در مورد داروی گاباپنتین چقدر اطلاعات دارید؟ آیا فکر می کنید این دارو باعث لاغری می شود؟ اکثر افراد این سوال را می پرسند که آیا میتوان با این دارو کاهش وزن داشت؟ افرادی که این دارو را مصرف می کنند بیشتر اذعان داشته اند که پس از مصرف این دارو متاسفانه چاق تر شده و اضافه وزن داشته اند. در ادامه به بررسی این داروی گاباپنتین و تاثیر آن بر وزن می پردازیم.
گاباپنتین چیست؟
گاباپنتین یک نوع داروی تجویزی است با نام تجاری نورونتین یا هوریزانت که برای درمان صرع مورد استفاده قرار می گیرد. پزشکان می توانند برای درمان صرع در افراد بزرگتر از ۱۲ سال و درمان تشنج های جزئی در کودکان بین ۳ تا ۱۲ سال، گاباپنتین را تجویز کنند.
گاباپنتین ممکن است برای درمان سندروم پای بی قرار (RLS)، برای بر طرف کردن بی حسی و سوزن سوزن شدن مرتبط با دیابت، برای پیش گیری از گرگرفتگی و برای آرام کردن دردهای همراه با زونا که به نام نورالژی پس از زونا( پوسترپتیک) مشهور هستند نیز تجویز شود.
سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) گاباپنتین را در سال ۱۹۹۳ تحت اسم برند (نام تجاری) نورونتین برای شرکت داروسازی فایزر تایید کرد.در سال ۲۰۰۳ سازمان غذا و داروی آمریکا گاباپنتین ژنریک را تایید کرد و در حال حاضر توسط چندین شرکت دارویی تولید می شود.
یک فرم پیوسته رهش از گاباپنتین تحت اسم برند (نام تجاری) هوریزانت در دسترس قرار دارد. در سال ۲۰۰۴ شرکت داروسازی فایزر، هزینه های بازاریابی داروی نورنتین را برای استفاده های غیرمجاز تسویه کرده و با پرداخت ۴۳۰ میلیون دلار موافقت کردند.
با اینکه تجویز داروهایی با مصارف خارج از برچسب برای یک پزشک، قانونی است اما تشویق فعالانه به استفاده های خارج از برچسب برای یک شرکت داروسازی غیر قانونی می باشد. پژوهشی که در ژورنال کانادایی Anesthesia در سال ۲۰۱۳ منتشر شد نشان داد که گاباپنتین می تواند به کاهش اضطراب متوسط تا شدید افرادی که در شرف جراحی هستند کمک کند.
محققان بیان می دارند که پزشکان از این دارو برای درمان درد های بعد از جراحی، همچنین درمان انواع بیماری های روانشناختی از قبیل اختلالات اضطراب مزمن بیش از پیش استفاده می کنند.
هشدارهای مربوط به گاباپنتین
شما باید بدانید که گاباپنتین می تواند خطر خودکشی را افزایش دهد.
افکار یا رفتارهای خودکشی در حدود یک نفر از هر ۵۰۰ نفری که دارویی مثل گاباپنتین را مصرف می کنند اتفاق می افتد. این خطر ممکن است ظرف اولین هفته شروع درمان آغاز شود.
اگر موارد زیر را تجربه کرده اید، آنها را با پزشک خود در میان بگذارید:
- افکار خودکشی
- علائم افسردگی
- پرخاشگری
- تحریک پذیری
- حمله پانیک یا وحشت زدگی
- نگرانی بیش از حد
- بی قراری
- عمل کردن بدون فکر کردن
- هیجانات غیر طبیعی
همینطور باید دوستان و اعضای خانواده خود را نیز در جریان این علائم بگذارید. اگر هرگونه افکار خودکشی دارید یا اگر دوستان یا اعضای خانواده شما فکر می کنند رفتارهای شما عجیب است فورا با پزشک خود تماس بگیرید. کودکان سنین ۳ تا ۱۲ سال ممکن است با مصرف گاباپنتین، دچار تغییرات رفتاری شوند.
این تغییرات ممکن است شامل بی قراری، ناتوانی در توجه، عملکرد ضعیف در مدرسه و رفتار پرخاشگرانه یا عصبی باشد. کودکان کوچک تر از ۳ سال نباید برای درمان حملات صرع از داروی گاباپنتین استفاده کنند. همچنین کودکان نباید برای درمان نورالژی پس از زونا( پوسترپتیک) از گاباپنتین استفاده کنند.
بیشتر بدانید: چگونه رژیم غذایی کم پروتئین بگیریم؟ + مزایای آن برای بیماران کلیوی
اگر سن شما بیشتر از ۷۵ سال است یا اگر دارای بیماری کلیوی هستید گاباپنتین را با احتیاط مصرف کنید. نوشیدن الکل ممکن است بعضی از عوارض جانبی گاباپنتین را تشدید کند.
پس از اینکه مصرف گاباپنتین را شروع کردید، آن را ناگهانی متوقف نکنید وگرنه ممکن است علائم ترک دارو از قبیل اضطراب، اختلال خواب، حالت تهوع، درد و تعریق را تجربه کنید. لازم است که دوز مصرفی گاباپنتین را به تدریج و در طول یک دوره حداقل یک هفته ای کاهش دهید.
در صورت مصرف هر نوع داروی درد تجویزی که اپیوئید یا مخدر نامیده می شود، آن را با پزشک خود در میان بگذارید. این داروها ممکن است خواب آلودگی یا سرگیجه را وقتی که هم زمان داروی گاباپنتین را نیز مصرف کرده اید افزایش دهند. همچنین پزشک لازم است بداند که آیا به بیماری کلیوی دچار هستید یا خیر یا اینکه آیا قصد هیچ گونه جراحی (از جمله دندان پزشکی) دارید یا اینکه آیا تاکنون مشکل سوء مصرف مواد مخدر یا الکل داشته اید؟
گاباپنتین، نشئگی و سوء مصرف
گزارش های متعددی نشان می دهند که گاباپنتین به دارویی تبدیل شده که به طور گسترده ای مورد سوء استعمال قرار گرفته است و به مصرف کنندگان آن یک حالت نشئه و سرخوشی می دهد.
پژوهشی که در سال ۲۰۱۴ انجام شد، نشان داد که تقریبا یک چهارم افراد بستری در کلینیک های ترک اعتیاد، سوء مصرف گاباپنتین داشتند.
نه تنها سوء مصرف گاباپنتین ممکن است به عوارض جانبی جدی منجر گردد بلکه می تواند علائم ترک آن را نیز در مصرف کنندگان این دارو تشدید کند.
گاباپنتین و بارداری
محققان هنوز نمی دانند که آیا مصرف گاباپنتین در دوران بارداری بی خطر است یا خیر. اگر باردار هستید یا ممکن است باردار باشید پیش از مصرف گاباپنتین با پزشک خود صحبت کنید. گاباپنتین می تواند به داخل شیر مادر نفوذ کند و تاثیرات آن بر روی تغذیه نوزادان از شیر مادر ناشناخته است. از پزشک خود بپرسید که آیا فواید تغذیه با شیر مادر از خطرات بالقوه ای که گاباپنتین برای نوزاد دارد بیشتر است یا خیر.
عوارض جانبی گاباپنتین
عوارض جانبی شایع گاباپنتین عبارتند از:
- خواب آلودگی
- سرگیجه
- خستگی مفرط
- دست و پا چلفتی بودن در حین راه رفتن
- تغییرات بینایی شامل دوبینی
- ترمور (رعشه)
- آبریزش بینی
- افزایش وزن
- سوء هاضمه یا حالت تهوع
- فشار عصبی
- درد عضله
- دهان یا گلوی خشک
- فراموشی
- سر درد
- افکار غیر طبیعی
- اسهال یا یبوست
- تورم دست ها یا پاها
- تب
- سوزش چشم
عوارض جانبی جدی نیز ممکن است رخ دهد. اگر هر گونه از عوارض جانبی زیر را دارید فورا با پزشک خود تماس بگیرید:
- افکار خودکشی و آسیب رساندن به خود
- تب یا تورم غدد لنفاوی
- راش (کهیر) های شدید
- تورم صورت، لب ها یا زبان
- تنگی نفس یا بلع دشوار
- تشنج
اثرات متقابل
حتما باید تمام داروهایی که مصرف می کنید از جمله داروهای غیر قانونی یا مواد تفریحی، داروهای بدون نسخه، گیاهان دارویی و مکمل ها را به پزشک اطلاع دهید.
انواع داروهایی که می دانیم با گاباپنتین تداخل به وجود می آورند و ممکن است باعث بروز مشکلاتی شوند عبارتند از:
- داروهای مسکن اپیوئیدی (مخدر) از جمله ویکودین یا مورفین
- ناپروکسن که همچنین با نام های تجاری الو، ناپروسین و نام های دیگری مشهور است
- داروهایی که برای سوزش معده استفاده می شوند. از جمله میلانتا، مالوکس و سایمتیدین.
اگر می خواهید تست نوار کاغذی را برای بررسی مقدار پروتئین ادرار انجام دهید، پزشک خود را در جریان قرار دهید. گاباپنتین می تواند نتایج بعضی از این نوع تست ها را تحت تاثیر قرار دهد.
گاباپنتین و الکل
نوشیدن الکل می تواند بعضی از عوارض جانبی مصرف گاباپنتین را تشدید کند. بعضی پزشکان توصیه می کنند که در دوره مصرف گاباپنتین نوشیدن الکل را خیلی کم یا قطع کنید. یک مطالعه منتشر شده در JAMA Internal Medicine در سال ۲۰۱۴ نشان داد که گاباپنتین می تواند به عنوان درمانی برای وابستگی به الکل مورد استفاده قرار گیرد.
بیشتر بدانید: رژیم غذایی یک وعده ای چیست و چگونه به لاغری شما کمک می کند؟
این دارو باعث بهبود توانایی افراد در پرهیز از الکل می گردد و همچنین علائم مرتبط با عود بیماری مثل بی خوابی و وسوسه برای الکل را کاهش می دهد. یافته های این مطالعه به خصوص به این دلیل دارای اهمیت هستند که داروهای نسبتا کمی برای کمک به درمان وابستگی به الکل در دسترس می باشند.
گاباپنتین و اثرات متقابل دیگر آن
گاباپنتین ممکن است باعث شود که شما احساس خواب آلودگی کنید و می تواند بر روی قضاوت شما نیز تاثیر بگذارد. تا وقتی که نمی دانید گاباپنتین چطور روی شما تاثیر می گذارد از رانندگی و کار با ماشین آلات پرهیز کنید. گاباپنتین می تواند بر نتایج تست های بررسی پروتئین در ادرار تاثیر بگذارد.
دوز گاباپنتین
گاباپنتین به شکل کپسول، به صورت قرص منظم رهش یا پیوسته رهش و به صورت مایع متداول است. دوز معمول بزرگسالان در درمان نورالژی پس از زونا( پوسترپتیک) معمولا با ۳۰۰ میلی گرم شروع می شود و ممکن است پزشک مقدار دوز را تا ۱۸۰۰ میلی گرم در روز افزایش دهد. دوز معمول بزرگسالان در درمان صرع می تواند بین ۹۰۰ تا ۱۸۰۰ میلی گرم باشد.
پزشک معمولا با دوز پایین گاباپنتین شروع می کند و سپس مقدار دوز را به تدریج افزایش می دهد تا آن را به سطحی برساند که بهترین عملکرد را برای شما داشته باشد. برای قرص های منظم رهش، کپسول ها و گاباپنتین مایع، معمولا شما باید سه بار در روز، سه دوز مساوی از این دارو را مصرف کنید.
این دارو را با یک لیوان پر از آب مصرف کنید. مصرف آن می تواند با یا بدون غذا باشد. بین دوزهای این دارو نباید بیش از ۱۲ ساعت طول بکشد. ممکن است پزشک نصف یک قرص منظم رهش را تجویز کند. وسط قرص ها یک شکاف مشخص وجود دارد که شما می توانید آنها را از این محل نصف کنید.
این قرص ها را با یا بدون غذا مصرف کنید. افراد معمولا قرص های پیوسته رهش را یک بار در روز و در حدود ساعت ۵ بعد از ظهر مصرف می کنند. این قرص ها را نباید بشکنید، بجوید یا خرد کنید. تمام قرص را کامل با غذا ببلعید.
اور دوز گاباپنتین
علائم اور دوز گاباپنتین ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- دو بینی
- خواب آلودگی شدید
- اختلال تکلم (تکلم نامفهوم)
- سستی و بی حالی
- اسهال
فراموش کردن دوز
گاباپنتین را دقیقا طبق دستور پزشک مصرف کنید. مصرف گاباپنتین را خودسرانه قطع نکنید زیرا توقف ناگهانی مصرف آن می تواند سبب بروز علائم ترک دارو شود.
اگر مصرف یک دوز گاباپنتین را از دست دادید (مصرف یک دوز گاباپنتین را فراموش کردید) به محض اینکه به یاد آوردید، دوز فراموش شده را مصرف نمایید. اگر زمان مصرف دوز بعدی نزدیک است، دوز از دست رفته را نخورید. مقدار مصرف قرص را به خاطر جبران دوز فراموش شده دو برابر نکنید.
سوالات متداول در رابطه با داروی گاباپنتین
سوال: آیا گاباپنتین ، آتنولول و الاویل باعث افزایش وزن می شوند؟
پاسخ: به نظر نمی رسد که هیچ یک از این سه دارو ، داروی ضد صرع گاباپنتین (نورنتین ، گابارون) ، داروی فشار خون آتنولول (تنورمین) یا داروی ضد افسردگی الاویل (آمی تری پتیلین) باعث افزایش وزن به عنوان یک عارضه جانبی شوند.
سوال: من سه ماه قبل، برای درمان فیبرومیالژیا، مصرف گاباپنتین (100 میلی گرم، 1 کپسول، 3 بار در روز) و همچنین آمی تریپتیلین (10 میلی گرم، 1 قرص و در ساعت خواب) را شروع کردم. از زمان مصرف این داروها ، 11 پوند افزایش وزن داشتم. من عادات غذایی و همچنین ورزش روزمره ام را تغییر نداده و قطع نکرده ام. وقتی افزایش وزن 4 پوندی خود را با پزشک در میان گذاشتم، پزشک دوز گاباپنتین را به 2 کپسول و 3 بار در روز رساند. آیا یکی یا هردوی این داروها باعث افزایش وزن من شده اند؟
پاسخ: در طول مطالعاتی که بر روی داروی گاباپنتین صورت گرفته، 9/2 درصد از افراد بزرگسالی که گاباپنتین مصرف می کنند، در مقایسه با 6/1 درصد از افراد بزرگسالی که این دارو را مصرف نمی کنند، با اضافه وزن مواجه شدند.
بیشتر بدانید: رژیم غذایی وگان چیست و چگونه گیاهخوار شویم؟
در مطالعاتی که بر روی آمی تری پتیلین صورت گرفته، بیماران هم افزایش وزن و هم کاهش وزن داشتند، بنابراین نمی توانیم این اثر را به نوع دارو نسبت دهیم. شما باید دوباره با پزشک خود صحبت کنید و او را درباره افزایش سریع وزن خود در جریان بگذارید تا مطمئن شود که این تغییر وزن به دلیل احتباس مایعات نمی باشد.
سوال: آیا گاباپنتین مانع از کاهش وزن من می شود؟
پاسخ: ۲ تا ۳ درصد از بیمارانی که داروی گاباپنتین را مصرف کرده اند با افزایش وزن مواجه شده اند. به یاد داشته باشید که عوامل بسیاری در افزایش وزن دخالت دارند. پیری و افزایش سن می‌تواند منجر به اضافه وزن شود چون نیازهای کالری ممکن است کاهش پیدا کند زیرا پیری باعث کاهش یافتن عضله و افزایش چربی می‌شود.
چربی، کالری کمتری نسبت به عضله می سوزاند. علت افزایش وزن افراد این است که کالری زیادی را از مصرف غذاها و نوشیدنی ها دریافت می کنند و نمی توانند کالری زیادی را با ورزش کردن یا انجام فعالیت های فیزیکی، بسوزانند.
سوال:آیا می توانم در صورت لزوم و با خیال راحت از گاباپنتین استفاده کنم؟من نمی خواهم اضافه وزن پیدا کنم. آیا داروی دیگری وجود دارد که به جای گاباپنتین استفاده کنم که همان کارآیی را داشته باشد و دارای عارضه جانبی افزایش وزن نباشد؟من همچنین دیابت دارم و هر روز از داروی متفورمین استفاده می کنم. من فیبرومیالژیا نیز دارم و برای آن هیدروکودون مصرف می کنم و برای درد های عضلانی نیز فلکسریل می خورم.
پاسخ: گاباپنتین در گروه داروهای ضد تشنج قرار دارد.گاباپنتین در افرادی مورد استفاده قرار می گیرد که بیماری صرع دارند تا بتوانند انواع تشنج را کنترل کنند. علاوه بر این، از گاباپنتین برای درمان درد های ناشی از نورالژی بعد از زونا استفاده می شود که شامل دردهایی می شود که ماه ها و سال ها پس از زونا هنوز هم ادامه دارد.
گاباپنتین برای کاهش تشنج و از طریق کاهش هیجان غیر عادی در مغز کار می کند. گاباپنتین با تغییر شکل حس درد، به تسکین درد کمک می کند. افزایش و کاهش وزن هر دو به عنوان اثرات جانبی گاباپنتین گزارش شده اند.
سوال: من مشکل وزن دارم و تلاش می‌کنم تا وزن خود را کاهش دهم. من خیلی فعال هستم و هر روز تمرینات ایروبیک در آب را انجام می دهم.من به میزان ۳۰۰ میلی‌گرم گاباپنتین را برای درد مزمن مصرف می کنم. آیا مصرف این دارو باعث افزایش وزن می‌شود؟
پاسخ: داروها می توانند به طرق مختلفی باعث افزایش وزن شوند. بعضی از داروها می توانند باعث افزایش اشتها شوند و یا سبب اشتیاق شما برای مصرف انواع خاصی از مواد غذایی شوند، مانند غذاهایی که سرشار از کربوهیدرات یا چربی هستند.داروهای دیگر ممکن است میزان متابولیسم را کاهش دهند و یا باعث احتباس مایعات شوند. با این وجود، اثر داروهای تجویزی بر روی وزن بدن یک مسئله پیچیده است.
برخی داروها تاثیری بر روی وزن ندارند در حالی که برخی دیگر از داروها سبب افزایش و یا کاهش وزن می‌شوند.همچنین این داروها می‌توانند در برخی از افراد باعث افزایش وزن و در افراد دیگر باعث کاهش وزن شوند.داروهایی نیز وجود دارند که در ابتدا سبب کاهش وزن شده و سپس به دلیل مصرف طولانی مدت باعث افزایش وزن می‌شوند.
بیشتر داروهای تجویزی که با تغییرات وزن بدن مرتبط هستند، می توانند سیستم عصبی مرکزی را تحت تاثیر خود قرار دهند.این داروها شامل داروهای ضد افسردگی مانند داروهای بازدارنده مونوآمین اکسیداز(MAOIs )، داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای و داروهای بازدارنده انتخاب مجدد سروتونین( SSRIs ) هستند.داروهای تثبیت‌کننده حالت و خلق و خو ( لیتیوم، والپروئیک اسید) و داروهای ضدروان پریشی و ضد تشنج نیز با افزایش وزن مرتبط هستند.
دیگر داروهایی که سبب افزایش وزن می شوند عبارتند از داروهای دیابت ( انسولین، سولفونیل اوره و تیازولدین دیون)، داروهای ضد فشار خون، برخی از داروهای ضد بارداری هورمونی، کورتیکواستروئیدها، آنتی هیستامین ها، برخی از داروهای شیمی‌درمانی و مهار کننده های پروتئاز ضد ویروسی.
اگر اینطور تصور می‌کنید که مصرف دارو باعث افزایش وزن شما می‌شود، پزشک خود را در جریان بگذارید و بدون مشورت با پزشک، مصرف دارو را قطع نکنید و یا مقدار دوز مصرفی را تغییر ندهید.برای کسب اطلاعات بیشتر و قبل از هر گونه اقدامی، با پزشک و داروساز خود مشورت کنید تا شما را براساس وضعیت سلامتی و مصرف داروهای فعلی راهنمایی کنند.