روی (Zinc) یکی از مواد معدنی مهمی است که نقش مؤثری در پیشگیری از دژنراسیون ماکولا وابسته به سن (Age-related Macular Degeneration یا AMD) دارد. AMD یکی از شایع‌ترین علل از دست دادن بینایی در افراد مسن است که به مرور زمان ماکولا، بخش مرکزی شبکیه چشم را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
چگونه روی در پیشگیری از AMD کمک می‌کند:
- کاهش استرس اکسیداتیو: روی به عنوان یک آنتی‌اکسیدان عمل می‌کند و به بدن کمک می‌کند تا با استرس اکسیداتیو که یکی از عوامل اصلی آسیب به شبکیه چشم است، مقابله کند. استرس اکسیداتیو می‌تواند منجر به تخریب سلول‌های ماکولا شود و پیشرفت AMD را تسریع کند.
- پشتیبانی از عملکرد طبیعی شبکیه: روی برای حفظ عملکرد مناسب آنزیم‌هایی که در چشم وجود دارند و برای سلامت شبکیه ضروری هستند، نقش مهمی ایفا می‌کند.
- تقویت سیستم ایمنی: روی به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند، که می‌تواند در محافظت از بافت‌های چشمی در برابر التهاب و آسیب‌های مزمن مؤثر باشد.
تحقیقات درباره نقش روی در AMD:
مطالعات بزرگ، به‌ویژه مطالعه بیماری‌های چشمی مرتبط با سن (Age-Related Eye Disease Study یا AREDS) نشان داده‌اند که مکمل‌های حاوی روی می‌توانند به کاهش خطر پیشرفت مراحل پیشرفته AMD کمک کنند. این مطالعه نشان داد که ترکیبی از ویتامین‌ها و مواد معدنی، شامل روی، ویتامین C، ویتامین E، بتاکاروتن و مس، می‌تواند سرعت پیشرفت AMD را در افراد مبتلا به مراحل میانی یا پیشرفته بیماری کاهش دهد.
توصیه‌های مصرف:
در مطالعات AREDS، دوز 80 میلی‌گرم روی به همراه سایر آنتی‌اکسیدان‌ها مؤثر شناخته شد. با این حال، مصرف بیش از حد روی ممکن است عوارض جانبی داشته باشد، از جمله اختلالات گوارشی و کاهش جذب مس در بدن. به همین دلیل معمولاً مکمل‌های حاوی روی در ترکیب با مس تجویز می‌شوند تا این تعادل حفظ شود.
منابع غذایی حاوی روی:
روی در غذاهایی مانند:
- گوشت قرمز
- مرغ
- غذاهای دریایی (به‌ویژه صدف)
- مغزها و دانه‌ها
- غلات کامل
- حبوبات
موجود است. افراد می‌توانند با مصرف این منابع طبیعی، نیاز روزانه خود به روی را تامین کنند.
در نهایت، اگر فردی به دلیل سن یا عوامل دیگر در معرض خطر AMD است، مشورت با پزشک یا متخصص چشم برای دریافت مکمل‌های مناسب یا تغییر رژیم غذایی می‌تواند موثر باشد.
زینک یک عنصر کمیاب است که برای سلامت سیستم ایمنی ضروری می باشد و کمبود یا فقدان آن، فرد را نسبت به بیماری ها و امراض آسیب پذیر می کند. روی، عنصری است که کارکردهای زیادی در بدن دارد و به تحریک فعالیت حداقل 100 آنزیم مختلف کمک می کند. تنها مصرف کمی از روی برای بهره گیری از فواید و مزیت های آن ضروری است. امروزه دوز مجاز روی یا زینک برای زنان 8 میلی گرم و برای مردان 11 میلی گرم است. این عنصر به طور طبیعی در بیشتر غذاها و خوراکی ها یافت می شود اما به صورت مکمل غذایی نیز در دسترس افراد می باشد.
1- زینک و تقویت سیستم ایمنی
طبق ژورنال ایمونولوژی اروپا، بدن انسان برای فعال کردن لنفوسیت های T (سلول های T) نیاز به عنصر روی دارد. کمبود روی می تواند به شدت به کارکرد سیستم ایمنی آسیب بزند. طبق مطالعه ای که در ژورنال تغذیه بالینی امریکا منتشر شد، اشخاص دچار کمبود روی بیشتر به انواع پاتوژن ها آسیب پذیر هستند و بیشتر در معرض خطر ابتلا به پاتوژن ها می باشند.
2- روی برای درمان اسهال
طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی، اسهال هرساله جان 1.6 میلیون کودک زیر 5 سال را می گیرد. قرص روی می تواند به کاهش اسهال کمک کند. مطالعه PLOS medicine با حمایت از کمپین سلامت و بهداشت عمومی برای افزایش مصرف این عنصر در بین کودکان بنگلادشی که مبتلا به اسهال بودند، ثابت کرد که مصرف قرص زینک در یک دوره 10 روزه برای درمان اسهال اثربخش بوده و می تواند به پیشگیری از اسهال کمک کند.
3-اثرات روی بر یادگیری و حافظه
پژوهشی که در دانشگاه تورنتو انجام شد و در ژورنال “نورون” منتشر شد، نشان داد که زینک نقش مهمی در تنظیم ارتباط نورون ها با یکدیگر دارد و بر شکل گیری حافظه و یادگیری تاثیر می گذارد.
4-روی برای درمان سرماخوردگی
طبق نتایج یک مطالعه منتشر شده، قرص زینک مدت و دوره سرماخوردگی معمولی را تا 40 درصد کوتاهتر می کند. به علاوه نتیجه مقاله Cochrane نشان داد که مصرف قرص زیر زبانی یا شربت زینک با شروع علایم سرماخوردگی طی 24 ساعت در کاهش مدت و شدت آن در افراد سالم مفید و موثر است.
5-نقش روی ;در ترمیم زخم ها
روی نقش بسزایی در محافظت از پوست و ساختار آن دارد. بیمارانی که اغلب دچار زخم یا جراحت مزمن می شوند، مبتلا به کمبود آن هستند. از این عنصر غالبا در کرم ها برای درمان راش پوستی یا سایر حساسیت های پوستی استفاده می شود. یک مطالعه در سوئد که زینک را در ترمیم زخم مورد آنالیز قرار داد، به این نتیجه رسید که مصرف زینک به صورت موضعی می تواند موجب ترمیم زخم بوسیله ترمیم لایه ی سطحی پوستی، کاهش التهاب و رشد باکتری شود. وقتی از عنصر زینک در ترمیم زخم ها استفاده می شود، این عنصر نه تنها می تواند کمبود زینک را به صورت موضعی برطرف کند بلکه می تواند به صورت دارو نیز عمل نماید.
6-روی و کاهش خطر ابتلا به بیماری های مزمن مرتبط با سن
نتیجه تحقیقات در دانشگاه ایالت اورگان نشان داد که بهبود سطح روی (زینک) از طریق مصرف مواد غذایی و مکمل می تواند خطر ابتلا به بیماری های التهابی را کاهش دهد. در طول دهه ها مشخص شده است که عنصر زینک نقش قابل توجهی در کارکرد سیستم ایمنی دارد و کمبود آن با افزایش التهاب در بیماری های مزمن و بروز کردن پروسه های التهابی جدید ارتباط دارد.
7-روی برای پیشگیری از AMD
طبق مطالعه ای که در آرشیو افتالومالوژی منتشر شد، زینک از صدمه و آسیب به سلول های شبکیه جلوگیری کرده و روند رو به جلو AMD و از دست دادن بینایی را به تاخیر می اندازد.
8-روی و باروری
بسیاری از مطالعات و کارآزمایی ها به رابطه بین کمبود زینک با کاهش کیفیت اسپرم اشاره کرده اند. به عنوان مثال یکی از مطالعات در نیدرلند نشان داد که تعداد اسپرم در آزمودنی ها بعد از مصرف مکمل سولفات روی و فولیک اسید افزایش یافت. محققان در مطالعه دیگر به این نتیجه رسیدند که کاهش جذب روی می تواند عامل خطر برای کاهش کیفیت اسپرم و ناباروری مردان باشد.
تنظیم: زهرا محبی(کارشناس ارشد تغذیه)