داشتن یک رژیم غذایی سالم، اساس حفظ سلامت کلی بدن و پیشگیری از بیماریها است. یک رژیم غذایی متعادل و متنوع به تأمین تمام مواد مغذی مورد نیاز بدن کمک میکند و میتواند به بهبود انرژی، کنترل وزن و ارتقای سلامت روان نیز منجر شود. در ادامه به نکات طلایی برای داشتن رژیم غذایی سالم اشاره شده است:
1. مصرف متعادل همه گروههای غذایی
- تنوع در رژیم غذایی از اهمیت بالایی برخوردار است. سعی کنید همه گروههای غذایی شامل پروتئینها، کربوهیدراتها، چربیهای سالم، ویتامینها، مواد معدنی و فیبر را در برنامه غذایی روزانه خود بگنجانید. این ترکیب به بدن کمک میکند تا تمام مواد مغذی مورد نیاز را دریافت کند.
- منابع مناسب:
- پروتئینها: گوشتهای کمچرب، مرغ، ماهی، تخممرغ، حبوبات و آجیلها.
- کربوهیدراتهای پیچیده: غلات کامل مانند برنج قهوهای، نان کامل، جو دو سر و کینوا.
- چربیهای سالم: آووکادو، روغن زیتون، آجیلها و ماهیهای چرب.
- فیبر: سبزیجات، میوهها، حبوبات و غلات کامل.
2. مصرف میوهها و سبزیجات به میزان کافی
- میوهها و سبزیجات سرشار از ویتامینها، مواد معدنی و آنتیاکسیدانها هستند که به تقویت سیستم ایمنی بدن، کاهش التهاب و پیشگیری از بیماریهای مزمن کمک میکنند.
- توصیه میشود که روزانه حداقل 5 واحد از میوهها و سبزیجات مختلف مصرف شود. سعی کنید از انواع رنگارنگ این گروههای غذایی استفاده کنید تا بیشترین میزان مواد مغذی مختلف را دریافت کنید.
3. انتخاب منابع پروتئین سالم
- برای تأمین پروتئینهای مورد نیاز بدن، از پروتئینهای کمچرب و پروتئینهای گیاهی استفاده کنید. مصرف بیش از حد گوشتهای پرچرب و فرآوریشده ممکن است منجر به افزایش خطر بیماریهای قلبی و سایر مشکلات سلامتی شود.
- پروتئینهای گیاهی مانند عدس، نخود، لوبیا، و سویا گزینههای بسیار سالمی هستند که بهویژه برای کاهش خطر بیماریهای مزمن مفید هستند.
4. کنترل مصرف قند و شکر افزوده
- مصرف بیش از حد قندهای افزوده میتواند منجر به افزایش وزن، دیابت نوع 2، و بیماریهای قلبی شود. بهجای مصرف نوشیدنیهای شیرین و غذاهای فرآوریشده حاوی قند، بهدنبال مصرف میوههای تازه و آبمیوههای طبیعی باشید.
- محدود کردن مصرف نوشیدنیهای قندی، کیکها، شیرینیها، و غذاهای فرآوریشده میتواند تأثیرات مثبتی بر سلامت کلی بدن داشته باشد.
5. استفاده از غلات کامل بهجای غلات تصفیهشده
- غلات کامل مانند برنج قهوهای، نان کامل، جو دو سر و کینوا حاوی فیبر و مواد مغذی بیشتری نسبت به غلات تصفیهشده هستند. فیبر موجود در غلات کامل به بهبود عملکرد گوارشی، کنترل قند خون و کاهش کلسترول کمک میکند.
- غلات تصفیهشده مانند برنج سفید و نان سفید را به حداقل برسانید و بهجای آن از غلات کامل استفاده کنید.
6. کاهش مصرف نمک
- مصرف زیاد نمک میتواند باعث افزایش فشار خون و خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و سکته شود. برای کاهش مصرف نمک، سعی کنید از غذاهای تازه و طبیعی بهجای غذاهای فرآوریشده و آماده استفاده کنید که اغلب حاوی مقادیر زیادی نمک هستند.
- برای طعمدادن به غذا از ادویهها و گیاهان معطر استفاده کنید تا نیاز به نمک را کاهش دهید.
7. نوشیدن آب کافی
- آب مهمترین نوشیدنی برای حفظ سلامت بدن است. مصرف کافی آب به هیدراتاسیون بدن، بهبود عملکرد کلیهها و گوارش و جلوگیری از خستگی و سردرد کمک میکند.
- توصیه میشود روزانه حداقل 8 لیوان آب بنوشید و از مصرف نوشیدنیهای شیرین و گازدار خودداری کنید.
8. مصرف چربیهای سالم و کاهش چربیهای ناسالم
- چربیهای سالم مانند چربیهای غیراشباع در آووکادو، آجیلها، دانهها و ماهیهای چرب به حفظ سلامت قلب و کاهش کلسترول بد کمک میکنند.
- از مصرف چربیهای اشباع و ترانس که در غذاهای فرآوریشده، سرخشده و فستفودها وجود دارند، خودداری کنید زیرا این چربیها خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و دیابت را افزایش میدهند.
9. اندازه وعدههای غذایی را کنترل کنید
- یکی از مهمترین نکات در داشتن رژیم غذایی سالم، کنترل اندازه وعدههای غذایی است. مصرف زیاد غذا حتی از منابع سالم میتواند منجر به اضافهوزن شود. یادگیری کنترل اندازههای مناسب هر وعده و توجه به سیگنالهای گرسنگی و سیری میتواند به حفظ وزن سالم کمک کند.
- از بشقابهای کوچکتر استفاده کنید و هنگام خوردن غذا سعی کنید آهسته غذا بخورید تا احساس سیری بهتر تشخیص داده شود.
10. وعدههای غذایی منظم داشته باشید
- خوردن منظم وعدههای غذایی به حفظ سطح انرژی پایدار در طول روز و کنترل بهتر وزن کمک میکند. وعدههای غذایی اصلی و میانوعدههای سالم را بهطور منظم مصرف کنید تا از پرخوری و نوسانات قند خون جلوگیری کنید.
- صبحانه را بههیچوجه فراموش نکنید، زیرا این وعده به آغاز روز با انرژی و تمرکز کمک میکند.
11. مصرف فیبر کافی برای سلامت گوارش
- فیبر غذایی به بهبود عملکرد سیستم گوارش و جلوگیری از یبوست کمک میکند. همچنین فیبر میتواند به کنترل قند خون و کاهش سطح کلسترول کمک کند.
- منابع غنی از فیبر شامل سبزیجات، میوهها، غلات کامل و حبوبات هستند.
12. برنامهریزی وعدههای غذایی
- برنامهریزی قبلی برای وعدههای غذایی به شما کمک میکند که انتخابهای سالمتری داشته باشید و از خرید و مصرف غذاهای ناسالم جلوگیری کنید.
- تهیه لیست خرید براساس غذاهای سالم و اجتناب از خرید محصولات فرآوریشده میتواند به بهبود کیفیت رژیم غذایی شما کمک کند.
13. محدود کردن مصرف غذاهای فرآوریشده
- غذاهای فرآوریشده مانند فستفودها، چیپس، شیرینیها و نوشابهها اغلب حاوی مقادیر زیادی چربیهای ناسالم، نمک و قند هستند که میتوانند منجر به بیماریهای مزمن شوند. این غذاها همچنین فاقد مواد مغذی ضروری مانند فیبر، ویتامینها و مواد معدنی هستند.
- بهجای غذاهای فرآوریشده، از غذاهای طبیعی و تازه استفاده کنید که خواص تغذیهای بیشتری دارند.
14. تعادل کالریها برای حفظ وزن سالم
- برای حفظ وزن سالم، میزان کالری مصرفی شما باید با میزان انرژیای که میسوزانید متعادل باشد. اگر به دنبال کاهش وزن هستید، باید کالری کمتری مصرف کنید و فعالیت بدنی خود را افزایش دهید.
- پیروی از یک رژیم غذایی متعادل و متنوع و فعالیت بدنی منظم به شما کمک میکند که وزن سالم خود را حفظ کنید.
به لحاظ علمی ثابت شده که یک رژیم غذایی سالم می تواند مزیت های فراوانی از جمله کاهش خطر ابتلا به بیماری های مزمن و حفظ سلامت بدن به همراه داشته باشد. گاهی اوقات تغییر رژیم غذایی می تواند عذاب آور و ناراحت کننده باشد. بجای تغییرات شدید، بهتر است از تغییرات کوچک و جزئی شروع کنید.
در این مقاله 10 تغییر کوچک در رژیم غذایی که منجر به حفظ سلامتی بدن می شود را مورد بحث قرار می دهیم.
10 راهکار برای رژیم غذایی سالم
1- آهسته بجوید
سرعت خوردن بر میزان خوردن و نیز افزایش وزن تاثیر گذار است. در واقع مطالعاتی که به مقایسه سرعت های مختلف خوردن پرداخته اند، نشان دادند افرادی که غذایشان را با عجله می خورند، در مقایسه با افرادی که غذایشان را آهسته می خورند، بیش از 115درصد چاق هستند. این هورمون ها هستند که میزان اشتها، میزان خوردن و میزان جذب غذا را کنترل می کنند. هورمورن ها گرسنگی یا سیری را به مغز علامت می دهند. حدود 20 دقیقه طول می کشد تا مغز این پیام ها را دریافت کند. بنابراین هنگامی که مغز، این پیام را دریافت می کند، احساس سیری را در شما القا می کند. آهسته خوردن با خوب جویدن و حفظ وزن ارتباط دارد. بنابراین با آهسته خوردن و خوب جویدن می توان خطر پرخوری و افزایش وزن را کاهش داد.
2- انتخاب نان های سبوس دار
شما می توانید با انتخاب نان سبوس دار بجای نان های سفید و فاقد سبوس از یک رژیم غذایی سالم برخوردار شوید. برخلاف نان های سفید که با امراض زیادی ارتباط دارند، نان سبوس دار مزیت های فراوانی برای سلامتی از جمله کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2، بیماری قلبی و سرطان دارد. نان سبوس دار منبع خوبی از فیبر، ویتامین های ب، املاح معدنی از قبیل روی، آهن، منیزیم و منگنز هستند. امروزه تنوع زیادی در نان های سبوس دار وجود دارد و طعم و مزه این نان ها بسیار بهتر از نان های سفید و فاقد سبوس است.
3- استفاده از ماست یونانی
ماست یونانی در مقایسه با ماست معمولی خامه بیشتری دارد و سفت تر است. این نوع ماست فاقد آب اضافی بوده و بخش اعظم آن را شیر تشکیل می دهد. ماست یونانی نسبت به ماست معمولی، چربی و پروتئین بیشتری دارد. در واقع میزان پروتئین موجود در ماست یونانی 3 برابر بیشتر از ماست معمولی است و یا به ازای هر 100 گرم ماست، بیش از 9 گرم پروتئین در آن وجود دارد. خوردن پروتئین به میزان کافی می تواند به سیری، کنترل اشتها و خوردن کالری کمتر کمک کند. به علاوه از آنجایی که ماست یونانی سفت تر است، حاوی کربوهیدرات و لاکتوز کمتری نسبت به ماست معمولی است لذا این ماست برای کسانی مناسب است که بدنبال رژیم غذایی کم کربوهیدرات هستند و یا در مصرف لاکتوز با مشکل مواجهند.
4- آب کافی بنوشید
نوشیدن آب به مقدار کافی در رژیم غذایی سالم بسیار مهم است. بیشتر مطالعات نشان دادند که نوشیدن آب برای کاهش وزن، متعادل نگه داشتن وزن و حتی افزایش سوخت و ساز کالری مفید است. همچنین مطالعات نشان دادند که نوشیدن آب قبل از وعده های غذایی می تواند اشتها و میزان کالری را هنگام مصرف وعده هایی غذایی در سالمندان و میانسالان کاهش دهد. مهمترین نکته، نوشیدنی آب بجای سایر نوشیدنی هاست. نوشیدن آب به طور قابل توجهی می تواند میزان جذب قند و کالری را کاهش دهد. افرادی که آب فراوان می نوشند، در مقایسه با افرادی که از سایر نوشیدنی ها استفاده می کنند، 200 کالری کمتر در روز مصرف می کنند.
5- بدون داشتن لیست مواد غذایی به فروشگاه نروید
برای رفتن به فروشگاه و خرید مواد غذایی موردنیاز به دو روش توجه کنید: ابتدا لیستی از مواد غذایی موردنیاز را تهیه کنید و گرسنه به فروشگاه مواد غذایی نروید. وقتی که نمی دانید دقیقا چه می خواهید، مواد غذایی را می خرید که موردنیاز شما نیست. همچنین گرسنگی نیز می تواند میل شما را به خرید افزایش دهد. بنابراین به امیالتان توجه نکنید، ابتدا برنامه ریزی کنید و لیستی از مواد غذایی موردنیازتان را یادداشت کنید. طبق لیست، خریدهای خود را انجام بدهید که با این کار نه تنها مواد غذایی سالمتری را خریداری می کنید بلکه در هزینه صرفه جویی کرده و غذاهای سالمتری را در خانه دارید.
6- مصرف تخم مرغ در وعده صبحانه
تخم مرغ یکی از غذاهای سالم است بخصوص اگر در وعده صبحانه مصرف شود. تخم مرغ غنی از پروتئین و مواد مغذی ضروری مثل کولین است که مردم، این ماده را بقدر کافی دریافت نمی کنند. نتایج مطالعات در مورد انواع صبحانه های حاوی کالری نشان داد که تخم مرغ یکی از مواد غذایی پرکالری است. مصرف تخم مرغ در وعده صبحانه احساس سیری را در فرد ایجاد می کند. این ماده غذایی پرکالری می تواند انرژی فرد را به مدت 36 ساعت تامین کند و حتی می تواند برای کاهش وزن بسیار مفید باشد.
7- افزایش جذب پروتئین
پروتئین پادشاه موادمغذی است و به یک ماده غذایی ابرقدرت معروف می باشد. از آنجایی که پروتئین می تواند بر هورمون های گرسنگی و سیری تاثیر بگذارد لذا این ماده غذایی می تواند احساس سیری را در فرد ایجاد کند. نتایج یکی از مطالعات نشان داد که افزایش میزان جذب پروتئین از 15 به 30درصد کالری باعث می شود که 441 کالری کمتر در روز مصرف شود، بدون اینکه میزان مصرف آن محدود شود. مصرف پروتئین به حفظ توده استخوان کمک کرده و نرخ متابولیسم را تعیین می کند. جذب بالای پروتئین می تواند مقدار کالری مصرفی را به میزان 80-100 افزایش دهد. پیشگیری از کم شدن توده عضلانی در طول کاهش وزن و با افزایش سن بسیار مهم است.
8- آب پز کردن یا کباب کردن بجای سرخ کردن
روش تهیه غذا می تواند اثرات قابل توجهی بر رژیم غذایی سالم داشته باشد. گریل کردن، آب پز کردن، سرخ کردن و برشته کردن متداول ترین روش ها برای پختن گوشت و ماهی است. در طول پخت مواد غذایی، ترکیبات سمی از جمله هیدروکربن های آروماتیک پلی سایکلیک (PAH)، محصولات گلیکاسیون پیشرفته (AGE) و هتروسایکلیک آمین (HCA) تشکیل می شوند. همه این ترکیبات منجر به بیماری های قلبی و سرطان می شوند.
آشنا شویم: کپسول امگا فلکس هلث برست
9- مکمل های ویتامین دی و امگا 3 مصرف کنید
بسیاری از مردم در سراسر دنیا دچار کمبود ویتامین دی هستند. ویتامین دی یک ویتامین محلول در چربی است که برای حفظ سلامت استخوان و عملکرد صحیح سیستم ایمنی بسیار مهم است. در واقع هر سلول در بدن انسان از یک گیرنده برای ویتامین دی برخوردار است که این نشان دهنده اهمیت ویتامین دی است. ویتامین دی در برخی موادغذایی یافت می شود اما غذاهای دریایی پرچرب حاوی بیشترین مقدار ویتامین دی هستند. اسیدهای چرب امگا 3 یک ماده مغذی است که در غذاهای دریایی یافت می شود. این ماده نقش بسیار مهمی در رژیم غذایی سالم دارد که از جمله می توان به کاهش التهاب، حفظ سلامت قلب و تقویت عملکرد مغز اشاره کرد. رژیم غذایی سالم عموما غنی از اسیدهای چرب امگا 3 است که التهاب را کاهش داده و منجر به بیماری های مزمن نمی شود. امگا 3 به مقابله با التهاب کمک کرده و بدن را در حالت تعادل نگه می دارد.
10-حداقل یک غذای جدید و سالم را در هفته امتحان کنید
تصمیم گرفتن برای انتخاب نوع غذا و تهیه شام کار خسته کننده ای است و به همین دلیل است که بیشتر مردم بارها و بارها از غذاهای تکراری استفاده می کنند. ممکن است یک غذا سال ها به یک روش تهیه و پخته شود و همین روش باعث خسته شدن از آشپزی و تهیه غذاهای تکراری می شود. توصیه می کنیم که غذاهای سالم را با روش های جدیدی تهیه کنید و آن را امتحان نمایید. هدف، امتحان کردن غذاهای سالم و جدید و متنوع حداقل یکبار در هفته است. با این کار می توان عادات غذایی و میزان جذب موادمغذی را تغییر داد و غذاهای سالم و متنوع را به برنامه غذایی اضافه کرد. بنابراین غذاهای سالم و متنوع را تهیه کرده و آن را امتحان نمایید.