BCAA یا اسیدهای آمینه شاخهدار (Branched-Chain Amino Acids)، شامل سه اسید آمینه مهم به نامهای لوسین (Leucine)، ایزولوسین (Isoleucine) و والین (Valine) هستند. این اسیدهای آمینه به دلیل ساختار مولکولی خاص خود، نقش مهمی در ساخت و ترمیم بافتهای عضلانی دارند و در ورزشکاران و بدنسازان بسیار محبوب هستند. علاوه بر تأثیرات مثبت BCAA در عضلهسازی و بهبود عملکرد ورزشی، برخی مطالعات نشان میدهند که BCAA ممکن است تأثیراتی بر روی تقویت سیستم ایمنی بدن نیز داشته باشد.
تأثیر BCAA بر سیستم ایمنی
۱. پشتیبانی از سلولهای ایمنی: BCAA میتوانند بهطور مستقیم در تولید پروتئینها و ساخت سلولهای ایمنی بدن (مانند لنفوسیتها) نقش داشته باشند. لنفوسیتها از اجزای مهم سیستم ایمنی بدن هستند و به مقابله با عوامل بیماریزا کمک میکنند. برخی مطالعات نشان دادهاند که BCAA ممکن است در افزایش تولید لنفوسیتها و بهبود عملکرد سیستم ایمنی مؤثر باشند.
۲. تأمین انرژی برای سیستم ایمنی: در دورههای استرس شدید، مانند تمرینات ورزشی سخت یا شرایط بیماری، سیستم ایمنی به انرژی بیشتری نیاز دارد. BCAA بهعنوان منبع انرژی برای سیستم ایمنی عمل میکنند و به حمایت از عملکرد آن کمک میکنند. این اسیدهای آمینه میتوانند در طی فرآیندهای التهابی و در پاسخ به عفونتها بهعنوان منبع انرژی استفاده شوند.
- کاهش اثرات استرس اکسیداتیو: استرس اکسیداتیو یکی از عوامل کاهشدهنده عملکرد سیستم ایمنی است. تحقیقات نشان میدهند که BCAA میتوانند با کاهش اثرات استرس اکسیداتیو، از سلولهای ایمنی در برابر آسیبهای اکسیداتیو محافظت کنند. این امر به تقویت سیستم ایمنی و بهبود سلامت کلی بدن کمک میکند.
۴. تأثیر بر ریکاوری پس از تمرینات ورزشی: ورزش و تمرینات شدید ممکن است باعث تضعیف موقت سیستم ایمنی شود. مصرف BCAA قبل یا بعد از تمرینات ورزشی میتواند به تسریع در فرآیند ریکاوری و جلوگیری از سرکوب سیستم ایمنی پس از تمرینات سنگین کمک کند.
۵. ارتباط با تولید گلوتامین: گلوتامین یکی دیگر از اسیدهای آمینه مهم برای تقویت سیستم ایمنی است. BCAA بهویژه لوسین، نقش مهمی در سنتز گلوتامین ایفا میکند. افزایش سطح گلوتامین در بدن به تقویت سیستم ایمنی و کاهش خطر ابتلا به عفونتها و بیماریها کمک میکند.
نکات مهم:
- مصرف متعادل: اگرچه مصرف BCAA میتواند به تقویت سیستم ایمنی کمک کند، اما مصرف بیش از حد آن بدون رعایت اصول تغذیه متعادل میتواند به نتایج معکوس منجر شود. بنابراین، مصرف BCAA باید در چارچوب رژیم غذایی مناسب و با توجه به نیازهای فردی صورت گیرد.
- نیاز به سایر مواد مغذی: BCAA بهتنهایی نمیتوانند تمامی نیازهای سیستم ایمنی را تأمین کنند. برای تقویت بهینه سیستم ایمنی، مصرف سایر مواد مغذی از جمله ویتامین C، ویتامین D، زینک و پروتئینها نیز اهمیت دارد.
نتیجهگیری:
BCAA میتوانند با حمایت از سلولهای ایمنی، تأمین انرژی برای سیستم ایمنی، کاهش استرس اکسیداتیو و افزایش تولید گلوتامین به تقویت سیستم ایمنی کمک کنند. اگرچه این اسیدهای آمینه در حفظ سلامت سیستم ایمنی مؤثر هستند، اما مصرف آنها باید در کنار یک رژیم غذایی متعادل و متنوع صورت گیرد و برای استفاده مناسب، مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه توصیه میشود.
لوسین، ایزولوسین و والین سه اسید آمینه زنجیره شاخه ای (BCAA) هستند که بدلیل داشتن ساختار اتم کربن غیرخطی، “شاخه دار” نامگذاری شده اند. اسیدهای آمینه از واحدهای سازنده پروتئین ها هستند و همان طور که می دانید پروتئین ها ساختار بدن را تشکیل می دهند. اسیدهای آمینه یا در بدن تولید می شوند (که به اسیدهای آمینه غیرضروری معروف هستند) و یا باید از رژیم غذایی تامین شوند (که به اسیدهای آمینه ضروری معروف می باشند). در این مقاله سعی شده که به فواید مصرف BCAA اشاره شود.
فواید مصرف BCAA چیست؟
BCAA ها اسیدهای آمینه ضروری هستند. این بدین معناست که آنها در بدن ساخته نمی شوند اما آنها یک سوم از پروتئین موجود در بافت عضله انسان را تشکیل می دهند. منابع غنی از BCAA شامل لبنیات، تخم مرغ، گوشت، مرغ و ماهی هستند. مکمل های BCAA به طور فراوان در بازار موجود هستند و غالبا در زمینه تغذیه ورزشکاران مورد استفاده قرار می گیرند. BCAAها موادی منحصربفرد هستند زیرا برخلاف اکثر اسیدهای آمینه که متابولیسم آنها در کبد اتفاق میافتد، متابولیسم این اسیدهای آمینه در خود عضله اتفاق میافتد. در زیر به دو نکته مهم از عملکرد این اسیدهای آمینه اشاره می کنیم:
- سریع جذب می شوند: BCAAها به سرعت وارد جریان خون می شوند و بدون اینکه توسط کبد شکسته و تجزیه شوند، براحتی جذب بافت های فعال (عمدتا عضله) می شوند.
- انرژی بیشتری را فراهم می کنند: BCAAها انرژی بیشتری را برای عضله درحال کار فراهم می کنند. شکسته شدن BCAA برای تولید انرژی در طول ورزش طولانی افزایش می یابد. BCAAها نقش مهمی در متابولیسم پروتئین دارد به طوریکه آنها به تنظیم حالت بهبود در بدن (بافت سازی) یا حالت کاتابولیک (شکسته شدن بافت) کمک می کنند.
از بین BCAAها لوسین می تواند ساختن پروتئین عضله را شروع کند و مانع شکسته شدن پروتئین شود. این یک نکته کلیدی است که آیا شما سعی دارید عضله بسازید و توده کم چرب بدن را در طول محدودکردن کالری حفظ کنید یا اینکه می خواهید شکسته شدن عضله را در طول ورزش های شدید یا طولانی کاهش دهید.
مزیت مصرف اسیدهای آمینه شاخه دار در ورزشکاران چیست؟
BCAA ها خستگی را در طول ورزش طولانی به تاخیر می اندازند
BCAAها شروع خستگی مرکزی و محیطی را در طول ورزش به تاخیر می اندازند بنابراین شما می توانید ورزش های طولانی تر را تجربه کنید. خستگی محیطی (وقتی عضلات خسته می شوند) به این دلیل به تاخیر می افتد که BCAAها به عنوان منبع انرژی در طول ورزش طولانی استفاده شوند. حتی بعد از اینکه بدن از ذخایر گلیکوژن استفاده کرد، شما می توانید از نیروی بدست آمده از BCAA ها در عضلات تان استفاده کنید. خستگی مرکزی (وقتی مغز خسته می شود) می تواند بواسطه BCAAها به تاخیر بیافتد که این امر به خاطر جلوگیری از جذب اسیدآمینه تریپتوفان در مغز اتفاق میافتد. تریپتوفان شکل اولیه انتقال دهنده عصبی سرتونین است. ماده ای که باعث خستگی مرکزی می شود و احساس سستی (شل شدن عضلات) و خواب آلودگی را تولید می کند.
BCAAها اگر به طور منظم مصرف شوند، عملکرد هوازی و غیرهوازی را بهبود می دهند
دوچرخه سواران ماهر که 6 گرم BCAA را به مدت یک هفته مصرف کردند، در یک تست ورزش برای درجه بندی میزان خستگی شرکت کردند که نتایج منجر به افزایش 4درصدی سطح VO2max اعم از افزایش 13درصدی vo2 در آستانه لاکتات (LT) و افزایش 6درصدی خروجی نیرو در LT در مقایسه با گروه دارونما شد. هر ورزشکار نشان داد که افزایش اندک در عملکرد می تواند به معنی تفاوت بین قدرت رکاب زنی و نبود قدرت رکاب زنی باشد. در مطالعه دیگر که شامل دوچرخه سواران ماهر بود، محققان دریافتند که 10 هفته مصرف مکمل BCAA (12 گرم در روز) موجب افزایش 19 درصدی پیک قدرت در مسابقه سرعت و افزایش 4درصدی متوسط قدرت نسبت به توده بدن در مقایسه با گروه دارونما می شود. از همه مهمتر نتایج این مطالعه نشان می دهد که مکمل BCAA می تواند ظرفیت ورزش هوازی و عملکرد ورزش غیرهوازی را بهبود بخشد.
BCAAها سیستم ایمنی را تقویت می کنند
تمرین شدید با حجم بالا که طی روزها و هفته ها تکرار می شود (اگر ورزشکار بقدر کافی بین دوره های تمرین استراحت نکند) می تواند منجر به خستگی و سرکوب سیستم ایمنی و فشار بیش ازحد به عضلات شود. نشان داده شده که مصرف دایمی و طولانی 12 گرم BCAA باعث بهبود پاسخ سیستم ایمنی به چندین هفته تمرین استقامتی شدید در دوچرخه سواران می شود. اما چگونه؟ محققان دریافتند که BCAAها که منبع انرژی هستند، می توانند بواسطه سلول های ایمنی در روده استفاده شوند که این به سیستم ایمنی اجازه می دهد تا خودش را احیا کند و از خود در برابر پاتوژن های مضر حفاظت کند. یک سیستم ایمنی قوی می تواند به بهبود و کم شدن دفعات بیماری کمک کند.
BCAAها از عضلات کم چرب حفاظت می کنند (بیمه کردن عضله)
نشان داده شده که BCAAها از توده عضله تحت شرایط کاتابولیکی که با شکسته شدن پروتئین و از بین رفتن عضله همراه است مثل ورزشکاران دو ماراتن و کوهنوردانی که به ارتفاعات بالا صعود می کنند، حفاظت می کند. در طول ورزش، شکسته شدن پروتئین عضله بخصوص شکسته شدن BCAA برای تولید انرژی افزایش می یابد. با مصرف مکمل BCAA، بدن، ذخایر اسیدآمینه (پروتئین) را کمتر مصرف می کند. بنابراین به BCAAها به عنوان سیاستی برای بیمه کردن عضله تان فکر کنید.
BCAAها، ساختن پروتئین در عضله را تقویت می کنند
احتمالا به این دلیل است که وزنه برداران عاشق BCAAها هستند. همان طور که قبلا اشاره شد، لوسین مهمترین ماده از بین سه اسیدآمینه است که ساختن پروتئین های عضله (MPS) را شروع می کند و این امر برای عضله سازی ضروری است. یک دوز 2 تا 3 گرمی از لوسین (بسته به وزن بدن) برای تحریک ساختن پروتئین عضله موثر است.
به عبارتی، یک تخم مرغ بزرگ حاوی 5/0 گرم لوسین و حدود 150 گرم گوشت قرمز، مرغ یا ماهی حاوی 2 تا 3 گرم لوسین هستند. فراورده های لبنی بخصوص پروتئین شیر غنی از BCAA هستند.
BCAA، درد و آسیب های عضلانی ناشی از ورزش را کاهش می دهد
مصرف BCAA قبل و بعد از ورزش می تواند شدت و دوره درد عضلانی را کاهش دهد (این حس دردناک برای چندین روز بعد از یک دور ورزش فشرده یا غیرمعمول طول می کشد). به علاوه مطالعات نشان دادند که مصرف BCAA می تواند آسیب عضلانی در پاسخ به ورزش استقامتی و ورزش مقاومتی را کاهش دهد. این بدین معناست که شما می توانید سریعتر به حالت اولیه بازگردید و درد عضلانی کمتری را بین دوره های چالش تجربه کنید.
تنظیم: زهرا محبی(کارشناس ارشد تغذیه)