DHA (دوکوزاهگزانوئیک اسید) یکی از اسیدهای چرب امگا-۳ است که نقش بسیار مهمی در بارداری و رشد جنین ایفا می‌کند. DHA به‌ویژه در رشد و توسعه مغز، چشم‌ها و سیستم عصبی جنین اهمیت دارد. مصرف این اسید چرب در دوران بارداری می‌تواند تأثیرات مثبتی بر سلامت مادر و کودک داشته باشد.
نقش DHA در بارداری:
۱. توسعه مغز و سیستم عصبی جنین
DHA به‌طور خاص برای رشد مغز جنین حیاتی است. این اسید چرب بخش عمده‌ای از ساختار مغز و بافت‌های عصبی را تشکیل می‌دهد. در سه‌ماهه سوم بارداری، مغز جنین با سرعت زیادی رشد می‌کند و نیاز به DHA به‌ویژه در این دوره افزایش می‌یابد. DHA به رشد و تقویت سلول‌های عصبی و بهبود عملکرد سیناپس‌ها (اتصالات بین سلول‌های عصبی) کمک می‌کند.
۲. توسعه بینایی و سلامت چشم‌ها
DHA نقش مهمی در تشکیل شبکیه چشم جنین دارد. شبکیه بخشی از چشم است که نور را دریافت و سیگنال‌های بصری را به مغز ارسال می‌کند. مصرف کافی DHA می‌تواند به توسعه صحیح چشم‌ها و بینایی جنین کمک کرده و در آینده به بهبود سلامت بینایی کودک کمک کند.
۳. بهبود سلامت روانی و عاطفی مادر
برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف DHA در دوران بارداری ممکن است به کاهش خطر ابتلا به افسردگی پس از زایمان در مادر کمک کند. DHA به تنظیم عملکرد سیستم عصبی و تولید مواد شیمیایی مغزی مانند سروتونین کمک می‌کند که در تنظیم خلق و خو و پیشگیری از افسردگی نقش دارند.
۴. کاهش خطر زایمان زودرس
تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف کافی DHA می‌تواند خطر زایمان زودرس را کاهش دهد. DHA به تقویت سلامت عمومی مادر و جنین کمک می‌کند و باعث می‌شود که طول مدت بارداری به اندازه کافی افزایش یابد و جنین فرصت بیشتری برای رشد داشته باشد.
۵. بهبود عملکرد شناختی و یادگیری در کودکان
تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف DHA در دوران بارداری می‌تواند تأثیرات مثبتی بر عملکرد شناختی و یادگیری کودک پس از تولد داشته باشد. کودکانی که در دوران جنینی به اندازه کافی DHA دریافت کرده‌اند، ممکن است در آینده عملکرد بهتری در زمینه‌های حافظه، توجه و یادگیری داشته باشند.
۶. حفظ سلامت قلب و عروق مادر
DHA همچنین می‌تواند به حفظ سلامت قلب و عروق مادر کمک کند. مصرف اسیدهای چرب امگا-۳ از جمله DHA ممکن است به کاهش التهاب، تنظیم سطح کلسترول و بهبود سلامت عروق کمک کند که این عوامل در دوران بارداری اهمیت ویژه‌ای دارند.
چرا DHA در بارداری مهم است؟
۱. نیاز بالای جنین به DHA: بدن جنین نمی‌تواند به طور کامل DHA را سنتز کند، بنابراین این ماده باید از طریق مادر تأمین شود. مغز و چشم‌های جنین به مقدار زیادی DHA برای توسعه سالم نیاز دارند، به‌ویژه در سه‌ماهه سوم بارداری که رشد سریع مغزی اتفاق می‌افتد.
۲. عدم تأمین کافی از طریق رژیم غذایی معمولی: بسیاری از زنان در رژیم غذایی خود به اندازه کافی DHA مصرف نمی‌کنند، به‌ویژه اگر از منابع غذایی غنی از امگا-۳ مانند ماهی‌های چرب استفاده نکنند. بنابراین، مکمل‌های DHA یا مصرف غذاهای غنی‌شده با DHA در دوران بارداری اهمیت دارد.
- افزایش نیاز بدن به DHA در دوران بارداری: در دوران بارداری، نیاز به DHA به دلیل رشد سریع جنین و نیازهای تغذیه‌ای اضافی مادر افزایش می‌یابد. مصرف کافی DHA به‌طور مستقیم بر سلامت و رشد جنین و نیز سلامت روانی و جسمی مادر تأثیر می‌گذارد.
منابع DHA در بارداری:
۱. ماهی‌های چرب
ماهی‌های چرب مانند سالمون، ماهی خال‌مخالی، ساردین و تن از منابع اصلی DHA هستند. با این حال، در دوران بارداری باید در مصرف برخی از ماهی‌ها احتیاط کرد، زیرا ممکن است حاوی مقادیر زیادی جیوه باشند که برای جنین مضر است. مصرف ماهی‌هایی با میزان جیوه پایین‌تر و حاوی DHA بالا توصیه می‌شود.
۲. مکمل‌های DHA
بسیاری از مولتی‌ویتامین‌های بارداری حاوی DHA هستند. اگر رژیم غذایی شما به اندازه کافی حاوی DHA نیست، استفاده از مکمل‌های DHA که مخصوص دوران بارداری طراحی شده‌اند می‌تواند به تأمین نیازهای بدن کمک کند. همیشه بهتر است قبل از مصرف مکمل‌ها با پزشک خود مشورت کنید.
۳. غذاهای غنی‌شده با DHA
برخی از مواد غذایی مانند تخم‌مرغ، لبنیات و شیرهای گیاهی غنی‌شده با DHA می‌توانند منابع خوبی برای دریافت این اسید چرب باشند.
نتیجه‌گیری:
DHA یک اسید چرب اساسی برای رشد و توسعه جنین در دوران بارداری است. این ماده به‌ویژه در توسعه مغز، چشم‌ها و سیستم عصبی جنین نقش کلیدی ایفا می‌کند و همچنین ممکن است به بهبود سلامت قلب و کاهش خطر افسردگی پس از زایمان در مادر کمک کند. برای تأمین نیازهای DHA در دوران بارداری، مصرف ماهی‌های چرب و مکمل‌های DHA به همراه مشورت با پزشک توصیه می‌شود.
احتمالا بخواهید مطمئن شوید که آیا این ویتامین حاوی DHA (دوکوزاهگزانوئیک اسید که یک اسید چرب امگا3 است.) هست یا خیر؟
این چربی ضروری در رشد جنین دخالت دارد. تحقیقات نشان می دهند که خطر بدنیا آمدن نوزادان نارس می تواند با مکمل DHA کاهش یابد. این مکمل نه تنها برای نوزاد بلکه برای مادران نیز مفید است. پژوهشی در سال 2020 نشان داد که DHA می تواند به بهبود حالات افسردگی در دوره بارداری کمک کند (اواخر بارداری تا اوایل بعد از زایمان).
اگرچه DHA در برخی غذاها مثل ماهی چرب یافت می شود اما بیشتر افراد ممکن است مقدار کافی آن را بخصوص در طول بارداری بدست نیاورند. به همین دلیل است که پزشکان اغلب قبل، در طول و بعد از بارداری مصرف DHA را به مادران توصیه می کنند.
چرا DHA در بارداری مهم است؟
دوکوزاهگزانوئیک اسید (DHA) یک اسیدچرب امگا 3 است که نقش مهمی در هریک از سلول های بدن بازی می کند. مغز، پوست و چشم برای سلامتی به مقادیر کافی DHA نیاز دارند و بدن نمی تواند DHA را به مقادیر قابل توجهی بسازد بنابراین منابع غذایی یا مکمل DHA غالبا در طول بارداری توصیه می شوند.
- رشد مغز
- رشد چشم
- رشد سیستم عصبی
همچنین جذب DHA به مقدار کافی، به موارد زیر کمک می کند:
- پیشگیری از زایمان زودرس
- تضمین وزن سالم نوزاد هنگام بدنیا آمدن
- کمک به خلق وخوی مادر در طول دوره بعد از زایمان
اسیدهای چرب امگا 3 دوکوزاهگزانوئیک اسید (DHA) و ایکوزاپنتانوئیک اسید (EPA) بیشترین مزیت را برای سلامتی بهمراه دارند.
DHA بیشترین چربی موجود در مغز است که می تواند بر رشد توانایی های شناختی اعم از “بازه زمانی توجه” در جنین تاثیر بگذارد.
آشنا شویم با: مکمل بارداری پریناتال ویتالی تون + DHA
در طول هر3 ماهه بارداری، DHA چه کاری انجام می دهد؟
در سه ماهه اول مغز جنین در حدود 5 هفتگی شروع به رشد می کند اما این فرایند در کل بارداری ادامه دارد.
جزئیات مربوط به مزایای DHA برای رشد مغز جنین را درهر سه ماهه بارداری تا زمان زایمان را می توان اینگونه توضیح داد:
- مخ مسئول تفکر، بخاطرسپاری و احساس است
- مخچه مسئول کنترل حرکت است
- ساقه مغز مسئول زنده نگه داشتن بدن است
از آنجایی که مغز حاوی مقدار زیادی چربی است و دارای اتصالات عصبی زیادی است DHA می تواند به حفظ این فرایندها درطول بارداری کمک کند. از آنجایی که رشد مغز جنین در طول سه ماهه سوم بارداری به اوج خود می رسد لذا مصرف منابع غذایی DHA بسیار مهم است. بنابراین اگر DHA کافی مصرف نمی کنید، ویتامین بارداری حاوی DHA مصرف کنید و حتی مصرف آن را بیشتر کنید.
چه مقدار DHA در طول بارداری نیاز است؟
زنان باردار باید قبل، در طول و بعد از بارداری حداقل 200 میلی گرم DHA مصرف کنند. اکثر ویتامین های بارداری حاوی دوز 200 میلی گرم DHA هستند.
با کمبود DHA چه اتفاقی می افتد؟
اگر شما مکمل DHA مصرف نمی کنید یا غذاهای حاوی DHA نمی خورید، ممکن است بپرسید که آیا کمبود آن می تواند به جنین درحال رشد آسیب بزند؟
اگرچه تحقیقات دراین زمینه اندک هستند اما نشان می دهند که ناکافی بودن مقدار DHA در طول بارداری می تواند رشد جنین را به خطر بیندازد اما عواقب بلندمدت آن هنوز مشخص نشده است. تحقیقات از مصرف DHA در طول بارداری برای کمک به پیشگیری از بدنیا آمدن نوزادان نارس حمایت می کنند.
چگونه می توان DHA بیشتری را از طریق رژیم غذایی بدست آورد؟
مکمل های DHA یک افزودنی عالی به برنامه غذایی مادران باردار محسوب می شوند. اما شما می توانید با استفاده از منابع غذایی حاوی DHA به مقدار توصیه شده آن دست یابید.
منبع ماهی های چرب و غذاهای دریایی:
- ماهی سالمون
- ماهی کیلکا
- ماهی ساردین
- ماهی قزل آلا
- صدف خوراکی
- ماهی خاردار
- میگو و شاه میگو
به علاوه ماهی تن، صدف خوراکی و ماهی کاد حاوی DHA به مقادیر کم هستند. سایر منابع غذایی حاوی DHA (به مقادیر کمتر از ماهی چرب) شامل تخم مرغ و مرغ هستند.
مصرف ماهی هایی که حاوی مقادیر زیادی جیوه هستند مثل شاه ماکرو، کوسه، شمشیرماهی و Tilefish در طول بارداری توصیه نمی شوند درحالیکه ماهی تن باید به 170 گرم در هفته محدود شود.
دانشکده متخصصان زنان و زایمان امریکا برای جذب DHA و EPA به مقادیر توصیه شده و کاهش جذب متیل جیوه، مصرف 230 تا 340 گرم غذاهای دریایی را در هفته از انواع ماهی سالمون، کیلکا، ساردین و قزل آلا توصیه می کند. همچنین شما می توانید DHA را از غذاهای غنی شده با امگا 3 مثل لبنیات و تخم مرغ که حاوی مقادیر کمی DHA است، دریافت کنید.
آیا به مکمل DHA نیاز دارم؟
بیشتر کارشناسان توصیه می کنند که مکمل DHA را به برنامه غذایی روزانه تان اضافه کنید بخصوص اگر مقدار کافی از این ماده مغذی در رژیم غذاییتان وجود ندارد.
ویتامین های بارداری معمولا حاوی حداقل 200 میلی گرم DHA هستند و شما می توانید مصرف ویتامین های بارداری حاوی DHA را حداقل 3 ماه قبل از بارداری شروع کنید بنابراین به محض اینکه تست بارداری شما مثبت شد، می توانید از مزیت های آن برای سلامتی خود و جنین بهره بگیرید. البته به خانمهای باردار توصیه می شود که قبل از مصرف یک مکمل خاص با پزشکشان صحبت کنند.
چه مکملی را جستجو کنید؟
اکثر مکمل های بارداری جدید حاوی DHA هستند بنابراین اگر بدنبال یک مکمل هستید که بتواند نیاز شما را به موادمغذی برطرف کند، این مکمل ها گزینه خوبی هستند. جستجوی یک برند که مورد تایید فارماکوپه امریکا یا USP یا استاندارد دیگری مثل GMP باشد، ایده خوبی است زیرا این سازمان ها مکمل ها را جداگانه آزمایش می کنند تا از استاندارد بودن آن ویا فرآیند تولیدشان مطمئن شوند.
چگونه دوزهای توصیه شده را انتخاب کنیم؟
بخاطر داشته باشید که اگر ویتامین بارداری حاوی DHA مصرف می کنید، نیازی نیست که مکملی که فقط حاوی DHA است، به همراه آن مصرف کنید.
تنظیم: زهرا محبی
