جراحی کوچک کردن معده که به آن باریاتریک یا جراحی کاهش وزن نیز گفته می‌شود، به منظور کمک به کاهش وزن در افرادی انجام می‌شود که دارای مشکلات جدی ناشی از چاقی مفرط هستند و روش‌های دیگر کاهش وزن (مانند رژیم غذایی و ورزش) برای آنها مؤثر نبوده‌اند. این نوع جراحی به کاهش حجم معده کمک می‌کند و با ایجاد تغییر در دستگاه گوارش، توانایی فرد در خوردن غذا و جذب کالری‌ها را محدود می‌کند. در ادامه به شرایط افرادی که کاندید مناسب برای جراحی کوچک کردن معده هستند، اشاره می‌شود.
کاندیداهای مناسب برای جراحی کوچک کردن معده
- افراد با شاخص توده بدنی (BMI) بالا:
- افرادی که BMI (شاخص توده بدنی) آنها بالاتر از 40 است و به عنوان چاقی مفرط یا مرضی شناخته می‌شوند، کاندیدای اصلی برای این جراحی هستند. این افراد معمولاً با مشکلات سلامتی جدی ناشی از چاقی مواجه‌اند.
- افرادی با BMI بین 35 تا 40 که مبتلا به بیماری‌های مرتبط با چاقی مانند دیابت نوع 2، فشار خون بالا، بیماری قلبی، یا آپنه خواب هستند نیز می‌توانند تحت این جراحی قرار بگیرند.
- افرادی که روش‌های غیرجراحی کاهش وزن برایشان مؤثر نبوده است:
- افرادی که روش‌های سنتی مانند رژیم غذایی، ورزش و داروهای کاهش وزن را امتحان کرده‌اند و موفق به کاهش وزن پایدار نشده‌اند، ممکن است به جراحی کوچک کردن معده نیاز داشته باشند.
- افراد با مشکلات سلامتی مرتبط با چاقی:
- کسانی که علاوه بر چاقی، به مشکلاتی مانند دیابت نوع 2، کلسترول بالا، آپنه خواب، بیماری قلبی یا مشکلات تنفسی دچار هستند، ممکن است برای جراحی کاندید مناسبی باشند. این جراحی می‌تواند به بهبود یا کاهش علائم این بیماری‌ها کمک کند.
- افراد با تعهد به تغییر سبک زندگی:
- جراحی کوچک کردن معده یک روش قطعی برای کاهش وزن نیست و افراد بعد از جراحی باید به تغییرات اساسی در سبک زندگی، از جمله پیروی از رژیم غذایی مناسب و فعالیت بدنی منظم، پایبند باشند. افرادی که انگیزه و تعهد لازم برای ایجاد این تغییرات را دارند، موفق‌تر در کاهش وزن خواهند بود.
- افرادی با حداقل سن 18 سال:
- معمولاً جراحی کوچک کردن معده برای افراد بالای 18 سال انجام می‌شود، اگرچه در موارد خاص و تحت شرایط پزشکی خاص، ممکن است برای نوجوانان نیز انجام شود. در این صورت، تصمیم‌گیری باید با مشاوره پزشکی و روان‌شناختی دقیق انجام شود.
- افراد بدون مشکلات روانی کنترل‌نشده:
- افرادی که دارای مشکلات روانی جدی مانند افسردگی شدید یا اختلالات خوردن (مانند پرخوری عصبی) هستند، ممکن است قبل از جراحی نیاز به درمان و مدیریت این مشکلات داشته باشند. جراحی کاهش وزن در افرادی که به‌خوبی از نظر روان‌شناختی آماده نیستند، ممکن است به نتیجه مطلوب نرسد.
شرایطی که ممکن است جراحی کوچک کردن معده توصیه نشود
- مشکلات جدی سلامتی که ممکن است خطر جراحی را افزایش دهد، مانند مشکلات قلبی جدی، اختلالات خونی یا بیماری‌های ریوی شدید.
- ناتوانی در تغییرات سبک زندگی: افرادی که به دلیل شرایط روحی یا رفتاری نمی‌توانند به تغییرات لازم بعد از جراحی پایبند باشند، ممکن است برای این جراحی مناسب نباشند.
- اعتیاد به مواد مخدر یا الکل: جراحی کاهش وزن ممکن است برای افرادی که دچار اعتیاد هستند مناسب نباشد، مگر اینکه قبل از جراحی تحت درمان مناسب قرار بگیرند.
انواع جراحی کوچک کردن معده
- بای پس معده (Roux-en-Y Gastric Bypass):
- در این روش، یک کیسه کوچک در قسمت بالایی معده ایجاد می‌شود و بخشی از روده به آن متصل می‌شود. این جراحی هم حجم معده را کاهش می‌دهد و هم جذب کالری‌ها و مواد غذایی را محدود می‌کند.
- اسلیو گاسترکتومی (Sleeve Gastrectomy):
- در این روش، بخش بزرگی از معده برداشته می‌شود و یک معده لوله‌ای شکل باقی می‌ماند که حجم کمتری دارد و باعث کاهش اشتها و مصرف غذا می‌شود.
- نوار معده (Gastric Banding):
- در این روش، یک نوار قابل تنظیم دور قسمت بالایی معده قرار داده می‌شود که حجم معده را کاهش داده و فرد سریع‌تر احساس سیری می‌کند. این روش کمتر از روش‌های دیگر رایج است.
- سوئیچ دوازدهه (Duodenal Switch):
- این جراحی ترکیبی از اسلیو گاسترکتومی و بای پس معده است که باعث کاهش حجم معده و جذب کالری‌ها می‌شود. این روش پیچیده‌تر است و معمولاً برای افراد با BMI بسیار بالا انجام می‌شود.
مزایای جراحی کوچک کردن معده
- کاهش وزن پایدار: این جراحی‌ها می‌توانند به کاهش وزن مؤثر و پایدار کمک کنند و بسیاری از افراد در عرض 1 تا 2 سال پس از جراحی مقدار قابل‌توجهی وزن از دست می‌دهند.
- بهبود مشکلات سلامتی: بسیاری از بیماری‌های مرتبط با چاقی مانند دیابت نوع 2، فشار خون بالا، کلسترول بالا و آپنه خواب بعد از جراحی بهبود می‌یابند.
- بهبود کیفیت زندگی: کاهش وزن می‌تواند منجر به بهبود اعتماد به نفس، افزایش انرژی، و بهبود کیفیت کلی زندگی شود.
عوارض و خطرات احتمالی جراحی کوچک کردن معده
اگرچه جراحی کوچک کردن معده می‌تواند مؤثر باشد، اما خطرات و عوارض خاصی دارد که باید در نظر گرفته شوند:
- عوارض جراحی: خونریزی، عفونت، نشت از محل بخیه‌ها و لخته شدن خون از جمله عوارض احتمالی هستند.
- کمبودهای تغذیه‌ای: کاهش جذب مواد غذایی ممکن است باعث کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند ویتامین B12، آهن و کلسیم شود. بیماران نیاز به مصرف مکمل‌های ویتامینی و معدنی دارند.
- سندروم دامپینگ: به دلیل تخلیه سریع غذا از معده به روده کوچک، برخی از افراد ممکن است پس از خوردن غذا دچار تهوع، سرگیجه، تعریق و اسهال شوند.
جراحی کوچک کردن معده و سایر جراحی های کاهش وزن تغییراتی را در سیستم گوارش ایجاد می کند و بواسطه کم شدن میزان خوراک یا کاهش جذب مواد غذایی یا هردو موجب کاهش وزن می شود. جراحی معده یا سایر جراحی های کاهش وزن زمانی انجام می شود که رژیم غذایی و ورزش کارامد و موثر نباشد و یا زمانی که مشکلات و بیماری های جدی بدلیل افزایش وزن، سلامت فرد را تهدید کند. انواعی از جراحی های کاهش وزن وجود دارند که به جراحی چاقی معروف هستند. جراحی معده یکی از مرسوم ترین جراحی هاست که در امریکا کاربرد دارد. بسیاری از جراحان جراحی معده را ترجیح می دهند زیرا عموما این روش عوارض و مشکلات کمتری نسبت به سایر جراحی های کاهش وزن دارد. انواع جراحی های کاهش وزن از جمله جراحی معده جزو عمل هایی هستند که خطرات جدی و عوارض جانبی را به همراه دارند. بنابراین با تغییر رژیم غذایی به یک رژیم غذایی سالم و ورزش منظم، موفقیت جراحی چاقی تضمین می شود.
انواع جراحی ها:
گاستروپلاستی جداره آندوسکوپی
جراحی معده
بالون درون معده ای
جراحی کوچک کردن معده به چه علت انجام می شود؟
جراحی کوچک کردن معده به کم کردن وزن اضافی و کاهش ابتلا به بیماری های خطرناک مرتبط با وزن کمک می کند که این بیماری ها شامل بیماری رفلاکس معده، بیماری قلبی، فشار خون بالا، آپنه خواب، دیابت نوع 2 و سکته می باشد. جراحی معده و سایر جراحی های کاهش وزن معمولا زمانی انجام می شود که فرد تلاش بسیاری کرده تا وزن خود را از طریق رژیم غذایی سالم و ورزش کاهش دهد.
جراحی کوچک کردن معده برای چه کسانی انجام می شود؟
به طور کلی جراحی کوچک کردن معده و سایر جراحی های کاهش وزن برای کسانی انجام می شود که شاخص توده بدنی یا BMI برابر 40 یا بیشتر از آن باشد. BMI فرد برابر 35 یا 39.9 باشد (چاق) و یا فرد دچار امراض جدی مرتبط با وزن اعم از دیابت نوع 2، فشار خون بالا یا آپنه شدید خواب باشد.
در برخی موارد اگر BMI فرد برابر 30 تا 34 باشد و درگیر امراض یا بیماری های مرتبط با وزن باشد، این جراحی به او توصیه می شود. اما جراحی معده برای هرکسی که دچار اضافه وزن شدید است، مناسب نیست. فردی واجد شرایط جراحی کاهش وزن است که شرایط او منطبق با دستورالعمل های پزشکی باشد. برای اینکه بدانیم فرد واجد شرایط جراحی معده است، نیاز به غربالگری می باشد. فرد باید تغییرات دایمی را در سبک زندگی خود ایجاد کند و در طرح های پیگیری بلندمدت از جمله پیگیری روش تغذیه، سبک زندگی، رفتار و شرایط پزشکی مشارکت کند.
خطرات
جراحی کوچک کردن معده و سایر جراحی های کاهش وزن همانند هر جراحی دیگری خطراتی را در کوتاه مدت و بلندمدت به همراه دارند. خطرات مربوط به این عمل جراحی شامل خونریزی شدید، عفونت، واکنش شدید به بیهوشی، لخته شدن خون، مشکلات تنفسی و ریوی، مشکلات سیستم گوارشی و مرگ (بندرت) است. خطرات بلندت مدت و عوارض جراحی کاهش وزن بسته به نوع جراحی متفاوت است. انسداد روده، سندروم دامپینگ، اسهال، تهوع یا استفراغ، سنگ مثانه، افت قند خون (هیپوگلیسمیا)، سوءتغذیه، فتق، زخم معده، زخم، استفراغ و مرگ (بندرت) از عوارض آن است.
نحوه آمادگی برای عمل کوچک کردن معده
چنانچه واجد شرایط جراحی معده یا سایر جراحی های کاهش وزن هستید، تیم مراقبت از سلامت توصیه هایی را در مورد آماده شدن برای عمل جراحی ارایه می دهد. قبل از جراحی لازم است آزمایشاتی را انجام بدهید و خوردن و نوشیدن را محدود کنید. همچنین لازم است یک برنامه ی فعالیت بدنی داشته باشید و از مصرف تنباکو خودداری کنید. بواسطه برنامه ریزی می توانید خود را برای بهبودی بعد از جراحی آماده کنید. برای مثال درصورت نیاز می توانید ابزارهای کمکی را در خانه فراهم و مرتب کنید.
انواع جراحی های چاقی:
هر نوع جراحی چاقی معایب و محاسنی دارد. در مورد این جراحی با پزشکتان صحبت کنید. دراینجا به انواع جراحی های چاقی اشاره می کنیم:
Roux-en-Y (roo-en-y)
این نوع جراحی یکی از مرسوم ترین جراحی هاست. این جراحی معمولا برگشت پذیر نیست و موجب کاهش میزان اشتها و جذب موادغذایی می شود. جراح بالای معده را برش داده و آن را از بقیه معده جدا نموده و سپس ناحیه موردنظر را مسدود می کند. برآمدگی حاصل به اندازه یک گردوست که می تواند تنها حدود یک اونس غذا را درخود نگاه دارد. معمولا معده شما می تواند 3 * 473 میلی لیتر غذا را در خود نگه دارد. سپس جراح روده کوچک را بریده و بخشی از آن را مستقیما به برامدگی می دوزد. غذا وارد این برآمدگی کوچک شده و سپس مستقیما وارد روده کوچک می شود. مواد غذایی از کل معده و اولین بخش از روده کوچک عبور می کند و مستقیما وارد بخش میانی روده کوچک می شود.
تغییر مسیر پانکراس – کیسه صفرا با جابجایی دوازدهه
این روش نوع دیگری از جراحی معده است که در این عمل پیچیده و چندبخشی، حدود 80درصد از معده برداشته می شود. دریچه ای که مواد غذایی را بدرون روده کوچک رها می کند، و همچنین بخش کوچکی از روده کوچک که معمولا متصل به معده است (دوازدهه) باقی می ماند. در این عمل جراحی، اکثریت روده بواسطه اتصال بخش انتهایی روده به دوازدهه نزدیک معده جراحی می شود (جابجایی دوازدهه و تغییر مسیر کیسه صفر-پانکراس). این جراحی اشتها را کمتر کرده و جذب مواد غذایی را کاهش می دهد. درحالیکه این عمل جراحی بسیار موثر است اما خطرات و عوارض زیادی از جمله: سوءتغذیه و کمبود ویتامین دارد. معمولا این جراحی برای افرادی مناسب است که شاخص توده بدنی آنها بیشتر از 50 باشد.
آشنا شویم: سافت ژل مولتی فور هر ویتالی تون
باندینگ معده قابل تنظیم به روش لاپراسکوپی (LAGB)
در این نوع جراحی، جراح یک باند قابل تورم را دور بخش فوقانی معده قرار می دهد. زمانی که باند متورم می شود، معده فشرده شده و همانند یک کمربند سفت و محکم می شود. در این جراحی، معده به دو قسمت تقسیم می شود. برآمدگی بسیار کوچک در ناحیه فوقانی که با بقیه معده از طریق یک کانال که بواسطه باند ایجاد شده، ارتباط دارد. این برآمدگی میزان جذب موادغذایی را کمتر می کند و به گونه ای قابل تنظیم است که می تواند جذب مواد غذایی را کاهش دهد. این عمل جراحی بدلیل سادگی نسبی، یکی از مرسوم ترین روش های جراحی کاهش وزن است. به هرحال این روش در مقایسه با سایر جراحی ها کاهش وزن کمتری را به همراه دارد و لازم است که این باند به طور نوبتی تنظیم شود.
گاستروکتومی دیواره
گاستروکتومی دیواره که گاستروکتومی دیواره عمودی نامیده می شود، نوع جدیدتری از جراحی کاهش وزن است. این جراحی اولین بخش از جراحی برای تغییر مسیر کیسه صفر- پانکراس با جابجایی دوازدهه می باشد. به هرحال جراحی گاستروکتومی دیواره ممکن است برای کاهش وزن نیاز باشد. اما در برخی موارد دومین بخش یعنی تغییر مسیر کیسه صفر-پانکراس نیاز است. در جراحی گاستروکتومی، ساختار معده به شکل یک لوله تغییر می کند به طوری که در این روش، میزان جذب کالری کمتر می شود. اینکه کدام نوع جراحی کاهش وزن برای شما بهتر است، به وضعیت شما بستگی دارد. جراح عوامل زیادی اعم از شاخص توده بدن، عادات غذایی، بیماری ها و امراض، سابقه جراحی و عوارض جراحی را مدنظر قرار می دهد.
نتیجه:
جراحی معده و سایر جراحی های چاقی می توانند کاهش وزن بلندمدتی را بوجود آورند. میزان کاهش وزن به نوع جراحی و تغییر عادات سبک زندگی بستگی دارد. بنابراین امکان کاهش وزن به نصف یا بیشتر طی دو سال وجود دارد. جراحی معده علاوه بر کاهش وزن ممکن است شرایط مربوط به اضافه وزن را بهبود بخشد و یا ان را برطرف نماید که این شرایط شامل: بیماری رفلاکس معده، بیماری قلب، فشار خون بالا، آپنه شدید خواب، دیابت نوع 2 و سکته مغزی می باشد. جراحی معده می تواند توانایی شما را در انجام فعالیت های روزمره بهبود بخشد و به بهبود کیفیت زندگی تان کمک کند.
