راه‌های پیشگیری از مسمومیت غذایی

عوامل ایجاد مسمومیت غذایی

مسمومیت غذایی زمانی اتفاق می افتد که تعداد کافی از انواع خاصی از باکتریها یا سموم آنها در غذایی که می خورید وجود داشته باشد. به این باکتری ها عوامل بیماری زا گفته می شود. علل مسمومیت غذایی شامل چند نوع باکتری است. سالمونلا که معمولا در تخم مرغ، گوشت و محصولات لبنی یافت می شود. کلستریدیوم پرفرینجنز که در گوشت و مرغ یافت می شود. کمپیلوباکتر موجود در گوشت نپخته و آب آلوده و استافیلوکوک که در محصولات حیوانی مانند خامه، تخم مرغ و شیر یافت می شود. برای پیشگیری از مسمومیت غذایی باید به بهداشت این مواد دقت شود.

باکتری ها در چه شرایطی موجب مسمومیت غذایی می شوند؟

باکتری های مسمومیت غذایی به ویژه در شرایط خاص می توانند خیلی سریع تکثیر شوند. عواملی که بر رشد باکتری تأثیر می گذارند عبارتند از:
زمان: در شرایط ایده آل یک باکتری می تواند در هفت ساعت به بیش از دو میلیون برسد.
دما: باکتری های مسمومیت غذایی در محدوده دمای بین 5 تا 60 درجه سانتیگراد بهترین رشد را دارند. این منطقه “منطقه دمای خطرناک” نامیده می شود. این بدان معناست که برای جلوگیری از مسمومیت غذایی، باید غذای فاسدشدنی را بسیار سرد یا بسیار گرم نگه داریم.
مواد مغذی: بیشتر غذاها دارای مواد مغذی کافی برای رشد باکتری ها هستند. این امر به ویژه در مورد غذاهای بالقوه پرخطر مانند لبنیات، تخم مرغ، گوشت و مرغ و غذاهای دریایی وجود دارد.
آب: باکتری ها برای رشد خود به آب نیاز دارند. بدون آب، رشد ممکن است کند یا متوقف شود. به همین دلیل غذاهای خشک خراب نمی شوند.
pH : میزان اسیدیته یا قلیایی بودن آن است و برای کنترل رشد باکتریها مهم است. pH کم (شرایط اسیدی) به طور کلی رشد باکتری ها را متوقف می کند اما در جایی که PH غذا خنثی است، مانند بسیاری از غذاها، اکثر باکتری ها رشد خوبی دارند.

غذاهای پرخطر

غذاهای بالقوه پرخطر شامل گوشت خام و پخته شده از جمله مرغ و بوقلمون، محصولات لبنی، تخم مرغ، غذاهای دریایی، برنج و ماکارونی پخته شده، سالادهای آماده مانند سالاد کلم و سالاد ماکارونی، سالادهای میوه ای آماده شده و غذاهای آماده از جمله ساندویچ، رول و پیتزا که حاوی هر یک از مواذ غذایی بالا باشد، است. غذای آلوده معمولا ظاهر، بو و طعم طبیعی دارد و تشخیص آنها سخت است.

پیشگیری از مسمومیت غذایی در گروه های پرخطر

برخی از افراد بیش از دیگران در معرض مسمومیت غذایی قرار دارند. هنگام خرید، ذخیره و تهیه غذا برای این افراد باید مراقبت ویژه داشته باشید. گروه های آسیب پذیر عبارتند از: زنان حامله، افراد مسن، کودکان و افراد مبتلا به بیماری های مزمن

علائم مسمومیت غذایی

علائم مسمومیت غذایی بسته به نوع باکتری عامل آن ممکن است متفاوت باشد. علائم ممکن است از خفیف تا بسیار شدید باشد. تقریبا بلافاصله بعد از غذا خوردن یا چند ساعت بعد ممکن است بروز کنند و از 24 ساعت تا پنج روز ادامه دارند. وقتی بیمار می شوید، معمولا حالت تهوع، دل درد، اسهال، استفراغ، تب و سردرد را تجربه می کنید. برخی از عوامل بیماری زای ناشی از غذا علائم دیگری ایجاد می کنند. به عنوان مثال، باکتریهای بیماری زا لیستریا ممکن است در افراد مستعد، سقط یا مننژیت ایجاد کنند. مسمومیت غذایی همچنین می تواند منجر به سایر بیماری ها و علائم طولانی مدت شود. اگر برخی از این علائم را تجربه کردید و فکر می کنید مسمومیت غذایی دارید، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. همچنین به یاد داشته باشید که از مصرف داروهای خوراکی ضد اسهال که نیاز به نسخه پزشک ندارد خودداری کنید.

طریقه پیشگیری از مسمومیت غذایی

هنگام خرید غذا

برای پیشگیری از مسمومیت غذایی سعی کنید غذاهای بالقوه پرخطر را خارج از منطقه دمایی خطرناک نگه دارید. غذاهای گرم و غذاهای سرد را جدا نگه دارید. از خرید محصولات تاریخ مصرف گذشته خودداری کنید و همیشه برچسب ها را بررسی کنید. از خرید مواد غذایی در قوطی، ظروف و یا بسته بندی های متورم، دارای نشتی یا آسیب دیده خودداری کنید. غذاهای منجمد یا خنک شده را که از فریزر خارج شده اند خریداری نکنید. هرگز تخم های ترک خورده یا کثیف خریداری نکنید.

هنگام تهیه غذا

برای پیشگیری از مسمومیت غذایی قبل از تهیه غذا دستان خود را با آب گرم و صابون بشویید. برای مواد غذایی که پخته سرو می شوند مانند گوشت و مواد غذایی که به صورت خام سرو می شوند (مانند سالادها) از تخته برش مشترک استفاده نکنید. این امر احتمال آلودگی متقابل غذا را افزایش می دهد.
بیشتر مواد غذایی باید با دمای حداقل 75 درجه سانتی گراد پخته شود. دمای پخت را با یک دماسنج بررسی کنید. اگر ندارید، مطمئن شوید که مرغ را می پزید تا گوشت سفید شود، به ویژه در نزدیکی استخوان. همبرگر، گوشت چرخ کرده یا کباب شده و سوسیس را کاملا بپزید تا آب آنها شفاف شود. ماهی سفید را بپزید تا با چنگال به راحتی پوسته پوسته شود.

ذخیره مواد غذایی

غذای خام را از غذای پخته شده جدا کرده و غذای خام را در ته یخچال نگهداری کنید تا از ریختن آب و آلوده شدن غذاهای دیگر جلوگیری شود. بررسی کنید که دمای یخچال زیر 5 و دمای فریزر زیر 15 درجه سانتیگراد باشد. قبل از نگهداری در یخچال، اجازه دهید غذاهای پخته شده در دمای اتاق (حدود 21 درجه سانتیگراد) خنک شوند. البته نباید بیش از دو ساعت طول بکشد. اگر غذای گرم را به جای یک ظرف بزرگ، در تعداد بیشتری ظرف کوچکتر قرار دهید، خنک شدن سریعتر خواهد بود. این امر از افزایش دمای یخچال جلوگیری می کند و خطر رشد باکتری را کاهش می دهد. تمام مواد غذایی را با درب، فویل آلمینیومی یا بسته بندی پلاستیکی بپوشانید. مواد غذایی را در قوطی های فلزی باز شده ذخیره نکنید.

نویسنده: طیبه رفیعی