امگا 3 نوعی اسید چرب ضروری است که برای سلامت بدن بسیار مفید است و نقش حیاتی در بسیاری از عملکردهای بیولوژیکی ایفا میکند. امگا 3 به دلیل فواید زیادش که شامل سلامت قلب، مغز و التهابات بدن میشود، یکی از محبوبترین مکملها در سطح جهان است. در ادامه، به برخی از خواص عجیب و باورنکردنی امگا 3 میپردازیم:
1. بهبود سلامت قلب
امگا 3 به طور قابل توجهی برای سلامت قلب مفید است و میتواند خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را کاهش دهد. فواید آن برای قلب شامل:
- کاهش تریگلیسیریدها (چربیهای خون)
- کاهش فشار خون
- افزایش سطح کلسترول خوب (HDL)
- جلوگیری از تشکیل پلاکتهای خونی که باعث لخته شدن خون و انسداد رگها میشوند
- کاهش التهاب در عروق خونی
2. تقویت عملکرد مغز و بهبود حافظه
امگا 3 نقش مهمی در بهبود عملکرد مغز دارد. این اسید چرب به رشد و توسعه سلولهای مغزی کمک میکند و میتواند خطر بیماریهای نورودژنراتیو مانند آلزایمر را کاهش دهد. همچنین تحقیقات نشان میدهد که مصرف کافی امگا 3 ممکن است باعث بهبود حافظه و عملکرد شناختی شود.
3. مبارزه با افسردگی و اضطراب
تحقیقات نشان داده است که افرادی که به میزان کافی امگا 3 دریافت میکنند، کمتر دچار افسردگی و اضطراب میشوند. یکی از انواع خاص امگا 3 به نام EPA به طور ویژه در کاهش علائم افسردگی مؤثر است.
4. کاهش التهاب و درد مفاصل
امگا 3 به دلیل خاصیت ضدالتهابی قوی خود میتواند به کاهش التهاب و درد در بیماریهای التهابی مزمن مانند آرتریت روماتوئید کمک کند. مصرف منظم امگا 3 میتواند تورم و درد مفاصل را کاهش داده و حتی ممکن است نیاز به داروهای ضدالتهاب را کم کند.
5. بهبود سلامت چشم
DHA، یکی از انواع امگا 3، جزء اصلی ساختار شبکیه چشم است. مصرف کافی امگا 3 میتواند به حفظ سلامت چشمها و پیشگیری از بیماریهای چشمی مانند دژنراسیون ماکولا وابسته به سن (AMD) که میتواند منجر به نابینایی شود، کمک کند.
6. حمایت از سلامت دوران بارداری
امگا 3 برای رشد و تکامل مغز و چشمهای جنین در دوران بارداری بسیار مهم است. تحقیقات نشان میدهند که دریافت کافی امگا 3 در دوران بارداری میتواند به بهبود ضریب هوشی نوزادان و کاهش خطر مشکلات رفتاری و شناختی در آینده کمک کند.
7. بهبود سلامت پوست
امگا 3 به حفظ رطوبت و سلامت پوست کمک میکند. این اسید چرب میتواند خشکی و التهاب پوست را کاهش داده و در درمان مشکلات پوستی مانند اگزما و پسوریازیس مؤثر باشد. همچنین امگا 3 به جلوگیری از پیری زودرس پوست و کاهش چین و چروک کمک میکند.
8. کمک به کاهش وزن و چربیسوزی
امگا 3 میتواند به بهبود متابولیسم بدن و افزایش چربیسوزی کمک کند. برخی از تحقیقات نشان دادهاند که مصرف مکملهای امگا 3 ممکن است به کاهش وزن و کاهش چربی شکمی کمک کند، به ویژه هنگامی که همراه با فعالیت بدنی منظم باشد.
9. بهبود سلامت کبد
امگا 3 میتواند به کاهش چربیهای انباشته در کبد و درمان بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) کمک کند. این بیماری به دلیل تجمع چربی در کبد ایجاد میشود و با مصرف امگا 3 میتوان به بهبود این وضعیت کمک کرد.
10. کاهش علائم ADHD در کودکان
کمبود امگا 3 ممکن است یکی از دلایل اختلال کمتوجهی و بیشفعالی (ADHD) در کودکان باشد. مطالعات نشان داده است که مکملهای امگا 3 میتوانند به کاهش علائم ADHD مانند عدم تمرکز، بیشفعالی و نافرمانی کمک کنند.
11. کاهش خطر ابتلا به سرطان
برخی از مطالعات نشان دادهاند که مصرف امگا 3 ممکن است خطر ابتلا به برخی از انواع سرطانها، مانند سرطان پستان، پروستات و کولون را کاهش دهد. امگا 3 با کاهش التهاب و مهار رشد سلولهای سرطانی میتواند در این زمینه مفید باشد.
12. تقویت سلامت استخوان و مفاصل
امگا 3 به افزایش جذب کلسیم در استخوانها کمک کرده و باعث بهبود سلامت استخوانها میشود. همچنین این اسید چرب میتواند خطر ابتلا به پوکی استخوان را کاهش داده و مفاصل را در برابر آسیب محافظت کند.
منابع غذایی امگا 3:
امگا 3 در مواد غذایی مختلفی یافت میشود، از جمله:
- ماهیهای چرب مانند سالمون، ساردین، ماهی تن
- دانه کتان و روغن کتان
- دانه چیا
- گردو
- تخم کدو تنبل
- سویا
مصرف این مواد غذایی بهطور منظم یا استفاده از مکملهای امگا 3 میتواند به بهرهمندی از فواید این اسید چرب ضروری کمک کند.
در نهایت، مصرف امگا 3 به عنوان یک بخش از رژیم غذایی سالم میتواند اثرات بسیار مثبتی بر سلامت جسمی و روانی داشته باشد و به جلوگیری از بسیاری از بیماریها کمک کند.
اسیدهای چرب امگا 3 بسیار مهم هستند. نقش امگا 3 در بدن، فواید و مزیت های اسیدهای چرب امگا 3 برپایه شواهد و مستندات علمی در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است.
1- نقش امگا 3 در مقابله با افسردگی
افسردگی یکی از شایعترین اختلالات روانی در دنیاست که علایم آن شامل: غم و ناراحتی، خواب آلودگی و بی علاقگی و بی تفاوت بودن نسبت به زندگی می باشد. اضطراب نیز یکی از اختلالات شایع است که با نگرانی دایمی و عصبی بودن همراه است. مطالعات نشان می دهند افرادی که امگا 3 را به طور منظم مصرف می کنند، کمتر دچار افسردگی می شوند. بنابراین وقتی افراد افسرده یا مضطرب شروع به مصرف مکمل های امگا 3 می کنند، علایم آنها بهبود می یابد. 3 نوع اسید چرب امگا 3 وجود دارد: ALA، EPA و DHA. که از بین آنها، EPA در مقابله با افسردگی بهترین گزینه بشمار می آید.
2- نقش امگا 3 در سلامت چشم
DHA که نوعی امگا 3 است، از اجزای تشکیل دهنده شبکیه چشم است. وقتی DHA به میزان کافی دریافت و جذب نشود، مشکلات بینایی ظاهر می شود. بنابراین مصرف امگا 3 به میزان کافی با کاهش خطر تحلیل ماکولار که اولین علت آسیب های دایمی چشم و کوری است، ارتباط دارد.
3- نقش امگا 3 در سلامت مغز جنین و کودک
امگا 3 برای رشد مغز نوزادان و اطفال بسیار مهم و حیاتی است. DHA، حدود 40 درصد از اسیدهای چرب پلی غیراشباع در مغز و حدود 60 درصد در شبکیه چشم را بخود اختصاص داده است. بنابراین جای تعجب نیست که نوزادان و اطفالی که با فرمول های غنی شده با DHA تغذیه شده اند، در مقایسه با اطفالی که با این فرمول تغذیه نشده اند، قوه بینایی بهتری دارند.
4- نقش امگا 3 در سلامت قلب و عروق
حملات قلبی و سکته از دلایل مهم مرگ ومیر در دنیا محسوب می شوند. امگا 3 باعث کاهش 15 تا 30 درصدی سطح تری گلیسریدها می شود. می تواند سطح فشار خون را در افرادی با فشار خون بالا کاهش دهد. امگا 3 می تواند سطح کلسترول خوب یا HDL را بالا ببرد. می تواند از چسبیدن پلاکت های خون به یکدیگر جلوگیری کند و به پیشگیری از تشکیل لخته که برای سلامت فرد مضر است، کمک کند. امگا 3 با صاف کردن شریان ها و جلوگیری از هرگونه صدمه و آسیب عروقی می تواند از گرفتگی شریان ها و سفت و تنگ شدن آنها جلوگیری نماید. امگا 3 تولید برخی مواد که در طول پاسخ التهابی آزاد می شوند را کاهش می دهد. علی رغم اثرات مفید امگا 3 بر خطر بیماری قلبی، هیچ شواهد قانع کننده ای وجود ندارد که ثابت کند مکمل های امگا 3 می توانند از حملات قلبی یا سکته پیشگیری کنند.
5- نقش امگا 3 در کاهش علایم ADHD در کودکان
اختلال بیش فعالی ناشی از نقص توجه (ADHD) یک اختلال رفتاری است که با بی توجهی، بیش فعالی و رفتارهای شتابزده تشخیص داده می شود. بسیاری از مطالعات نشان دادند که سطح اسیدهای چرب امگا 3 در کودکان ADHD در مقایسه با کودکان سالم کمتر است. همچنین برخی مطالعات نشان دادند که مکمل های امگا 3 می توانند علایم ADHD را کاهش دهند. امگا 3 می تواند به بهبود اختلال بی توجهی و تکمیل وظایف کمک کند و حتی بیش فعالی، رفتارهای شتابزده، بی قراری و پرخاشگری را کاهش دهد. اخیرا محققان مشاهده کردند که مکمل روغن ماهی، یکی از گزینه های جدید برای درمان ADHD می باشد.
6- مقابله با التهاب
التهاب یک پاسخ طبیعی به عفونت و آسیب های بدنی است. بنابراین التهاب برای حفظ سلامت مفید و حیاتی است. به هرحال گاهی اوقات التهاب طولانی می شود و حتی بدون عفونت یا آسیب رخ می دهد که به این حالت، التهاب مزمن یا بلندمدت گفته می شود. التهاب بلندمدت می تواند منجر به بسیاری از بیماری های مزمن از جمله بیماری قلبی و سرطان شود. نکته جالب اینجاست که اسیدهای چرب امگا 3 می توانند تولید مولکول ها و مواد مرتبط با التهاب مثل ایکوسانوئیدها و سایتوکین ها را کاهش دهند. مطالعات به رابطه بین افزایش جذب امگا 3 و کاهش التهاب اشاره کردند.
7- مقابله با بیماری های خود ایمن
در بیماری های خودایمنی، سیستم ایمنی بجای سلول های بیگانه به اشتباه به سلول های سالم حمله می کند. دیابت نوع 1 یکی از بیماری های خودایمنی است که سیستم ایمنی به سلول های تولیدکننده انسولین در پانکراس حمله می کند. امگا 3 می تواند با برخی از این بیماری ها مقابله کند و این مکمل برای کودکان و اطفال اهمیت ویژه ای دارد. مطالعات نشان می دهند که دادن امگا 3 به میزان کافی به کودکان یک ساله با کاهش خطر ابتلا به بیماری های خودایمنی از جمله دیابت نوع 1، دیابت خودایمنی و ام.اس ارتباط دارد. امگا 3 می تواند به درمان لوپوس، آرتریت روماتوئید، کولیت اولسراتیو، بیماری کرون و پسوریازیس کمک کند.
8- بهبود اختلالات روانی
طبق گزارشات، کاهش سطح امگا 3 با اختلالات روانپریشی ارتباط دارد. مطالعات نشان می دهند که مکمل امگا 3 می تواند دفعات بدخلقی و عود اختلالات خلق وخو را در بیماران شیزوفرنی و اختلال دوقطبی کاهش دهد. مکمل اسیدهای چرب امگا 3 می تواند رفتارهای خشن را کاهش دهد.
9- نقش امگا 3 در مقابله با آلزایمر
افت کارکرد مغز، یکی از عواقب و پیامدهای اجتناب ناپذیر کهولت سن و پیری است. بسیاری از مطالعات به رابطه بین افزایش جذب امگا 3 و کاهش افت قوه ذهنی ناشی از کهولت سن و کاهش خطر بیماری آلزایمر اشاره کردند. مروری بر مطالعات کنترلی نشان می دهد که مکمل های امگا 3 می توانند در شروع بیماری یعنی وقتی علایم بیماری آلزایمر بسیار خفیف است، مفید و سودمند باشند. یاداور می شویم که تحقیقات بیشتری برای تاثیر امگا 3 بر سلامت مغز موردنیاز است.
10- نقش امگا 3 در پیشگیری از سرطان
سرطان، یکی از دلایل مرگ ومیر در کشورهای غربی است و طبق ادعاها، اسیدهای چرب امگا 3 می تواند خطر ابتلا به سرطان ها را کاهش دهد. مطالعات نشان می دهند افرادی که امگا 3 مصرف می کردند، به میزان 55 درصد کمتر در معرض خطر سرطان کولون قرار گرفتند. به علاوه مصرف امگا 3 با کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات در مردان و سرطان سینه در زنان ارتباط دارد. به هرحال همه مطالعات به نتایج مشابهی دست نیافتند.
تنظیم: زهرا محبی(کارشناس ارشد تغذیه)