مراقبت از پروستات یکی از جنبههای مهم در حفظ سلامت مردان به ویژه در سنین بالاتر است. پروستات غدهای است که در زیر مثانه و اطراف مجرای ادرار قرار دارد و نقش مهمی در تولید مایع منی ایفا میکند. با افزایش سن، مشکلاتی مانند بزرگشدگی پروستات (هایپرپلازی خوشخیم پروستات) و حتی سرطان پروستات ممکن است رخ دهد. در ادامه، راههای مراقبت از پروستات و تغذیه مناسب برای حفظ سلامت آن را بررسی میکنیم.
راههای مراقبت از پروستات
- مراجعات منظم پزشکی و چکاپها:
- برای پیشگیری از بروز مشکلات پروستات، بهویژه پس از 50 سالگی، انجام چکاپهای منظم اهمیت دارد. آزمایشهای خونی مانند PSA (آنتیژن اختصاصی پروستات) میتواند نشانگر مشکلات احتمالی پروستات باشد.
- فعالیت بدنی منظم:
- ورزش منظم نهتنها به حفظ وزن سالم کمک میکند، بلکه میتواند خطر ابتلا به مشکلات پروستات مانند سرطان پروستات را کاهش دهد. فعالیتهایی مانند پیادهروی، دوچرخهسواری و شنا از جمله ورزشهای مفید هستند.
- حفظ وزن سالم:
- چاقی و افزایش وزن میتواند خطر ابتلا به بیماریهای پروستات، از جمله بزرگشدگی خوشخیم پروستات و سرطان پروستات، را افزایش دهد. حفظ وزن سالم از طریق تغذیه مناسب و ورزش منظم توصیه میشود.
- مصرف مایعات کافی:
- نوشیدن آب کافی به بهبود عملکرد دستگاه ادراری و جلوگیری از مشکلاتی مانند عفونتهای ادراری کمک میکند. مصرف مایعات به صورت منظم و در طول روز اهمیت دارد.
- اجتناب از مصرف زیاد الکل و کافئین:
- الکل و کافئین میتوانند ادرار را تحریک کنند و در برخی موارد به مشکلات ادراری منجر شوند که ممکن است به پروستات فشار بیاورد. بنابراین، کاهش مصرف این مواد به حفظ سلامت پروستات کمک میکند.
- اجتناب از نشستن طولانیمدت:
- نشستن طولانیمدت، بهویژه برای مردانی که شغلهای پشتمیزنشین دارند، ممکن است به پروستات فشار بیاورد. توصیه میشود هر ساعت چند دقیقه بلند شوید و کمی حرکت کنید.
تغذیه مناسب برای سلامت پروستات
- غذاهای غنی از آنتیاکسیدانها:
- مواد غذایی حاوی آنتیاکسیدانها مانند ویتامین C و E میتوانند به کاهش التهاب و تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کنند. مصرف میوهها و سبزیجات رنگارنگ مانند توتها، پرتقال، گوجهفرنگی، و اسفناج توصیه میشود.
- گوجهفرنگی و لیکوپن:
- گوجهفرنگی حاوی مادهای به نام لیکوپن است که نوعی آنتیاکسیدان قوی است و تحقیقات نشان میدهند که ممکن است به کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات کمک کند. مصرف گوجهفرنگی تازه یا فرآوردههای آن مانند رب و سس گوجهفرنگی بهویژه بهصورت پخته میتواند مفید باشد.
- مصرف چای سبز:
- چای سبز حاوی آنتیاکسیدانهایی به نام کاتچینها است که ممکن است به بهبود سلامت پروستات کمک کنند و خطر ابتلا به سرطان پروستات را کاهش دهند.
- ماهی و اسیدهای چرب امگا 3:
- ماهیهای چرب مانند سالمون، ساردین و ماهی خالمخالی حاوی اسیدهای چرب امگا 3 هستند که به کاهش التهاب کمک میکنند و ممکن است خطر بیماریهای پروستات را کاهش دهند.
- سویا و محصولات حاوی ایزوفلاونها:
- محصولات سویا مانند توفو و شیر سویا حاوی ایزوفلاونها هستند که تحقیقات نشان میدهد ممکن است نقش محافظتی در برابر سرطان پروستات ایفا کنند.
- غذاهای غنی از زینک (روی):
- زینک یکی از مواد معدنی مهم برای سلامت پروستات است. کمبود زینک ممکن است با مشکلات پروستات مرتبط باشد. مواد غذایی مانند گوشت قرمز، تخمه کدو، و مغزها منابع خوبی از زینک هستند.
- مصرف سبزیجات برگدار و فیبر بالا:
- مصرف سبزیجاتی مانند کلم بروکلی، کلمبرگ، اسفناج و دیگر سبزیجات سبز رنگ که حاوی مواد مغذی فراوانی هستند، بهویژه به دلیل خواص ضد التهابی و ضد سرطانی، به حفظ سلامت پروستات کمک میکنند. علاوه بر این، غذاهای سرشار از فیبر، مانند غلات کامل و حبوبات، به بهبود عملکرد گوارشی کمک میکنند.
- اجتناب از مصرف چربیهای ناسالم:
- کاهش مصرف چربیهای اشباع و ترانس موجود در غذاهای فرآوریشده، فستفودها، و محصولات غذایی حاوی چربیهای هیدروژنه به حفظ سلامت عمومی بدن و پروستات کمک میکند. بهتر است از روغنهای سالم مانند روغن زیتون و روغن کانولا استفاده کنید.
- سیر و پیاز:
- تحقیقات نشان میدهد که مصرف سیر و پیاز به دلیل خواص ضدباکتریایی و ضدالتهابی آنها ممکن است به کاهش خطر ابتلا به مشکلات پروستات، بهویژه سرطان پروستات، کمک کند.
نکات تکمیلی
- مدیریت استرس: استرس میتواند به مشکلات سلامتی، از جمله مسائل مربوط به پروستات منجر شود. انجام فعالیتهای آرامشبخش مانند مدیتیشن، یوگا یا تفریحات لذتبخش میتواند مفید باشد.
- قطع یا کاهش سیگار کشیدن: سیگار کشیدن ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات و مشکلات دیگر را افزایش دهد. قطع سیگار یکی از بهترین اقداماتی است که برای سلامت کلی بدن، از جمله پروستات، میتوانید انجام دهید.
با رعایت این نکات و اتخاذ سبک زندگی سالم، میتوانید سلامت پروستات خود را حفظ کنید و خطر بروز مشکلات مرتبط با آن را کاهش دهید.
راه های مراقبت از پروستات ، تغذیه
بجای تمرکز کردن بر مواد غذایی خاص و رجوع به متخصصان تغذیه و پزشکان، داشتن یک الگوی غذایی سالم بهتر و آسانتر از این تصورات است. حداقل روزانه 5 وعده میوه و سبزیجات مصرف کنید. از میوه هایی که به رنگ روشن و تیره هستند، استفاده کنید. بجای نان سفید از نان سبوس دار استفاده کنید و پاستا و غلات را به رژیم غذاییتان اضافه کنید. مصرف گوشت قرمز از جمله گوشت گاو، بره و بز، گوشت های فرآوری شده مثل هات داگ و سوسیس دودی را کمتر کنید. ماهی، مرغ بدون پوست، لوبیاها و تخم مرغ منبعی از پروتئین های سالم هستند. چربی های سالم مثل روغن زیتون، مغزها(بادام و گردو) و آووکادو را انتخاب کنید. مصرف چربی های اشباع لبنیات و سایر محصولات حیوانی را کمتر کنید. از مصرف چربی های هیدروژناتی (چربی های ترانس) خودداری کنید که این نوع چربی ها بیشتر در فست فودها و غذاهای بسته بندی شده وجود دارد.
از راه های مراقبت از پروستات این است که از مصرف نوشیدنی های شیرین مثل نوشابه های گازدار و آب میوه ها خودداری کنید و از شیرینی ها کمتر استفاده کنید. مصرف نمک را کمتر کنید. با خواندن برچسب موادغذایی و مقایسه آنها، خوراکی های کم نمک را انتخاب کنید. مصرف غذاهای کنسروشده، فراوری شده و فریزشده را کمتر کنید. مراقب سایز وعده های غذاییتان باشید. غذا را به آرامی بجویید و وقتی سیر شدید، از خوردن دست بردارید.
فعالیت و تحرک
از راه های مراقبت از پروستات علاوه بر داشتن یک رژیم غذایی سالم، فعالیت و تحرک نیز هست. ورزش منظم، خطر ابتلا به برخی امراض و بیماری ها از جمله بیماری قلبی، سکته و انواع سرطان را کمتر می کند. اگرچه برخی مطالعات مستقیما تاثیر ورزش را بر سلامت پروستات مورد ارزیابی قرار دادند.
اما همین مطالعات به این نتیجه رسیدند که ورزش کردن بسیار سودمند و مفید است. محققان به رابطه معکوس بین فعالیت بدنی و علایم BPH دست یافتند. به بیان ساده تر، مردانی که فعالیت بدنی بیشتری دارند، کمتر از BPH رنج می برند. حتی فعالیت بدنی کم تا متوسط و شدید مثل پیاده روی منظم با گام های متوسط، مزیت هایی را بهمراه دارد.
محققان ایتالیایی، 231 مرد فاقد تحرک مبتلا به پروستات مزمن را به طور تصادفی به دو دسته تقسیم کردند: یک دسته در برنامه ورزش هوازی که شامل پیاده روی بود، شرکت کردند و دسته دوم در ورزش غیرهوازی که شامل بالا بردن پا، نشستن و حرکات کششی بود، به مدت 18 هفته شرکت کردند. در پایان آزمون، هردو گروه احساس بهتری داشتند اما گروه ورزش هوازی ناراحتی، اضطراب و افسردگی کمتر داشته و بهبود کیفیت زندگی را تجربه کرد.