پرخوری در کودکان میتواند به دلایل مختلفی رخ دهد که برخی از آنها فیزیکی و برخی روانی هستند. این مشکل میتواند به افزایش وزن، چاقی، مشکلات گوارشی و مشکلات روانی در آینده منجر شود. درک دلایل پرخوری و اتخاذ روشهای مناسب برای درمان آن به کودکان کمک میکند تا رابطه سالمتری با غذا پیدا کنند.
دلایل پرخوری در کودکان
- عادات غذایی نامناسب خانواده:
- عادات غذایی خانواده تأثیر مستقیمی بر رفتار غذایی کودکان دارد. اگر در خانوادهها پرخوری و مصرف غذاهای پرکالری و بیارزش رایج باشد، کودکان نیز به تقلید از این رفتار، پرخوری میکنند.
- استرس و مشکلات عاطفی:
- کودکان نیز مانند بزرگسالان ممکن است در مواجهه با استرس، اضطراب یا افسردگی به غذا خوردن بیشازحد روی آورند. پرخوری میتواند به عنوان راهی برای تسکین احساسات منفی در آنها عمل کند.
- عدم آگاهی از سیری و گرسنگی:
- برخی کودکان نمیتوانند بهدرستی تشخیص دهند که چه زمانی سیر شدهاند. این مسئله ممکن است به دلیل عدم تنظیم درست سیگنالهای گرسنگی و سیری در مغز رخ دهد و منجر به خوردن بیشازحد شود.
- دسترسی به غذاهای ناسالم و پرکالری:
- اگر کودک بهراحتی به غذاهای پرکالری، شیرین و چرب دسترسی داشته باشد، احتمال پرخوری بیشتر میشود. بسیاری از این غذاها باعث ایجاد اشتهاهای ناپایدار و تمایل بیشتر به خوردن میشوند.
- خوردن بهعنوان سرگرمی:
- برخی کودکان از خوردن بهعنوان راهی برای سرگرمی و پر کردن زمان استفاده میکنند. تماشای تلویزیون، بازی با موبایل و همزمان خوردن غذا میتواند باعث مصرف بیشازحد شود، زیرا کودک توجهی به میزان غذایی که میخورد، ندارد.
- تشویق به خوردن بیشتر توسط والدین:
- در برخی خانوادهها، والدین به کودکان خود اصرار میکنند که بشقاب خود را خالی کنند یا بیشتر بخورند، حتی اگر کودک سیر شده باشد. این فشار میتواند به عادت پرخوری منجر شود.
- شرایط پزشکی خاص:
- برخی شرایط پزشکی، مانند اختلالات هورمونی (بهعنوانمثال، کمکاری تیروئید یا سندرم پرادر-ویلی) ممکن است باعث افزایش اشتها و پرخوری در کودکان شود.
- رژیمهای غذایی محدودکننده:
- وقتی کودکان به دلیل رژیمهای محدودکننده از برخی غذاها منع میشوند، ممکن است زمانی که به آن غذاها دسترسی پیدا کنند، پرخوری کنند. این حالت بهویژه زمانی که غذاهای ممنوعه مانند شیرینیها یا غذاهای پرکالری هستند، شدیدتر میشود.
راههای درمان پرخوری در کودکان
- آموزش تغذیه سالم:
- آموزش کودکان درباره مفهوم گرسنگی و سیری و تشخیص زمان مناسب برای غذا خوردن، اهمیت زیادی دارد. والدین باید به کودکان خود یاد دهند که به سیگنالهای طبیعی بدن خود گوش کنند و تنها زمانی غذا بخورند که واقعاً گرسنه هستند.
- کودکان را با پیرامون غذاهای سالم و ناسالم آشنا کنید و به آنها بیاموزید که چگونه میتوانند انتخابهای سالمتری داشته باشند.
- ایجاد عادات غذایی مناسب در خانواده:
- عادات غذایی سالم باید در خانواده ایجاد و تقویت شوند. خوردن وعدههای غذایی متعادل، مصرف مواد غذایی باکیفیت و محدود کردن غذاهای فرآوریشده و پرکالری میتواند به کنترل پرخوری کمک کند.
- تنظیم زمان و مکان مشخص برای غذا خوردن:
- باید برای وعدههای غذایی زمان و مکان مشخصی تعیین شود. خوردن غذا در مقابل تلویزیون یا هنگام بازی میتواند منجر به مصرف بیشازحد شود. با تنظیم وعدههای منظم غذایی و جلوگیری از خوردن بیهدف، میتوان پرخوری را کنترل کرد.
- درمان استرس و مشکلات عاطفی:
- اگر پرخوری کودک ناشی از استرس، اضطراب یا مشکلات عاطفی است، بهتر است با یک مشاور کودک یا روانشناس مشورت کنید. کمک به کودک در مدیریت احساسات منفی میتواند به کاهش پرخوری ناشی از استرس کمک کند.
- محدود کردن دسترسی به غذاهای ناسالم:
- والدین باید تلاش کنند که دسترسی به غذاهای ناسالم مانند چیپس، شیرینیها و نوشیدنیهای شیرین را محدود کنند و در عوض، غذاهای سالمتر مانند میوهها، سبزیجات و آجیلها را در دسترس کودک قرار دهند.
- فعالیت بدنی و بازیهای سالم:
- ورزش و فعالیت بدنی به تعادل انرژی بدن کمک کرده و میتواند به کاهش اشتهای اضافی کمک کند. والدین باید کودکان را به بازیها و فعالیتهای بدنی مثل دویدن، بازی در پارک یا شنا تشویق کنند.
- پرهیز از اصرار به خوردن بیشتر:
- والدین نباید کودکان را مجبور کنند که بشقاب خود را خالی کنند یا بیشتر بخورند. این کار میتواند باعث از بین رفتن حساسیت کودک نسبت به سیگنالهای گرسنگی و سیری شود.
- محدود کردن غذاهای پرکالری در بیرون از خانه:
- باید مراقب انتخاب غذاهای کودک در هنگام خوردن بیرون از خانه (مانند رستورانها و فستفودها) باشید. انتخاب غذاهای کمکالریتر و سالمتر در این مواقع اهمیت دارد.
- تشویق به خوردن آرام:
- آموزش به کودک که آرام غذا بخورد و غذای خود را خوب بجود، میتواند به تنظیم بهتر سیگنالهای سیری کمک کند. این کار مانع از پرخوری میشود، زیرا بدن زمان کافی برای تشخیص سیری پیدا میکند.
- بررسی مسائل پزشکی:
- در صورتی که پرخوری کودک ناشی از مشکلات پزشکی باشد، باید به پزشک مراجعه کرد. بررسی وضعیت تیروئید، سطح هورمونها و سایر شرایط بهداشتی میتواند در تشخیص و درمان مؤثر باشد.
پرخوری در کودکان میتواند به دلایل مختلف از جمله عادات غذایی نامناسب، استرس، و دسترسی به غذاهای ناسالم رخ دهد. درمان این مشکل نیاز به آموزش تغذیه صحیح، تغییر عادات غذایی، کنترل استرس و فعالیت بدنی مناسب دارد. با همکاری خانواده و متخصصان، میتوان به کودکان کمک کرد تا رابطه سالمتری با غذا پیدا کنند و از مشکلات مرتبط با پرخوری در آینده جلوگیری کرد.
پرخوری کودک یکی از معضلات برخی والدین است. آیا معده کودکتان سرو ته ندارد. و هرچقدر غذا می خورد باز هم سیر نمی شود؟ آیا دختر یا پسر کوچکتان خیلی بیشتر از سایر همسن و سالانش غذا می خورد و کم کم علائم چاقی و اضافه وزن در بدنش نمایان شده است؟ آیا نمی دانید چطور باید جلوی پرخوری هایش را را بگیرد چون هربار که بشقاب را از جلویش بر می دارید. جیغ و داد راه می اندازد؟ شما تنها نیستید. بسیاری از والدین در سراسر دنیا با مشکل پرخوری کودکشان مواجه هستند. اگر می خواهید این اختلال را رفع کنید با ما همراه شوید و توصیه های مان را جدی بگیرید.
علت پرخوری کودک را درک کنید
چرا فرزند شما زیاد غذا می خورد و اصلا چه مواقعی پرخوری می کند؟ آیا پرخوری اش ناشی از بی حوصلگی است و کار دیگری برای انجام دادن ندارد؟ آیا زیاد غذا می خورد تا توجه اطرافیان را به خود جلب کند؟ آیا در میان اعضای خانواده شخص پرخوری هست که کودک می خواهد از او تقلید کند؟ یادتان باشد به محض اینکه دلیل پرخوری کودک را درک کردید می توانید با رفع علت، این رفتار نادرست را نیز اصلاح کنید.
اطلاعات تغذیه ای خود را تکمیل کنید
با یک کارشناس یا متخصص تغذیه مشورت کنید تا بدانید فرزندتان چقدر باید غذا بخورد. بنابراین به مقایسه کودکتان با هم سن و سالانش اکتفا نکنید. چون وزن، قد و جنسیت کودک علاوه بر سن او بر میزان کالری که در طول روز نیاز دارد تاثیر می گذارد. بعد از اینکه متوجه شدید فرزندتان به چه میزان کالری در طول روز نیاز دارد، با کمک کارشناس تغذیه یک رژیم غذایی متنوع و متعادل برای کودک در نظر بگیرید. خوراکی های پرکالری و کم حجم را از برنامه غذایی روزانه او حذف کرده در عوض مواد غذایی حاوی پروتئین را جایگزین کنید. چربی و قندهای اضافه را کم کرده و مواد غذایی حاوی قند سالم از جمله میوه و میوه خشک را در برنامه غذایی او بگنجانید.
فرصت های وسوسه انگیز را حذف کنید
غذاهای پرحجم و پرکالری و انواع میان وعده های ناسالم را در دسترس یا جلوی چشم کودک قرار ندهید. وقتی روی میز یک ظرف پر از شکلات یا چیپس وجود دارد، خیلی از بزرگترها هم نمی توانند جلوی خودشان را بگیرند تا به آن ناخنک نزنند، پس نمی شود از بچه ها انتظار داشت که سراغ تنقلاتی که می بینند نروند. گاهی وقت ها پرخوری کودک به این دلیل است که تند غذا می خورد و به مغزش اجازه نمی دهد تا سیر شدن را درک کند. جویدن آرام غذا و مکث کردن بین لقمه ها را به او یاد بدهید. این کار به مغز کودک کمک می کند تا پیغام سیری را دریافت کرده آ را درک کند.
کودک را گرسنه نگه ندارید
غذا را سروقت آماده کنید و زمان غذا خوردن را به تعویق نیندازید. در مواقعی که غذا خوردن به هر دلیلی دیر می شود یک میان وعده کوچک به او بدهید تا بخشی از گرسنگی اش رفع شود. گرسنه نگه داشتن کودک تا زمان صرف غذای اصلی باعث می شود که وقتی غذا آماده شد هجوم بیاورد و بدون فکر و بیشتر از چیزی که واقع میل دارد غذا بخورد. اگر می خواهید به فرزندتان پاداش بدهید از غذا به عنوان جایزه استفاده نکنید چون با این کار دید کودک را نسبت به غذا عوض می کنید. در ضمن برای رفع گریه و ناراحتی کودک نیز به او خوراکی ندهید یا سعی نکنید با دادن شکلات و شیرینی عصبانیتش را کنترل کنید.
پدرها مراقب غذا خوردنشان باشند
بچه ها معمولا برای غذا خوردن از همان الگویی تبعیت می کنند که پدرانشان دارند. اگر پدر خانواده تند تند غذا می خورد، تنقلات را به غذا ترجیح می دهد پرخوری می کند و … به طور غیر مستقیم این اجازه را به کودک می دهد تا از این الگو های غلط پیروی کند.
بیشتر بدانیم: تغذیه کودکان 1 تا 5 سال
انتخاب های درست را تشویق کنید
وقتی کودکتان شکلات، چیپس یا بیسکوئیت های شور را به عنوان میان وعده انتخاب می کند او را تحقیر نکنید. در عوض انتخاب های غذایی سالمش را تشویق کنید. با این کار کودکتان یاد می گیرد که برای کسب تشویق و توجه شما چه انتخاب هایی داشته باشد. گاهی اوقات چاقی و اضافه وزن کودک به دلیل پرخوری کودک نیست بلکه بی تحرکی باعث شده چاق شود. در این موارد به جای محدود کردن کالری های دریافتی فرزندتان او را به ورزش و فعالیت بدنی تشویق کنید تا چربی های ذخیره را بسوزاند.
فقط به غذا خوردن کودک توجه نکنید
اگر فقط غذا خوردن کودکتان را تشویق کنید و بیش از حد به آن توجه نشان دهید به سرعت او را به بچه ای پرخور تبدیل می کنید. علت این پرخوری هم کاملا واضح است چون فرزند شما با این کار می خواهد توجه تان را جلب کند پس بجای تمرکز روی غذا خوردن یا نخوردن کودک به سایر کارهای او هم توجه کنید و او را مورد تشویق قرار دهید.