رژیم‌ سم زدایی که با نام دیتاکس نیز شناخته می‌شود، شیوه‌ای است که برای تصفیه خون و کبد مورد استفاده قرار می‌گیرد. هضم صاف  و جذب مواد مغذی همراه با پردازش موثر سموم توسط کبد برای سلامتی بسیار حیاتی است. به همین دلیل است که یک رژیم سم‌ زدایی می‌تواند ابزاری قدرتمند برای جوان سازی بدن و پوست شما از درون به بیرون باشد. نکته کلیدی برای پاکسازی سموم این است که خودتان را در برنامه راحت کنید تا بدنتان دچار شوک نشود. پنج روز قبل از شروع برنامه رژیم غذایی سم زدایی، الکل،  قهوه، سیگار،  قندهای تصفیه شده،  چربی‌های اشباع شده  و تمام غذاهای فرآوری شده را به تدریج حذف کنید. این غذاها می‌توانند به عنوان سم در بدن شما اضافه شوند و باید به هر قیمتی از رژیم غذایی حذف شوند.

امروزه رژیم‌های دیتاکس در دنیا محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند، اما بیشتر رژیم‌ها غیر ضروری هستند و حتی می‌توانند برای سلامت بدن خطرناک باشند. از این رو گرفتن مشاوره از متخصص تغذیه الزامی است.

سم زدایی بدن چیست؟

رژیم‌های سم‌زدایی معمولاً رژیم غذایی کوتاه‌مدتی هستند که برای حذف سموم از بدن شما طراحی شده‌اند. یک رژیم سم زدایی معمولی شامل یک دوره روزه داری و به دنبال آن یک رژیم غذایی سخت از میوه، سبزیجات، آب میوه و آب است. گاهی اوقات سم زدایی شامل گیاهان، دمنوش‌ها، مکمل‌ها و پاکسازی روده یا تنقیه (فرو کردن آب به درون روده بزرگ) می‌شود. به طور کلی عملکرد رژیم دیتاکس به شرح زیر است:

• با روزه به اندام‌های خود استراحت دهید.
• کبد خود را برای دفع سموم تحریک کنید.
• دفع سموم از طریق مدفوع، ادرار و عرق را تقویت کنید.
• بهبود گردش خون
• بدن خود را با مواد مغذی سالم تامین کنید.

رژیم سم‌زدایی معمولا به دلیل قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی در محیط یا رژیم غذایی شما توصیه می‌شود. این مواد شامل آلاینده‌ها، مواد شیمیایی مصنوعی، فلزات سنگین و سایر ترکیبات مضر هستند. همچنین ادعا می‌شود که این رژیم‌ها به مشکلات سلامتی مختلفی از جمله چاقی، مشکلات گوارشی، بیماری‌های خود ایمنی، التهاب، آلرژی، نفخ و خستگی مزمن کمک می‌کنند.

رایج ترین ر‌ژیم های سم زدایی بدن کدامند؟

انواع مختلفی از رژیم سم زدایی برای پاکسازی بدن وجود دارد. همه آنها تقریباً همیشه شامل روزه گرفتن، خوردن غذاهای خاص، اجتناب از مواد مضر و یا مصرف مکمل‌ها هستند. در ادامه به معرفی برترین و محبوب‌ترین رژیم‌های سم زدایی خواهیم پرداخت.

۱. رژیم سم زدایی لیمو

دیتا‌کس لیمو شامل مصرف فقط یک مخلوط مبتنی بر آب لیمو به مدت ۱ یا ۲ هفته، بدون غذاهای جامد است. هدف این رژیم حذف سموم و پاکسازی بدن است. با این حال، دانشمندان هیچ مدرکی برای حمایت از این ادعاها پیدا نکرده‌اند و رژیم غذایی ممکن است در برخی موارد مضر باشد.

مفهوم سم زدایی از روش‌های پزشکی نشات می‌گیرد که الکل، مواد مخدر یا سایر سموم را از بدن خارج می‌کند. این روش‌ها اغلب از درمان‌های مبتنی بر دارو برای رسیدن به این هدف استفاده می‌کنند. اما خارج از این زمینه پزشکی خاص، مفهوم سم زدایی صرفاً یک گرایش رژیمی بدون پایه علمی است.

حامیان رژیم سم زدایی لیمو معتقدند که این رژیم می‌تواند پوست و هضم را بهبود بخشد و باعث کاهش انرژی و کاهش وزن شود. البته این موارد درباره همه صادق نیستند و این رژیم می‌تواند برای برخی افراد بسیار مضر باشد. اما بیشتر افرادی که از این رژیم سم زدایی استفاده می‌کنند، گزارش داده‌اند که بعد از گذشت مدت زمان مشخص احساس شادابی و انرژی مجدد داشته‌اند.

۲. ر‌ژیم سم زدایی سیب

دیتاکس سیب رژیم سم زدایی دیگری است که محبوبیت زیادی دارد و معمولا در آن از سرکه سیب استفاده می‌کنند. یکی از بهترین راه‌ها برای انجام سم زدایی استفاده از سرکه سیب خام و فیلتر نشده است که همچنان حاوی «مادر» است. “مادر” حاوی برخی از آنزیم ها، مواد معدنی و پروبیوتیک‌ها است که ممکن است برای سلامتی مفید باشد. شما می‌توانید دیتاکس سیب را به مدت چند روز تا یک ماه تست کنید و از فواید آن لذت ببرید. فواید این رژیم سم زدایی عبارتند از:

• تنظیم قند خون
• تاثیر بر کلسترول
• کاهش وزن.

۳. ر‌ژیم سم زدایی سه روزه

این دیتاکس یک روزه اصلاح شده است که در آن به مدت سه روز فقط مایعات می‌نوشید. معمولاً باید در این مدت آب میوه و سبزیجات مصرف کنید. برخی از برنامه‌های رژیم غذایی ۳ روزه سم زدایی نیز به شما این امکان را می‌دهند که اسموتی‌های سالمی را که از ترکیبی از مواد سم زدا تهیه شده‌اند، مصرف کنید.

اگرچه نسخه سه روزه این رژیم سم زدایی کاملا در مورد آبمیوه است، اما بسته به مدت زمان ماندگاری آن، انواع مختلفی از این رژیم وجود دارد. برخی از آنها تا یک ماه دوام دارند و ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• روزه گرفتن برای مدت کوتاهی
• مصرف فقط میوه و سبزیجات
• حذف گندم و لبنیات
• مصرف محدود غذاها
• پرهیز از کافئین و الکل.

ایده پشت این رژیم این است که برای سالم ماندن باید به طور دوره‌ای “ضایعات سمی” را از بدن خود پاک کنید. به طور خاص، ممکن است پس از افراط در تعطیلات و مناسبت‌های خاص وسوسه شوید که این سم زدایی را کنید.

طرفداران دیتاکس سه روزه ادعا می‌کنند که این رژیم به کاهش نفخ، التهاب، خستگی و احتباس آب کمک می‌کند. کسانی که این رژیم را انجام می‌دهند اغلب به دلیل مصرف کالری کمتر از حد معمول به مدت سه روز، کاهش وزن سریع را تجربه می‌کنند.

۴. رژیم سم ‌زدایی هفت روزه

در دیتاکس هفت روزه برای کمک به تمیز نگه داشتن روده بزرگ، باید مصرف فیبر را افزایش دهید. همراه با فیبر میوه‌ها و سبزیجات، دو قاشق غذاخوری دانه چیا را در یک لیوان آب بگنجانید تا سموم بدنتان دفع شود. در این رژیم سم زدایی نوشیدن مقدار زیادی آب تصفیه شده را فراموش نکنید (حداقل هشت لیوان در روز). نوشیدن آب فراوان به فرآیند سم زدایی در بدن شما کمک بیشتری می‌کند.

یکی دیگر از عوامل بازدارنده برای سلامتی استرس است، زیرا بدن شما را تحریک می‌کند تا هورمون‌های استرس را ترشح کند. این ایده خوبی است که موقعیت‌های استرس زا زندگی را همراه با بدن خود پاک کنید. یک دفتر خاطرات داشته باشید و نه تنها از آنچه می خورید و می‌نوشید بلکه احساسات خود را نیز یادداشت کنید. در ادامه برای اینکه از رژیم‌های سم زدایی ایده بهتری بگیرید، غذاهای مجاز رژیم هفت روزه را به ترتیب روز مشخص خواهیم کرد.

روز اول دیتاکس هفت روزه

صبح را با نصف لیمو ترش در آب گرم یا چای گیاهی سم زدا شروع کنید. پس از آن پیاده روی سریع، دوچرخه سواری، یوگا و شنا را فراموش نکنید.

• صبحانه: آب سبزیجات تازه (می‌توانید یکی را از لیست زیر انتخاب کنید)
  • هویج/ چغندر/ کرفس/ نعنا/ گشنیز/ جعفری/ علف گندم/ اسفناج/ کلم پیچ
  • یک قاشق غذاخوری دانه چیا را به آب میوه خود اضافه کنید تا فیبر اضافی و قدرت آن تقویت شود.
• ناهار: سبزیجات خام یا کمی بخارپز با انواع سبزیجات فصلی ترجیحا ارگانیک. شما می‌توانید از موارد زیر انتخاب کنید:
  • قارچ/ اسفناج/ برگ خردل/ برگ شنبلیله/ چغندر/ کلم بروکلی/ کلم/ فلفل دلمه‌ای/ کدو تنبل/ هویج/ پیاز/ سیر
• شام: برای شام باید از یک خورش سبزیجات استفاده کنید. فراموش نکنید که سیر و پیاز را به خورش خود اضافه کنید. در طول روز می‌توانید به مقدار دلخواه آب و چای گیاهی شیرین نشده بنوشید. حداقل ۸ لیوان آب در روز مصرف کنید. ترکیبی از آجیل و دانه‌هایی مانند گردو، بادام، تخم کدو تنبل، تخمه آفتابگردان، تخم خربزه، دانه چیا  و دانه کتان درست کنید. همچنین می‌توانید میوه‌هایی مانند گلابی، سیب، پرتقال، توت فرنگی، هلو، آلو و زردآلو هم بخورید.

روز دوم ر‌ژیم سم زدایی هفت روزه

وعده‌های غذایی و فعالیت‌های دیتاکس هفت روزه در روزه‌های مختلف تقریبا یکسان هستند و فقط ممکن است در یک وعده غذایی خاص تفاوت کمی با هم داشته باشند. برای مثال، در روز دوم باید سبزیجات کم پخته را همراه با سالاد کینوا میل نمایید. برای شام هم می‌توانید خورش سبزی همراه با فلفل دلمه‌ای و روغن زیتون بخورید.

روز سوم

صبح را با یک فنجان ماست طبیعی همراه با میوه‌های تازه و خلال بادام و گردو شروع کنید. در صورت تمایل می‌توانید کمی عسل را نیز همراه با صبحانه میل نمایید. فراموش نکنید همراه با هر وعده از دمنوش‌های گیاهی مانند چای سبز استفاده کنید. برای ناهار می‌توانید عدس پلو یا خورشت سبزی بخورید.

روز چهارم دیتاکس هفت روزه

برای صبحانه می‌توانید شیر نارگیل یا شیر موز مصرف نمایید. برای نهار خورش سبزی همراه با یک کاسه کینوا میل نمایید. شام را هم می‌توانید طبق برنامه قبل ادامه دهید.

روزهای بعدی این رژیم با یکدیگر تفاوتی ندارند و شما می‌توانید وعده‌ها را به طور متناوب بخورید تا از تکراری شدن غذا جلوگیری کنید.

۵. رژیم‌ سم زدایی ۲۱ روزه

رژیم سم زدایی نیز مانند بسیاری از رژیم‌ها دریافت کالری را محدود می‌کند و طبیعتا مانند آن‌ها باعث کاهش وزن می‌شود. اما برای لذت بردن از نتایج طولانی مدت، باید یک برنامه پایدار داشته باشید. دیتاکس ۲۱ روزه یکی از آن مواردی است که می‌تواند فواید سلامتی طولانی مدتی برای شما داشته باشد.

بدن شما به طور طبیعی برای سم زدایی هر روز مجهز شده است. کبد و کلیه‌های شما مسئول تجزیه مواد زائد در بدن شما به طور طبیعی هستند. بهترین کاری که می‌توانید انجام دهید این است که به آنها اجازه دهید، تا با تلاش برای رفع نیازهای تغذیه‌ای خود، بهترین عملکرد را داشته باشند.

رژیم ۲۱ روزه سم زدایی، غذاهای خاصی را که حاوی مواد نگهدارنده و مواد شیمیایی بالایی هستند حذف می‌کند، در حالی که غذاهای سالمی را اضافه می‌کند که توانایی پاکسازی کبد را افزایش می‌دهند و سرعت متابولیسم را افزایش می‌دهند. در واقع می‌توان گفت این دیتاکس، یک رژیم سم زدایی کبد است.

۶. رژیم‌ سم زدایی چهل روزه

دیتاکس ۴۰ روزه فقط یک رژیم سم زدایی نیست، در واقع این رژیم می‌تواند روح و روان شما را از هر گونه اضطراب و استرس دور کند. دستور انجام این رژیم نیز با دیگر دیتاکس‌ها تفاوتی ندارد، فقط باید مدت زمان طولانی‌تری پرهیز غذایی خود را نگه دارید.

توجه داشته باشید تمامی رژیم‌های معرفی شده، در کنار فواید خود مضراتی نیز دارند و شما قبل از هر کاری باید با یک دکتر تغذیه مشاوره کنید!

۷. رژیم‌ سم زدایی بلغم

رژیم سم زدایی بلغم که با عنوان سم زدایی بدن با طب سنتی نیز شناخته می‌شود، نوعی دیتاکس است که بر مبنای مزاج شما صورت می‌گیرد. هر فرد دارای طبع خاصی است و با برخی غذاها سازگارتر از موارد دیگر است. برای مثال، خوردن گوشت گاو یا ماهی ممکن است برای فردی مفید باشد و در مقابل خوردن همین مواد ممکن است باعث بلغم در فردی دیگر شود.

قبل از هر کاری شما باید اول به سراغ مزاج شناسی بروید تا بتوانید مزاج خود را تشخیص دهید. بعد از تشخیص آن می‌توانید درباره طبع هر غذا تحقیق کنید و غذاهای سازگار با خودتان را انتخاب کنید. به طور کلی افراد بلغمی، می‌توانند مواد خوراکی زیر را در دیتاکس خود بگنجانند:

• تخم مرغ نیم‌پز
• مصرف پنیر همراه با گردو، زیره و سیاه‌دانه
• نان سنگک و نان جو
• ارده کنجد همراه با عسل یا شیره انگور
• گوشت شتر، گوسفند و گنجشک
• ادویه‌جات گرم مانند دارچین و زنجبیل
• مارچوبه
• لیمو ترش
• گندم
• نخود
• کدو حلوایی.

با رژیم‌ سم زدایی، کدام سموم دفع می‌شوند؟

رژیم‌های سم‌زدایی به ندرت سموم خاصی را شناسایی و حذف می‌کنند. در واقع شواهدی مبنی بر حذف سموم وجود ندارد. بدن شما می‌تواند خود را از طریق کبد، مدفوع، ادرار و عرق از بسیاری از سموم پاک کند. با این حال برخی کارشناسان معتقدند دیتاکس باعث حذف سمومی مانند آلاینده‌ها، فلزات سنگین، فتالات‌ها و بیسفنول می‌شوند. این مواد سمی تمایل دارند در بافت چربی یا خون انباشته شوند و ممکن است مدت زیادی طول بکشد تا بدن آن‌ها را دفع کند.

رژیم‌های سم زدایی چقدر موثر هستند و بر چه چیز‌هایی تاثیر می‌گذارند؟

برخی از افراد گزارش می‌دهند که در طول و بعد از رژیم‌های سم زدایی احساس تمرکز و انرژی بیشتری دارند. با این حال، این بهبود رفاه ممکن است صرفاً به دلیل حذف غذاهای فرآوری شده، الکل و سایر مواد ناسالم از رژیم غذایی شما باشد. همچنین ممکن است ویتامین‌ها و مواد معدنی را دریافت کنید که قبلاً کمبود آن‌ها وجود داشت. به طور کلی اثرات رژیم سم زدایی به شرح زیر است.

کاهش وزن: با شروع رژیم، افراد ذخایر مایعات و کربوهیدرات زیادی را از دست می‌دهند که این امر موجب کاهش کوتاه مدت وزن می‌شود. اگر رژیم سم زدایی ادامه دار باشد، می‌تواند درصد چربی دور کمر و باسن را کاهش دهد. همچنین دیتاکس می‌تواند مقاومت به انسولین، التهاب و سطوح لپتین در گردش را کاهش دهد.

رفع استرس: برخی از رژیم‌های لاغری می‌توانند روی سطح سروتونین شما تاثیر بگذارند. سروتونین ماده شیمیایی در مغز است که وظیفه کمک به انتقال پیام را بر عهده دارد. با افزایش مقدار این ماده در بدن، احساس سرخوشی افزایش می‌یابد و در مقابل استرس و اضطراب کاهش پیدا می‌کند.

مزایا و معایب دیتاکس

قبل از انجام هزینه برای یک رژیم سم زدایی باید اول مزایا و معایب آن را بسنجید.

مزایا

• شما از افزایش ویتامین‌ها و مواد معدنی به طور طبیعی با مصرف آب میوه‌ها و سبزیجات و یا مکمل‌های نوشیدنی سود خواهید برد.
• رژیم سم زدایی می‌تواند به شما در شناسایی حساسیت‌های غذایی با حذف برخی غذاها برای چند روز کمک کند، سپس به تدریج غذاهای محرک احتمالی را دوباره معرفی کنید.

معایب

طبق گفته clevelandclinic معایب به شرح زیر هستند:

• دیتاکس‌ها کالری کمی دارند، که باعث می‌شود انرژی کمی برای ورزش داشته باشید و ممکن است سرعت متابولیسم و ​​سطح گلوکز خون شما را مختل کند.
• ممکن است ناراحتی گوارشی و دفع مدفوع مکرر را تجربه کنید.
• رژیم‌های سم زدایی پروتئین کمی دارند.

عوارض ر‌ژیم سم زدایی

انواع رژیم‌های سم زدایی می‌توانند مضرات و عوارضی هم داشته باشند. برخی از این عوارض را در ادامه آورده‌ایم:

۱. محدودیت شدید کالری

دیتاکس‌ها معمولا سطح پایینی از کالری را دارند. مصرف کم کاری ممکن است منجر به خستگی، تحریک‌پذیری و بوی بد دهان شود. کمبود مواد معدنی و ویتامین‌ها از عوارض دیگر رژیم سم زدایی هستند.

۲. مصرف بیش از حد یک ماده معدنی

برخی از رژیم های سم زدایی ممکن است خطر مصرف بیش از حد مکمل‌ها، ملین‌ها، دیورتیک‌ها و حتی آب را به همراه داشته باشد. مصرف بیش از حد یک ماده معدنی ممکن است منجر به خطرات سلامتی شود. برای مثال افزایش سطح ملین‌ها ممکن است باعث اسهال شود.

۳. مشکلات شدید در برخی افراد

سالمندان، کودکان، زنان باردار و شیرده، افرادی هستند که در معرض خطر قرار دارند و استفاده از رژیم سم زدایی برای آن‌ها مناسب نیست چرا که ممکن است زندگی آن‌ها را با فقدان مواد مغذی تهدید کند.

برای گرفتن ر‌ژیم سم زدایی باید به چه دکتری مراجعه کنیم؟

گرفتن هر نوع رژیمی نیاز به تخصص و دانش کافی دارد و شما نمی‌توانید بدون در نظر گرفتن تمامی جوانب رژیم بگیرید. متخصصان تغذیه پزشکانی هستند که می‌توانند مناسب‌ترین غذاها را برای سم زدایی بدن شما تشخیص دهند.

سوالات متداول شما

در ادامه پرتکرار ترین سوالات درباره رژیم سم زدایی را بررسی خواهیم کرد. اگر سؤالی دارید که در این مطلب پاسخی برای آن پیدا نکرده‌اید، لطفا سؤال خود را در انتهای این صفحه برای ما کامنت کنید تا کارشناسان ما در اولین فرصت به آن پاسخ دهند.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به پزشک

بدن شما اغلب در معرض مواد سمی قرار می‌گیرد. با این حال، اغلب اوقات می‌تواند آنها را بدون کمک اضافی حذف کند. در حالی که رژیم‌های سم‌زدایی ممکن است وسوسه‌انگیز به نظر برسند، فواید آن‌ها احتمالاً ربطی به از بین بردن سموم ندارد، بلکه به حذف غذاهای مختلف ناسالم مربوط می‌شود .

یک رویکرد بسیار هوشمندانه این است که به جای انجام یک پاکسازی بالقوه خطرناک، سالم‌تر غذا بخورید و سبک زندگی خود را بهبود بخشید. کمک گرفتن از دکتر رژیم سم زدایی در این بین می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.