یکی از عوارض کاهش وزن سریع که خیلی‌ها از آن شکایت دارند ریزش مو و شلی و افتادگی پوست است اما کاهش وزن درست اصول و آدابی دارد که اگر رعایت شود می‌توان بدون هیچ مشکل و عوارضی از شر چربی‌های اضافه خلاص شد، وزن کم کرد و سلامت و شادابی بیشتر دست پیدا کرد. شما هم اگر می‌خواهید وزن کم کنید و نگران تاثیر کاهش وزن بر پوست و موی خود هستید بهتر است راه درست را انتخاب کنید و به نظر و توصیه متخصصان در این باره توجه کنید.
ریزش مو از عوارض کاهش وزن سریع
یکی از عوارض کاهش وزن سریع ریزش مو است. هر فرایندی که بخواهد ریزش مو ایجاد کند اثر آن 3 تا 5 ماه بعد ظاهر می‌شود. مثلا اگر قرار باشد جراحی موجب ریزش مو شود 4 تا 5 ماه بعد اثرش را نشان می‌دهد. در مورد خانم‌ها هم معمولا 3 تا 4 ماه بعد از زایمان ریزش مو حاد می‌شود. در مورد کاهش وزن هم همین‌طور است. شاید در ماه‌های اول رژیم اتفاقی نیفتد اما از آنجا که 3 تا 4 ماه فرصت لازم است تا مو وارد فاز ریزش شود. ریزش مو اغلب 3 تا 4 ماه بعد از کاهش وزن‌های شدید رخ می‌دهد. به همین خاطر توصیه می‌شود محدودیت غذایی شدید و کاهش وزن سریع نباشد و افراد یک یا حداکثر 2 کیلوگرم در ماه وزن کم کنند. معمولا افرادی که برای کاهش وزن رژیم‌های سفت و سخت غذایی می‌گیرند عناصری که برای رشد پوست مو و ناخن نیاز دارند را از طریق غذایی که می‌خورند دریافت نمی‌کنند و متاسفانه چند هفته تا چند ماه بعد از شروع رژیم موها در فاز ریزش قرار می‌گیرد و فرد دچار ریزش و کاهش تراکم مو شود.
عناصری مانند روی، ویتامین بیوتین و آهن برای رشد مو لازم هستند و چون سلول‌های زایای بافت مو تکثیر خیلی زیادی دارند نیاز به این عناصر زیاد است. اگر این عناصر از طریق رژیم غذایی به اندازه کافی به بدن نرسند و کمبود این عناصر در بدن اتفاق بیفتد فاز رشد مو متوقف می‌شود، سلول‌های زایا متوقف می‌شوند و موها در فاز ریزش قرار می‌گیرند. اگر فرد با درمان درست کمبود این مواد را جبران کند ممکن است ریزش مو به حالت قبل برگردد اما اگر درمان صورت نگیرد و جبران اتفاق نیفتد این چرخه معیوب ادامه پیدا می‌کند و منجر به کم شدن بارز موها می‌شود. معمولا توصیه به افرادی که در برنامه کاهش وزن دچار ریزش مو می‌شوند این است که رژیم غذایی متعادل و مناسب را رعایت کنند و در صورت ریزش مو در کنار تغذیه مناسب از قرص روی و آهن و ویتامین‌های گروه Bبه ویژه گروه بیوتین استفاده کنند.
چطور از ریزش مو در کاهش وزن پیشگیری کنیم؟
رژیم غذایی متناسب در واقع خوردن غذا بر اساس یک برنامه منظم برای به دست آوردن وزن طبیعی و کنترل شده است. افراد چاق معمولا به ویتامین اضافی نیازی ندارند زیرا رژیم غذایی متنوع آنها انواعی از ویتامین‌ها را در خود می‌گنجاند ولی با شروع رژیم غذایی برای کاهش وزن، این ذخیره به تدریج دچار کاهش می‌شود. یکی از مهم‌ترین عوارض کاهش وزن سریع ریزش مو است که البته در بیشتر موارد تدریجی است و با دریافت ویتامین‌های مورد نیاز می‌توان جلوی آن را گرفت. یکی از دلایل ریزش مو در رژیم‌های غذایی کمبود آهن است. تغییرهایی که این رژیم ها در سطح روی، منیزیم، پروتئین، اسیدهای چرب ضروری و ویتامین هایB، D و A اعمال می‌کنند، می‌تواند در بروز ریزش مو موثر باشد. این مشکل در مردان و زنان رخ می‌دهد ولی زنان بیشتر به دنبال درمان می‌روند. ریزش مو در رژیم‌هایی که کاهش وزن سریع را به دنبال دارند، بارزتر است. تغییراتی که در رژیم غذایی به وجود می‌آید، در چرخه رشد مو اختلال ایجاد می‌کند و باعث می‌شود فولیکول‌های مو در فاز رشد خیلی سریع وارد فاز استراحت شود. برای پیشگیری از این حالت، کاهش وزن باید بسیار تدریجی صورت گیرد و رژیم حاوی تمام گروه‌های غذایی (نان و غلات، گوشت و حبوبات، سبزی‌‌ها، میوه‌ها و لبنیات) باشد. در بسیاری افراد ریزش مو موقتی است و ۲ تا ۶ ماه طول می‌کشد و پس از بازگشت به رژیم متعادل غذایی رشد مو طبیعی می‌شود. توصیه می‌شود کاهش وزن در هفته به میزان نیم تا یک کیلوگرم باشد. از مکمل‌های ویتامین و آهن در صورت نیاز استفاده شود. از محکم بستن موها خودداری شود و در صورت عدم پاسخ درمانی با تجویز متخصص پوست، از ماینوکسیدیل هم استفاده شود.
عوارض کاهش وزن سریع
یکی از عوارض کاهش وزن سریع وجود خطوط کششی روی پوست است که در اثر اتساع پوست در مدت کوتاه ایجاد می‌شود. خطوط کششی ممکن است در اثر چاقی و لاغری و یا مصرف طولانی‌مدت برخی داروها (به خصوص کورتیکواستروییدها که اصطلاحا کورتون نامیده می‌شوند) ایجاد شود. این خطوط در ابتدا ارغوانی رنگ هستند و با گذشت زمان همرنگ پوست می‌شوند. هنگامی‌‌که ارغوانی هستند نوعی از لیزر به نام پالس دای لیزر که ارگان هدفش رگ‌های خونی است می‌تواند کمک کند که وضعیت مقداری بهتر شود اما وقتی سفید رنگ می‌شوند و به رنگ پوست در می‌آیند، به خصوص اگر خیلی ضخیم باشند، تقریبا کار زیادی نمی‌توان برای رفع آنها انجام داد. در این موارد لیزرهای فرکشنال کمک بسیار محدودی می‌کنند و تجربه نشان داده است خیلی موثر نیستند. گاهی مواقع می‌توان در برخی نقاط بدن تاثیر این نوع لیزر را در کاهش اثر این خطوط روی پوست آزمایش کرد و اگر پاسخ قابل قبول بود در سایر نقاط بدن نیز از آن استفاده کرد.
هیچ وعده‌‌ای را حذف نکنید
برخی با نخوردن شام یا صبحانه کالری دریافتی‌شان را کاهش می‌دهند درحالی که حذف وعده‌های غذایی غلط است و موجب ولع در وعده غذایی بعدی می‌شود. حذف خودسرانه شام در درازمدت فرد را دچار مشکلاتی خواهد کرد. افرادی که چنین تغییراتی در رژیم غذایی‌شان می‌دهند ممکن است زود وزن کم کنند اما سریع به وزن قبل برمی‌گردند. افرادی که رژیم کاهش وزن دارند باید 3 وعده غذای اصلی و 2 میان وعده صبح و عصر داشته باشند و حتی بعد از شام هم یک میان‌وعده مانند میوه داشته باشند. رژیم کاهش وزن به معنی نخوردن و گرسنگی کشیدن نیست بلکه به معنی درست خوردن است. کم‌خوری غیراصولی کاری اشتباه است که می‌تواند پیامدهایی مانند ریزش مو، عصبانیت، بی‌حوصلگی، رها کردن رژیم غذایی و عوارض کاهش وزن سریع را در پی داشته باشد.
آشنایی با مکمل: سافت ژل مولتی کمپلکس ویتالی تون
در برنامه غذایی تنوع و تعادل را رعایت کنید
کاهش وزن بی خطر یا ایمن محدودهای دارد که کف آن هفته ای نیم کیلوگرم یعنی 2 کیلوگرم در ماه و سقف آن هفته ای یک کیلوگرم یعنی 4 کیلوگرم در ماه است. بنابراین یک فرد می‌تواند در شرایط مناسب بدون اینکه آسیبی به بدنش برسد طی 4 ماه 8 تا 16 کیلوگرم وزن کم کند. البته هرچه روند کاهش وزن به سقف نزدیک شود احتمال اینکه علاوه بر بافت چربی بافت ماهیچهای از دست برود وجود دارد. از دست رفتن بافت ماهیچهای در درازمدت با سلامت، متابولیسم و شادابی منافات دارد. توصیه می‌شود افراد هنگام کاهش وزن حتما ورزش منظم شامل تمرین‌های هوازی و قدرتی را در برنامه روزانه‌شان بگنجانند و عضلات بدنشان را تقویت کنند.
برخی افراد با رژیم‌های سرخود، تک‌خوری و حذف نان و برنج اقدام به کاهش وزن می‌کنند. تجربه نشان داده است رژیم‌های غذایی عجیب و غریب که با فیزیولوژی و نیازهای بدن، فرهنگ غذایی، قومیت و برنامه زندگی فرد منافات دارد، تاریخ مصرف دارد و رعایتشان فقط در کوتاه‌مدت امکانپذیر است. به طور معمول در یک برنامه غذایی صحیح باید نزدیک به 50درصد کالری دریافتی از کربوهیدرات‌ها، 25 تا 30درصد از چربی‌ها و 15 تا 20درصد از پروتئین‌ها تامین شود. در افرادی که ورزش‌های قدرتی انجام می‌دهند نیاز پروتئین می‌تواند افزایش پیدا کند. مثلا اگر میزان نیاز پروتئین در افراد عادی یک گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن است این افراد می توانند 1.2 تا 1.5 و در برخی شرایط حتی تا 2 گرم پروتئین به ازای هر کیلوگرم وزن بدن مصرف کنند. البته درباره کارآیی رژیم غذایی پرپروتئین در سنتز بافت ماهیچهای بحث وجود دارد و مطالعات نشان داده است عملا اگر مصرف پروتئین از حد مشخصی (20 تا 25 درصد کل کالری دریافتی) بیشتر شود تولید اوره می‌کند و باید از طریق ادرار از بدن دفع شود. به همین خاطر توصیه می‌شود افرادی که رژیم غذایی پرپروتئین دارند برای دفع سموم بدن آب زیاد مصرف کنند.
