همه چیز در مورد عمل بای پس معده در سال 1403

اسم «عمل بای پس معده» یا «گاستریک بای پس» را شنیده‌اید؟ اگر شما هم از چاقی زجر می کشید احتمالا به این عمل لاغری فکر کرده اید. در عمل بای پس معده جراح متخصص گوارش، تغییراتی در ساختار دستگاه گوارشی شما ایجاد می‌کند. نتیجه ی تغییر در لوله گوارشی و کوچک شدن معده باعث می شود که مقدار غذای دریافتی بدن کم شود و بر اثر کوتاه شدن روده باریک، جذب مواد غذایی در روده هم کمتر خواهد بود.

مطمئناً جراحی نباید گزینه اول شما برای کاهش وزن باشد؛ اما گاهی برخی انسان‌ها با وجود رژیم غذایی و ورزش هم وزن کم نمی‌کنند و این اضافه‌وزن باعث ایجاد مشکلات سلامتی متعدد برای آنها می‌شود. در حال حاضر عمل‌های جراحی‌های مختلفی وجود دارند که به نام عمل لاغری شناخته می‌شوند. عمل بای پس معده یا گاستریک بای پس یکی از این عمل‌های لاغری است که عوارض کمتری نسبت به روش‌های دیگر دارد. البته باید بدانید که بعد از انجام بای پس معده هم، رژیم‌های غذایی و ورزش منظم همچنان ادامه دارد.

برای انجام عمل بای پس معده باید به متخصص گوارش مراجعه کنید. در مجله از شنبه می‌توانید با بهترین پزشکان برای انجام عمل بای پس معده و یا دیگر عمل‌های لاغری آشنا شوید، با آنها مشورت کنید و یا برای دریافت نوبت حضوری اقدام کنید.

عمل بای پس معده چیست؟

احتمالا از خود می‌پرسید که جراحی بای پس معده چیست؟ عمل بای پس معده اندازه‌ی معده را کوچک می‌کند، مقدار غذا (و در نتیجه کالری) مصرفی را محدود می‌کند و نحوه‌ی هضم مواد غذایی را تغییر می‌دهد.

عمل بای پس معده که به آن بای پس معده به روش Roux-en-Y (roo-w-wy) هم می‌گویند نوعی از عمل‌های لاغری است که در آن قسمت کوچکی از بالای معده بریده شده و از بقیه معده جدا می‌شود، سپس قسمتی از ابتدای روده کوچک هم بریده می‌شود و روده باریک مستقیماً به این معده کوچک شده وصل می‌شود. پس از بای پس معده، غذای بلعیده شده ابتدا به این کیسه‌ی کوچک معده و سپس مستقیماً به روده‌ی کوچک وارد می‌شود؛ بنابراین قسمت عمده‌ای از معده و اولین قسمت روده‌ی کوچک را دور می‌زند.

عمل بای پس معده که به آن بای پس معده به روش Roux-en-Y (roo-w-wy) هم می‌گویند نوعی از عمل‌های لاغری است که در آن قسمت کوچکی از بالای معده بریده شده و از بقیه معده جدا می‌شود، سپس قسمتی از ابتدای روده کوچک هم بریده می‌شود و روده باریک مستقیماً به این معده کوچک شده وصل می‌شود.

این جراحی شامل دو بخش است. در بخش اول، جراح قسمت بالای معده را برش می‌دهد و قسمت کوچکی از معده‌ی را می‌بندد. این قسمت کوچک‌تر به‌هم‌دوخته یا منگنه می‌شود تا کیسه‌ی کوچکی را ایجاد کند که تقریباً هم‌اندازه‌ی یک گردو است. کیسه‌ی جدید می‌تواند حدود ۳۰ گرم غذا را در خود نگه دارد، این در حالی است که معده‌ی معمولی می‌تواند حدود سه پیمانه غذا را در خود نگه دارد.

در قسمت دوم جراحی بای پس معده، جراح متخصص گوارش قسمتی از روده‌ی کوچک را برش می‌دهد و آن را مستقیماً به کیسه‌ی تازه ایجاد شده متصل می‌کند. این کار باعث می‌شود طول روده کوچک کمتر باشد. با کاهش میزان مواد غذایی که معده می‌تواند نگه دارد و تغییر در نحوه‌ی جذب غذا، کمتر غذا می‌خورید و سریع‌تر احساس سیری می‌کنید که این امر به شما کمک می‌کند تا وزن از دست دهید.

بعد از انجام عمل بای پس معده چه اتفاقی می افتد؟

بعد از درمان می‌توانید انتظار داشته باشید که:

• حدود ۳۰ درصد از وزن قبل از جراحی خود را از دست دهید.
• احساس افزایش انرژی داشته باشید و بتوانید راحت‌تر حرکت کنید.
• مشکلات سلامتی کمتری داشته باشید.

عمل بای پس معده چرا انجام می شود؟

بای پس معده برای کمک به کاهش وزن اضافی و کاهش خطر ابتلا به مشکلات سلامتی مرتبط با وزن انجام می‌شود که این مشکلات شامل موارد زیر است:

• بیماری رفلاکس معده به مری
• بیماری قلبی
• فشارخون بالا
• کلسترول بالا
• آپنه انسدادی خواب
• دیابت نوع ۲
• سکته مغزی
• سرطان
• ناباروری.

انواع عمل بای پس معده کدام است؟

معمولاً عمل بای پس معده به دو روش مینی بای پس و بای پس کلاسیک انجام می‌شود که در ادامه به بررسی هر دو می‌پردازیم:

۱. جراحی مینی بای پس معده

زمانی که حین عمل جراحی، ترکیب بای پس معده و اسلیو معده انجام شود، به اصلاح می‌گوییم عمل مینی بای پس معده انجام شده است. در این نوع عمل جراحی، بین روده و معده فقط یک اتصال وجود داشته و بخیه معده به صورتی زده می‌شود که معده به شکل کیسه‌ای بلند در می‌آید. در مینی بای پس معده، جذب کالری و مواد مغذی کاملاً انجام می‌گردد اما هضم غذا با سرعت کمتری انجام می‌شود؛ در نتیجه فرد دیرتر احساس گرسنگی می‌کند. به جراحی مینی بای پس معده، جراحی بای پس امگا هم می‌گویند.

۲. بای پس کلاسیک معده

بای پس کلاسیک معده، از بهترین جراحی‌های کاهش وزن محسوب می‌شود زیرا درصد برگشت وزن در این روش، بسیار پایین است. حجم معده در این روش بسیار کوچک می‌شود و در اکثر مواقع بخشی از روده هم حذف می‌شود. در این روش دو اتصال بین معده و روده ایجاد می‌شود.

۳. جراحی بای پس معده با تکنیک ساسی

این روش جراحی بای پس معده را با نام اسلیو ساسی یا ساسی بای پس هم می‌شناسند. در این جراحی هر دو روش مینی بای پس (بای پس امگا) و اسلیو معده با هم ترکیب شده‌اند و از هر دو متد استفاده می‌شود.

۴. جراحی بای پس معده با تکنیک ساسج بای پس

در جراحی بای پس معده با تکنیک ساسج بای پس، بخشی از معده برش داده‌می‌شود و در انتهای روده پیوند زده می‌شود. البته در این روش لزوما نباید به انتهای روده، معده را پیوند زد، بلکه می‌توان آن را به بخش‌های دیگر روده که دورتر از معده قرار دارند هم پیوند زد. در این روش نیز ترکیب هر دو روش اسلیو و بای پس را مشاهده می‌کنیم، با این تفاوت که در ابتدا اسلیو معده انجام می‌شود و سپس بای پس معده بر روی بیمار انجام می‌شود. برای انجام عمل بای پس معده باید به متخصص گوارش مراجعه کنید.

فواید جراحی گاستریک بای پس معده

بعد از جراحی از سلامت بیشتری برخوردار خواهید بود و علائم بیماری مرتبط با وزن بالا در شما کاهش می‌یابد. بعد از درمان، ممکن است اختلالات زیر بهبود پیدا کنند یا حتی به طور کامل برطرف شوند:

• آپنه خواب
• فشارخون بالا
• دیابت نوع ۲.

برای بیمارانی که با این بیماری مزمن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، جراحی معمولاً منجر به بهبود سریع دیابت نوع ۲ می‌شود. بسیاری از بیمارانی که بیمارستان را ترک می‌کنند دیگر نیازی به مصرف داروهای دیابت نخواهند داشت.

فواید جراحی گاستریک بای پس معده	عوارض جانبی
درمان آپنه خواب	سندرم دامپینگ
بهبود فشارخون بالا	سنگ کیسه صفرا
بهبود دیابت نوع ۲	خونریزی و کبودی
وزن بالا در شما کاهش می‌یابد	نشت

هدف جراحی بای پس معده چیست؟

هر جراحی با هدف خاصی انجام می‌شود. از طرفی همیشه برای انجام دادن یک جراحی، هدف باید ارزش هزینه را داشته‌باشد. هنگامی که شما خطر جراحی را می‌پذیرید و حاضر به تجربه‌ی ریسک‌ها و خطرات آن می‌شوید، باید اهداف آن مشخص و فوایدی داشته‌باشد. در ادامه به برخی از اهداف جراحی بای پس معده می‌پردازیم. به طور کلی سه هدف زیر بعد از انجام بای پس معده در نظر گرفته‌می‌شوند؛ با انجام جراحی بای پس معده می‌توانید حجم معده‌ی خود را به طرز چشمگیری کاهش دهید و با کاهش وزن غیرقابل‌باوری مواجه شوید.

۱. حجم معده کاهش پیدا می کند

از اصلی‌ترین اهدافی که این جراحی دنبال می‌کند، کاهش حجم معده است. با اینکار کاهش وزن روند سریعی پیدا می‌کند، چرا که معده‌ی شما گنجایش مواد غذایی بیشتر را ندارد و نمی‌تواند خوراکی‌های بیشتری را در یک وعده در خود جای دهد. پس متوقف می‌شود و نمی‌تواند کربوهیدرات و چربی بیشتری را گوارش کند و به روده بفرستد. همین مسئله در کاهش وزن نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند.

۲. غذا مسیر کوتاه تری را تا دفع طی می کند

هنگامی که مواد غذایی مسیر کوتاه‌تری را طی می‌کنند تا دفع شوند، سرعت بیشتری را برای طی شدن دارند و زمان کوتاه‌تری را درون بدن می‌مانند. همین مسئله از زمان جذب آن‌ها می‌کاهد. هنگامی که بدن شما نتواند مقدار زیادی از مغذی‌های غذا را جذب کند، کاهش وزن بیشتری خواهید داشت. در واقع بدن فرصت جذب کردن بیشتر مواد غذایی را پیدا نمی‌کند و کمتر چاق می‌شوید.

۳. مقدار هورمون ها و متابولیسم عملکرد روده تغییر می کند

میزان ترشح اسید و ترشح هورمون گرسنگی بعد از انجام جراحی بای پس معده تغییر می‌کنند و این به علت کاهش حجم معده است. می‌بینید که همه چیز در سیستم گوارش بدن مانند دومینو عمل می‌کند. بنابراین هنگامی که حجم معده کاهش پیدا می‌کند، میزان اسید ترشح شده از آن نیز کم می‌شود و به دنبال آن میزان ترشح هورمون گرسنگی هم کم می‌شود.

عوارض عمل بای پس معده

بای پس معده و سایر عمل‌های لاغری همچنین هر عمل جراحی دیگری عوارضی دارند و ممکن است سلامتی فرد را در معرض خطرات بالقوه‌ی کوتاه‌مدت و بلند مدتی قرار دهند. قبل از اقدام برای عمل بای پس معده، با چند متخصص گوارش مشورت کنید. پزشک متخصص گوارش و کبد تمامی راهنمایی‌های لازم در مورد خطرات و عوارض این عمل را به شما خواهد کرد تا بتوانید انتخاب آگاهانه‌ای داشته باشید.

مضرات بای پس معده مشابه سایر انواع عمل جراحی معده است و شامل موارد زیر است:

• خونریزی زیاد
• عفونت
• واکنش منفی به بیهوشی
• لخته‌ی خون
• مشکلات ریوی یا تنفسی
• نشت سیستم گوارش.

خطرات و عوارض جانبی طولانی‌مدت بای پس معده می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• انسداد روده
• فتق
• افت قند خون (هیپوگلیسمی)
• سوءتغذیه
• سوراخ شدن معده
• زخم
• استفراغ.

سایر عوارض جانبی

عوارض و خطرات این عمل تنها به موارد بالا محدود نمی‌شود. متخصص گوارش تمامی خطرات و عوارض احتمالی این عمل را به شما گوشزد خواهد کرد. قبل از تصمیم برای انجام این عمل، مطمئن شوید که مزایای انجام این عمل از عوارض احتمالی آن بیشتر خواهد بود. به‌عبارتی‌دیگر مطمئن شوید که کفه ترازو به نفع شماست و بعد برای انجام عمل بای پس معده اقدام کنید. با از دیگر عوارض این عمل لاغری می‌توان به موارد زیر هم اشاره کرد:

۱. سندرم دامپینگ

بعد از جراحی بای پس معده، ممکن است ۱۰ الی ۳۰ دقیقه پس از مصرف غذاهای سرشار از قند، حالات سبکی سر، نفخ، حالت تهوع، سوءهاضمه و اسهال را تجربه کنید. این عارضه با نام سندرم دامپینگ شناخته می‌شود و ممکن است منجر به ناتوانی در مصرف غذاهای حاوی قند شود. علت بروز این سندرم این است که به علت جراحی و تغییرات انجام شده، غذا خیلی سریع از معده وارد روده‌ی کوچک می‌شود.

۲. سنگ کیسه صفرا

بیشتر سنگ‌های کیسه صفرا در اثر سطح بالای کلسترول ایجاد می‌شوند که با چاقی در ارتباط است؛ بنابراین افرادی که دچار چاقی مفرط هستند و تحت عمل بای پس معده قرار می‌گیرند ممکن است از قبل سنگ کیسه صفرا داشته باشند. کاهش سریع وزن پس از بای پس معده، خطر بروز سنگ کیسه صفرا و عوارض مرتبط با آن را افزایش می‌دهد.

۳. زیبایی

همیشه این احتمال وجود دارد که به دلیل مسائل زیبایی‌شناختی از نتایج جراحی بای پس معده راضی نباشید. برای مثال در نتیجه‌ی کاهش وزن سریع ممکن است متوجه وجود پوست اضافی شوید که ظاهر خوشایندی ندارد. در صورت بروز این اتفاق، جراح متخصص گوارش گزینه‌های درمانی روی میز را برای شما توضیح خواهد داد.

۴. خونریزی و کبودی

ممکن است در طول جراحی یا مدت کوتاهی پس از آن، دچار خونریزی شوید. همچنین ممکن است ۲ هفته پس از جراحی هم خونریزی را تجربه کنید. خونریزی‌ها و کبودی‌ها معمولاً جزئی هستند. اگر خونریزی شدید داشتید سریعاً با پزشک تماس بگیرید.

۵. نشت

یکی از عوارض نادر اما جدی جراحی بای پس معده، نشت از جای برش معده برای تا یک کیسه را ایجاد کند. این می‌تواند باعث شود که محتویات معده، سایر اندام‌ها را تحریک کند و منجر به عفونت شدید شود. مهم است که بعد از عمل جراحی بای پس معده حتماً تحت نظارت دقیق فوق‌تخصص گوارش و کبد باشید و هرگونه مشکل و عارضه‌ای را به اطلاع پزشک برسانید.

۶. عفونت

تمام جراحی‌ها خطر عفونت را به همراه دارند. جراح متخصص گوارش تمام تلاش خود را می‌کند تا این خطر را کاهش دهد. حتی اگر عفونت هم اتفاق بیفتد، خفیف خواهد بود و با مصرف یک دوره‌ی کوتاه آنتی‌بیوتیک قابل‌درمان است. در برخی موارد، عفونت شدیدتر است و ممکن است نیاز باشد برای درمان به بیمارستان مراجعه کنید. عفونت می‌تواند با علائم زیر همراه باشد. اگر این علائم را داشتید هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید:

• تب بالای ۳۸ درجه‌ی سانتی‌گراد
• قرمزی که ۴۸ ساعت پس از جراحی در محل زخم مشاهده می‌شود.
• ترشحات زرد و بدبو که از محل زخم ترشح می‌شوند.
• خروج چرک از محل زخم
• دردی که با داروهای مسکن تسکین پیدا نمی‌کند.

برای انجام عمل بای پس معده باید به متخصص گوارش مراجعه کنید. در مجله از شنبه می‌توانید با بهترین پزشکان برای انجام عمل بای پس معده و یا دیگر عمل‌های لاغری آشنا شوید، با آنها مشورت کنید و یا برای دریافت نوبت حضوری اقدام کنید.

مرگ در اثر عمل بای پس معده

احتمالا این سوال ترسناک ذهن شما را مشغول کرده‌است که آیا عمل بای پس معده ترسناک است؟ آیا ممکن است باعث اتفاق ناگواری مانند مرگ شود؟ در ادامه به این مسئله می‌پردازیم.

عمل بای پس معده به ندرت می‌تواند باعث مرگ شود. این عمل ممکن است عوارض مختلف و حتی خطرناک هم داشته باشد که احتمال ایجاد آنها کم است، مانند آناستوموز! اما اینکه باعث مرگ شود بسیار نادر است.

موفقیت در این جراحی ۹۹.۸٪ است که مقدار بالایی از موفقیت است و می‌تواند تاثیرات و نتایج خوبی داشته‌باشد. در موارد کمی که باعث مرگ و شکست روش می‌شود،‌ باز هم آسیب کمتری نسبت به چاقی بیش از حدی که بیمار تحمل می کند به بدن می‌رساند. تصور کنید که چاقی مفرط می‌تواند باعث بیماری‌های زمینه‌ای که به مرور زمان می‌توانند کشنده باشند بشود اما این جراحی اگر توسط یک پزشک ماهر انجام شود، واقعا خطر چندانی شما را تهدید نمی‌کند، به علاوه اینکه از شر یک بیماری خطرناک به نام چاقی خلاص شده‌اید.

چه کسانی می توانند عمل بای پس معده را انجام دهند؟

به‌طورکلی بای پس معده و سایر جراحی‌های کاهش وزن می‌توانند گزینه‌ی مناسبی برای شما باشند اگر:

• شاخص توده‌ی بدنی (BMI) شما ۴۰ یا بالاتر باشد (چاقی مفرط).
• شاخص توده‌ی بدنی شما بین ۳۵ تا ۳۹.۹ باشد (چاقی) و با مشکلات جدی مرتبط با وزن (نظیر دیابت نوع ۲، فشارخون بالا یا آپنه خواب شدید) دست‌وپنجه نرم می‌کنید. در برخی موارد اگر BMI شما بین ۳۰ تا ۳۴ است ولی دچار مشکلات جدی مرتبط با اضافه‌وزن باشید هم برای انواع خاصی از عمل‌های لاغری واجد شرایط خواهید بود.

اما بای پس معده برای تمام افرادی که دارای اضافه‌وزن شدید هستند هم مناسب نیست. برای اینکه معیارهای لازم برای انجام عمل جراحی بای پس را داشته باشید، ممکن است نیاز به رعایت برخی از دستورالعمل‌های پزشکی داشته باشید. برای بررسی این که آیا کاندید مناسبی برای انجام این جراحی‌ها هستید یا نه، به پزشک فوق‌تخصص گوارش و کبد مراجعه کنید. پزشک یک پروسه‌ی غربالگری گسترده برای شما انجام خواهد داد و اگر معیارهای لازم را داشته باشید، شما را برای انجام عمل راهنمایی خواهد کرد.

همچنین باید بتوانید تغییرات دائمی در سبک زندگی خود ایجاد کنید تا زندگی سالم‌تری داشته باشید. ممکن است نیاز باشد در جلسات برنامه‌ریزی طولانی‌مدتی شرکت کنید که شامل نظارت بر تغذیه، سبک زندگی و رفتار، و شرایط پزشکی‌تان است.