رابطه بین مصرف لبنیات و بیماریهای قلبی یکی از موضوعات بحثبرانگیز در حوزه تغذیه و سلامت است. لبنیات منبع غنی از مواد مغذی مانند کلسیم، پروتئین، ویتامین D و چربی است که هر یک میتوانند تأثیرات متفاوتی بر سلامت قلب داشته باشند. در اینجا به بررسی این رابطه میپردازیم:
1. چربیهای اشباع در لبنیات و بیماری قلبی
بسیاری از محصولات لبنی، مانند شیر پرچرب، کره و پنیر، حاوی چربیهای اشباع هستند. مطالعات قدیمیتر نشان میدادند که مصرف زیاد چربیهای اشباع با افزایش کلسترول خون و به تبع آن، افزایش خطر بیماریهای قلبی-عروقی همراه است. با این حال، شواهد جدیدتر نشان میدهد که ارتباط میان چربیهای اشباع و بیماریهای قلبی پیچیدهتر از آن است که قبلاً تصور میشد، و همه چربیهای اشباع تأثیر یکسانی ندارند.
2. انواع لبنیات و تأثیرات مختلف
لبنیات انواع مختلفی دارند و تأثیر هر یک بر سلامت قلب ممکن است متفاوت باشد:
- محصولات لبنی پرچرب: مصرف لبنیات پرچرب به دلیل محتوای بالای چربی اشباع و کلسترول ممکن است در برخی افراد باعث افزایش خطر بیماری قلبی شود. با این حال، در مطالعات جدیدتر دیده شده است که لبنیات پرچرب ممکن است به اندازهای که قبلاً تصور میشد، خطرناک نباشند.
- محصولات لبنی کمچرب و بدون چربی: مصرف لبنیات کمچرب یا بدون چربی به دلیل کاهش میزان چربی اشباع، میتواند خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را کاهش دهد و همچنان منابع خوبی از کلسیم و پروتئین باقی بمانند.
3. اثر مثبت برخی ترکیبات لبنیات بر سلامت قلب
لبنیات حاوی مواد مغذی مفیدی هستند که میتوانند به حفظ سلامت قلب کمک کنند، از جمله:
- کلسیم: این ماده معدنی نه تنها برای سلامت استخوانها ضروری است، بلکه ممکن است به کاهش فشار خون و در نتیجه کاهش خطر بیماریهای قلبی کمک کند.
- پروبیوتیکها: برخی محصولات لبنی مانند ماستهای پروبیوتیک، حاوی باکتریهای مفید هستند که میتوانند به بهبود سلامت روده و کاهش التهاب، که یکی از عوامل خطر برای بیماریهای قلبی است، کمک کنند.
- پپتیدهای زیستفعال: برخی پروتئینهای موجود در لبنیات، مانند پپتیدهای زیستفعال، ممکن است خواص ضد فشار خون و ضد التهابی داشته باشند که میتواند برای سلامت قلب مفید باشد.
4. مطالعات جدید درباره مصرف لبنیات و سلامت قلب
تحقیقات جدید نشان دادهاند که مصرف معتدل لبنیات (از جمله لبنیات پرچرب) با افزایش خطر بیماری قلبی ارتباط قطعی ندارد و حتی ممکن است در برخی موارد، مصرف لبنیات به ویژه محصولات تخمیر شده مانند ماست و پنیر با کاهش خطر بیماریهای قلبی همراه باشد. یکی از دلایل احتمالی این امر، تأثیرات مفید محصولات تخمیر شده بر متابولیسم چربی و کنترل کلسترول است.
5. مصرف لبنیات و فشار خون
برخی از مطالعات نشان دادهاند که مصرف منظم لبنیات کمچرب میتواند به کاهش فشار خون کمک کند. محصولات لبنی به دلیل محتوای کلسیم و پتاسیم میتوانند تأثیر مثبتی بر کنترل فشار خون داشته باشند که یکی از عوامل اصلی خطر برای بیماریهای قلبی است.
6. پیشنهادات برای مصرف سالم لبنیات
برای بهرهمندی از خواص مفید لبنیات بدون افزایش خطر بیماری قلبی، پیشنهادات زیر ممکن است مفید باشد:
- انتخاب لبنیات کمچرب یا بدون چربی: این محصولات حاوی چربی اشباع کمتری هستند و همچنان منبع خوبی از مواد مغذی مانند کلسیم و پروتئین میباشند.
- ماستهای پروبیوتیک و پنیرهای تخمیر شده: این محصولات میتوانند به کاهش التهاب و بهبود سلامت قلب کمک کنند.
- مصرف معتدل: بهتر است مصرف لبنیات به مقدار مناسب باشد و از زیادهروی در مصرف لبنیات پرچرب اجتناب شود.
رابطه بین مصرف لبنیات و بیماری قلبی پیچیده است و به نوع لبنیات، میزان مصرف و سایر عوامل فردی بستگی دارد. مصرف معتدل لبنیات، به ویژه محصولات کمچرب و تخمیر شده، میتواند بخشی از یک رژیم غذایی سالم برای قلب باشد. از طرفی، مصرف زیاد لبنیات پرچرب ممکن است خطراتی را به همراه داشته باشد. بهتر است هر فرد با توجه به وضعیت سلامت خود و توصیه پزشک، انتخابهای مناسبی در مصرف لبنیات داشته باشد.
بیماری قلبی بیماری شایعی است که تمروزه افراد زیادی با آن درگیر هستند. آیا تاکنون به فروشگاه رفته اید و متوجه بطری های شیرهای بدون چربی شده اید. اما اخیرا بحث های زیادی در مورد چربی لبنیات مطرح شده که همین مسئله باعث شد تا فروشگاه ها در فروش بطری های شیر پرچرب یا سایر محصولات لبنی پرچرب تردید کنند چون تحقیقات نشان دادند که بین لبنیات پرچرب با سلامت قلب و عروق ارتباط پیچیده ای وجود دارد. درحالیکه اکثر مطالعات بر رابطه بین چربی لبنیات و خطر بیماری قلبی متمرکز شده اند اما برخی مطالعات به بررسی رابطه چربی لبنیات و شروع بیماری قلبی پرداختند.
رابطه بین بیماری قلبی و مصرف لبنیات
برای بررسی این موضوع، محققان دانشکده هاروارد در یک مطالعه رابطه بین چربی لبنیات و خطر بیماری قلب-عروق و سکته را مورد تحقیق قرار دادند.
محققان، رابطه بین چربی لبنیات و خطر بیماری قلبی را روی بیش از 43 هزار مرد و 87 هزار زن مورد مطالعه قرار دادند. اطلاعات بدست آمده طی چندین دهه به محققان اجازه داد تا افرادی که وارد مطالعه می شوند را از نظر عوامل مخدوشگر مطالعه مانند: مصرف سیگار، فعالیت بدنی بسیار کم و سایر عوامل اثرگذار بر ابتلا به بیماری قلبی بررسی کنند و آنها را از مطالعه کنار بگذارند. برای کسانی که عاشق محصولات لبنی هستند، خبر خوبی داریم و این خبر این است که شیر پرچرب، ماست، کره، پنیر و خامه ( در مقایسه با رژیم غذایی که حاوی مقادیر زیادی کربوهیدرات تصفیه شده و قند است ) خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش نمی دهند. لازم به ذکر است که این محصولات لبنی خطر ابتلا به بیماری قلبی را نیز کاهش نمی دهند.
کاهش خطر بیماری قلبی با جایگزین کردن چربی
اما عاملی که خطر ابتلا به بیماری قلب-عروق را تحریک می کند، جایگزین کردن چربی است. وقتی چربی لبنیات با همان کالری چربی گیاهی یا چربی غیراشباع جایگزین می شود، خطر بیماری قلبی به ترتیب به میزان 10 تا 24 درصد کاهش می یابد. به علاوه جایگزین کردن همان مقدار کالری چربی لبنیات با کربوهیدرات های سالم در غلات با کاهش 28 درصدی خطر ابتلا به بیماری قلب-عروق ارتباط دارد. جایگزین کردن چربی لبنیات با سایر چربی های حیوانی مثل گوشت قرمز، خطر ابتلا به بیماری قلب-عروق را تا 6 درصد افزایش می دهد. این نتایج نشان می دهد که چربی لبنیات، چربی مطلوبی در رژیم غذایی ما نیست. اگرچه از خوردن لبنیات پرچربی مثل پنیر لذت می بریم اما یک رژیم غذایی سالم باید برپایه یک رژیم گیاهی با کمترین چربی اشباع باشد. به گفته فرانک هو، نویسنده اصلی مقاله مذکور، این نتایج نشان می دهد که چربی های غیراشباع موجود در روغن های گیاهی، مغزها، دانه ها، آووکادو و ماهی های روغنی جزو چربی های سالم بوده و باید آنها را به رژیم غذایی اضافه کرد چون این خوراکی ها حافظ و ضامن سلامت قلب هستند.
آشنا شویم: کپسول امگا 3 هلث برست
چگونه لبنیات مصرف کنیم؟
با توجه به محصولات لبنی، فرانک هو مصرف منظم شیر پرچرب یا پنیر را به همراه گوشت های فرآورده شده و آرد تصفیه شده به شکل همبرگر و پیتزا توصیه نمی کند. بلکه او، مصرف مقدار کمی پنیر به صورت اسنک به همراه میوه یا کراکرهای غلات را پیشنهاد می دهد. از بین محصولات لبنی، ماست مزیت های فراوانی برای سلامتی دارد. یک فنجان ماست ساده به همراه مغزها یا میوه تازه برای طعم دار کردن آن می تواند جزو یک وعده صبحانه یا اسنک سالم باشد.
تنظیم: زهرا محبی(کارشناس ارشد تغذیه)