نفخ شکم که فرایندی موقتی است. اما اگر برطرف نشود یا بدتر شود یا همراه علایمی مانند تب یا استفراغ شود باید فورا به پزشک مراجعه کنید این عارضه می تواند بسیار اذیت کننده باشد و بنابراین درمان نفخ شکم هرچه سریع تر بسیار اهمیت دارد در این مقاله با ما همراه شوید تا شما را با درمان های آن آشنا کنیم.
مراقبت و درمان نفخ شکم
نفخ شکم چه مدت طول می کشد؟
اگر نفخ شکمتان بدلیل خوردن یا نوشیدن یا نوسانات هورمونی است، طی چند ساعت یا چند روز برطرف می شود. اگر دچار یبوست شده اید، نفخ شکمتان برطرف نخواهد شد تا زمانی که اجابت مزاج انجام شود. آب، ورزش و نوشیدن چای های گیاهی می تواند به بهبود نفخ شکم کمک کند. اگر نفخ شکمتان برطرف نشد یا بدتر شد، به پزشک مراجعه کنید.
چه چیزی باعث تسکین نفخ شکم می شود؟
آنچه که باعث تسکین نفخ شکم در بلندمدت می شود، به دلیل ناراحتی شما بستگی دارد. با مراجعه به یک پزشک متخصص ممکن است مشکلتان برطرف شود. اما اگر بدنبال درمان های خانگی برای برطرف کردن و بهبود نفخ شکمتان هستید یا می خواهید از نفخ شکم پیشگیری کنید، می توانید کارهای زیر را انجام دهید:
چای های گیاهی: چای نعناع، چای بابونه، چای زنجبیل، چای زردچوبه و چای رازیانه می توانند به عمل هضم و پردازش گاز کمک کنند. چای گل قاصدک می تواند به تسکین احتباس و ماندگاری آب کمک کند.
کپسول های روغن نعناع، ضداسپاسم طبیعی هستند و این به این معناست که این کپسول ها می توانند به شل کردن عضلات روده کمک کنند. این کپسول ها می توانند به خارج شدن مدفوع از مقعد و خروج گاز روده کمک کنند بخصوص اگر مشکل شما ناشی از حرکت روده باشد.
آنتی اسیدها: شواهد نشان دادند که آنتی اسیدها، التهاب را در مجرای گوارشی تسکین می دهند و به عبور گاز روده کمک می کنند. آنتی اسیدها غالبا حاوی یک ترکیب فعال بنام سایمتیکون (simethicone) هستند که بواسطه گردهم آوردن حباب های کوچک گاز، گاز روده را از مجرای گوارش عبور می دهند. سایمتیکون به طور مجزا و جداگانه در دسترس است.
منیزیم: مکمل منیزیم به خنثی کردن اسید معده و شل کردن عضلات روده کمک می کند. منیزیم اثر ملین کنندگی طبیعی دارد که اگر آن را گاهی اوقات مصرف می کنید، می تواند مفید باشد اما اگر آن را بیشتر اوقات مصرف می کنید، می تواند باعث اعتیاد و وابستگی به آن شود.
پروبیوتیک ها: می توانند به تکمیل یا تعادل دوباره باکتری های روده کمک کنند. برخی پروبیوتیک ها به هضم بهتر غذا کمک می کنند و برخی دیگر به جذب گازهای اضافی کمک می کنند. شما ممکن است مجبور شوید که پروبیوتیک ها را به طور پیوسته و برای چند روز تا چند هفته مصرف کنید تا متوجه تفاوت شوید.
سبوس پسیلیوم: یک مکمل فیبر است که می تواند به شما در اجابت مزاج منظم کمک کند. همیشه مکمل های فیبر را بتدریج و با آب فراوان مصرف کنید. داروهای ملین بدون نسخه را می توانید در صورت نیاز استفاده کنید.
ورزش منظم: با تمرکز بر قوی کردن شکم می تواند به مقابله با نفخ شکم کمک کند.
چگونه می توانم از نفخ شکم پیشگیری کنم؟
اگر نفخ شکمتان بدلیل رژیم غذایی یا نوشیدن مشروبات الکلی است، می توانید از وقوع آن بواسطه تغییر سبک زندگی پیشگیری کنید. در زیر به برخی دستوراالعمل ها اشاره می کنیم:
فیبر به مقدار کافی بخورید: اگر معمولا فیبر زیادی در رژیم غذاییتان وجود ندارد، باید بتدریج غذاهای فیبردار را در رژیم غذاییتان بگنجانید تا به دستگاه گوارشتان آسیب نزند و شما را آزار ندهد. فیبر ابتدا باعث تولید گاز بیشتر می شود اما زمانی که مصرف آن را شروع می کنید و این ماده غذایی بتدریج وارد سیستم گوارشیتان می شود، به پاک کردن ضایعات و بقایای تخمیر که در آنجا چسبیده اند، کمک می کند. فیبر به بدن اعلام می کند که آب بیشتری جذب کند و این باعث می شود که زودتر احساس سیری کنید و غذای زیادی نخورید. فیبر یک پریبیوتیک است که به تغذیه و تقویت باکتری های خوب در روده کمک می کند.
آب به مقدار کافی بنوشید: نوشیدن آب، حرکت روده را در امتداد مجرای گوارشی تحریک کرده و هضم غذا را راحت و آسانتر می کند. آب به احساس سیر بودن بین وعده های غذایی کمک می کند.
انجام ورزش: ورزش به پیشگیری از احتباس و ماندگاری آب و حرکت روده ها کمک می کند. ورزش می تواند به پیشگیری از افزایش وزن که مستقیما در ناحیه شکم اتفاق می افتد، کمک کند. اگر کار پشت میزی دارید، ورزش منظم سخت و وقتگیر به نظر می رسد اما وقت زیادی نمی گیرد. همین الان بلند شوید و در اتاقتان راه بروید.
از خوردن غذاهای فرآوری شده پرهیز کنید: غذاهای فراوری شده حاوی فیبر کمتر و نمک و چربی زیادی هستند. نمک باعث احتباس و ماندگاری آب در شکم می شود و چربی، فرایند هضم را کند می کند زیرا هضم چربی وقت زیادی می گیرد. همه این موارد می تواند منجر به یبوست و نفخ شود. غذاهای فرآوری شده حاوی موادمغذی کمتری هستند بنابراین این غذاها احساس گرسنگی را در شما ایجاد می کنند حتی بعد از اینکه غذاهای پرکالری مصرف کرده اید. این غذاها منجر به خوردن بیشتر و مشکلات بیشتر در هضم می شود.
تمرین خوردن آگاهانه: برای جویدن موادغذایی وقت بگذارید و قبل از اینکه سیر شوید، دست از خوردن بردارید. احساس سیر بودن یک واکنش باتاخیر است زیرا مدت کوتاهی طول می کشد تا غذایی که می خورید به معده برسد. اکثر افراد غذا را به مقدار کافی می خورند تا سیر شوند قبل از اینکه بتوانند به احساس سیری برسند.
به غذاهای حساسیت زا توجه کنید: اینکه مشروبات الکلی می نوشید یا غذای خاصی می خورید، مهم نیست بلکه مهم، توجه کردن به ترکیباتی است که شما به آنها حساس تر هستید.
اگر دلیل نفخ شکمتان، خاص باشد مثل عدم تحمل برخی موادغذایی، دوره پیش از یائسگی یا داشتن یک بیماری، می توانید با مراجعه به پزشک، روند درمان را دنبال کنید. برخی گزینه های درمان شامل موارد زیر هستند:
حذف رژیم غذایی: متخصص یا کارشناس تغذیه می تواند به شما در حذف برخی موادغذایی از رژیم غذاییتان کمک کند و برخی حساسیت های غذایی را به شما نشان دهد و شانس درمان و معالجه سیستم گواریشتان را فراهم کند. این معمولا به معنی حفظ یک رژیم غذایی بسیار محدود در یک دوره کوتاه و سپس اضافه کردن برخی از موادغذایی برای مشاهده واکنش بدن است. یکی از گزینه های خوب که برای نفخ شکم امتحان می شود، رژیم غذایی کم FODMAP است. این رژیم غذایی شامل حذف همه کربوهیدرات هایی است که معمولا باعث بروز مشکلات گوارشی، نفخ و گاز روده می شود.
تست تنفس هیدروژن: این آزمایش نسبتا ساده، یک روش موثر برای غربالگری اختلالات گوارشی اعم از عدم تحمل قندهای خاص و SIBO است. شما می توانید این آزمایش را به صورت سرپایی یا در خانه و طی یک یا دو روز انجام دهید.
پروبیوتیک های هدفمند: اگر مراقبین سلامت، بیماری SIBO یا عدم تعادل باکتری های روده را در شما تشخیص دهند، این پروبیوتیک ها می توانند به بازسازی میکروبیوم بواسطه معرفی باکتری های خاص کمک کنند و تعادل باکتری های خوب در روده را حفظ کنند.
هورمون درمانی: برخی زنان با مصرف قرص های هورمونی جلوگیری از بارداری، نفخ ناشی از عادت ماهانه و دیگر علایم PMS را تسکین می دهند. برخی زنان در دوره پیش از یائسگی، علایم یائسگی را با مکمل های استروژن و پروژسترون تسکین می دهند. با مراجعه به پزشک یا مراقبین سلامت می توانید مشخص کنید که آیا هورمون درمانی برای شما مناسب است یا خیر.
بایوفیدبک: این یک نوع درمان فکری- بدنی است که می تواند به شما در حفظ آرامش و نگهداری کارکردهای بدن کمک کند. اگر شما سوءهاضمه یا یبوست را در پاسخ به استرس تجربه می کنید یا اگر حساسیت شکمتان به موادغذایی بسیار زیاد است و احساس نفخ شکم می کنید حتی وقتی که هضم غذایتان نرمال و طبیعی است، بایوفیدبک می تواند به شما در پیشگیری از نفخ شکم کمک کند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنم؟
در صورت مشاهده موارد زیر به پزشک یا مراقبین سلامت مراجعه کنید:
- اگر نفخ شکمتان بدتر شده است
- اگر نفخ شکمتان بیش از یک هفته ادامه دارد
- اگر نفخ شکمتان دردناک است
- اگر نفخ شکمتان با علایمی مثل تب، استفراغ یا خونریزی همراه است
نفخ شکم، احساس ناخوشایندی است. نفخ شکم یک تجربه معمول و متداول و معمولا موقتی است که ممکن است به یک سیکل تبدیل شود. متمرکز شدن روی یک مسئله برای پی بردن به دلیل آن می تواند خوب و ارزشمند باشد. سعی کنید علایم بیماریتان را یادداشت کنید. به رژیم غذایی، عوامل هورمونی و استرس نیز توجه کنید. این نکات را برای پزشک متخصص بیان کنید. پرداختن به عوامل مختلفی که به نفخ شکم منجر می شوند، می تواند پیچیده و سخت باشد اما یک آزمایش ساده می تواند به حل این مشکل کمک کند. بنابراین اگر علایمتان ادامه داشت و یا شدید بود، به پزشک یا مراقبین سلامت مراجعه کنید.
تنظیم: زهرا محبی(کارشناس ارشد تغذیه)
