچک آزاد می‌کند. هنگامی که در حال خوردن غذا نیستید، ماده صفرا در کیسه صفرا ذخیره شده و آماده می‌شود تا با تحریک بعدی دوباره آزاد شود.
مواقعی که لازم است کیسه صفرا برداشته شود:
کوله لیتاز (سنگ کیسه صفرا)
این حالت وقتی اتفاق می‌افتد که سنگ کیسه صفرا تشکیل شده باشد. این سنگ‌ها ممکن است به کوچکی یک دانه برنج یا به اندازه یک توپ گلف باشند. برخی از علائم سنگ کیسه صفرا شامل: درد شدید در طرف راست شکم، استفراغ و حالت تهوع
کوله سیستیت (التهاب کیسه صفرا)
این حالت وقتی اتفاق می‌افتد که کیسه صفرا دچار التهاب باشد. همچنین به این حالت عفونت کیسه صفرا نیز می‌گویند. دلیل این اتفاق معمولا به خاطر وجود سنگ کیسه صفرا است. علائم شامل:درد در قسمت مرکزی و فوقانی شکم، تب و لرز، حالت تهوع و استفراغ، زردی پوست و شکم
پانکراتیت( التهاب پانکراس)
پانکراتیت التهاب پانکراس است که اغلب به خاطر وجود سنگ صفرا ایجاد می‌شود.
اگر کیسه صفرا برداشته شود چه اتفاقی می‌افتد؟
اگر کیسه صفرا به خاطر یکی از شرایط بالا برداشته شود، یعنی کبد یکی از عضوهای مهم سیستم صفراوی را از دست داده است. صفرای تولید شده توسط کبد اکنون جایی برای ذخیره شدن در بین وعده‌هایی غذایی ندارد. کبد با متوجه شدن این موضوع که دیگر کیسه صفرا وجود ندارد، به تولید ماده صفرا ادامه خواهد داد اما آن را در مقادیر کوچکتر به صورت مستقیم به سمت روده کوچک می‌فرستد. اما مشکل اینجاست که کبد نمی‌داند که چه موقعی باید مقدار بیش‌تری ماده صفرا آزاد کند و چه موقعی باید ماده کمتری آزاد کند.
مدتی طول خواهد کشید تا کبد به نبود کیسه صفرا عادت کند و بدون مشکل به کار خود ادامه دهد. در این مدت هر وقت کبد مقدار درستی ماده صفراوی به روده نفرستد، علائمی مثل نفخ، گاز روده و اسهال به وجود می‌آید.
به طور خلاصه: می‌توان بعد از مدتی بدون مشکل به رژیم غذایی خود برگردید، اما حداقل یک ماه و شاید بیش‌تر طول بکشد تا بدن به آرامی با تغییرات سازگار شود.
