مولتی ویتامین مینرالها مکملهایی هستند که ترکیبی از ویتامینها و مواد معدنی مختلف را در خود دارند. این مکملها معمولاً برای تامین نیازهای تغذیهای بدن به کار میروند و میتوانند به ویژه برای افرادی که دچار کمبودهای تغذیهای هستند یا در دریافت مقدار کافی از این مواد مغذی از طریق رژیم غذایی مشکل دارند، مفید باشند.
کاربردهای مولتی ویتامین مینرالها:
- پیشگیری از کمبودهای تغذیهای: افرادی که دچار کمبودهای ویتامینی و معدنی هستند، بهویژه کسانی که رژیمهای غذایی ناکافی دارند یا مشکلات سلامتی خاص دارند، از این مکملها بهره میبرند.
- تقویت سیستم ایمنی: برخی ویتامینها مانند ویتامین C و روی میتوانند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کنند.
- افزایش انرژی و کاهش خستگی: ویتامینهای گروه B، آهن و منیزیم به تولید انرژی و کاهش احساس خستگی کمک میکنند.
- بهبود سلامت استخوان: ویتامین D، کلسیم و منیزیم در حفظ سلامت استخوانها و پیشگیری از پوکی استخوان موثر هستند.
- حفظ سلامت پوست، مو و ناخنها: ویتامینهای A، C، E و مواد معدنی مانند روی میتوانند به حفظ سلامت پوست، مو و ناخنها کمک کنند.
مضرات و عوارض جانبی مولتی ویتامین مینرالها:
- مصرف بیش از حد: اگر مولتی ویتامینها بیش از حد مصرف شوند، ممکن است دچار مشکلاتی مانند مسمومیت با ویتامینها و مواد معدنی شوید. برای مثال:
- ویتامین A در دوزهای بالا میتواند سمی باشد و به کبد آسیب برساند.
- مصرف بیش از حد آهن ممکن است به مشکلات گوارشی و تجمع آهن در بدن منجر شود.
- تداخل با داروها: برخی ویتامینها و مواد معدنی ممکن است با داروهای مصرفی تداخل داشته باشند. برای مثال:
- مصرف زیاد ویتامین K میتواند تاثیر داروهای رقیقکننده خون مانند وارفارین را کاهش دهد.
- مشکلات گوارشی: برخی افراد ممکن است پس از مصرف مولتی ویتامین دچار عوارض گوارشی مانند تهوع، استفراغ یا دلپیچه شوند.
- واکنشهای آلرژیک: برخی از مواد افزودنی موجود در مکملها ممکن است باعث واکنشهای آلرژیک در برخی افراد شوند.
- تأثیرات منفی روی کلیه: مصرف طولانیمدت و دوزهای بالای مکملها میتواند به مشکلات کلیوی مانند سنگ کلیه منجر شود، بهویژه مکملهایی که حاوی کلسیم و ویتامین D هستند.
نکات مهم در مصرف مولتی ویتامین مینرالها:
- قبل از شروع مصرف هر مکملی، بهویژه اگر بیماری خاصی دارید یا دارویی مصرف میکنید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
- مصرف مولتی ویتامینها معمولاً زمانی مفید است که رژیم غذایی فرد نتواند تمامی نیازهای بدن به ویتامینها و مواد معدنی را تامین کند.
- بهتر است از مکملهایی استفاده کنید که با دوزهای توصیهشده مواد مغذی تنظیم شدهاند و از مصرف بیش از حد خودداری کنید.
مولتی ویتامین مینرال محصولاتی هستند که برای تکمیل دریافت موادمغذی از جمله ویتامین ها و موادمعدنی طراحی شده اند. بیشتر مکمل ها امن و بی خطر بوده و فواید زیادی برای سلامتی بدن دارند اما برخی مکمل ها ممکن است خطراتی برای سلامتی بدن داشته باشند بخصوص اگر در مصرف آنها زیاده روی شود. مکمل های غذایی شامل آمینواسیدها، اسیدهای چرب، آنزیم ها، پروبیوتیک ها، مکمل های گیاهی و عصاره های حیوانی هستند.
علاوه بر ویتامین ها و موادمعدنی ضروری، مکمل های مشهور شامل موارد زیر هستند:
- کوندروئیتین
- اکیناسه
- روغن ماهی
- سیر
- گینکو
- چای سبز
- جنسینگ
- گلوکوزامین
- گیاه St. John’s wort
- نخل اره ای
فواید مولتی ویتامین مینرال:
معمولا می توانید همه موادمغذی موردنیاز را از یک رژیم غذایی متعادل بدست آورید. با این حال مکمل ها می توانند موادمغذی بیشتری را برای بدن شما فراهم کنند بخصوص وقتی که رژیم غذاییتان فاقد مواد مغذی است و یا یک بیماری خاص (مثل سرطان، دیابت یا اسهال مزمن) باعث کمبود موادمغذی می شود.
در اکثر موارد، یک مکمل مولتی ویتامین می تواند همه ریزمغذی های مورد نیاز بدنتان را تامین کند. به طور کلی این مکمل ها امن و بی خطر هستند زیرا حاوی مقادیر اندکی از موادمغذی هستند (که با ارزش روزانه یا DV سنجیده می شوند).
مواد مغذی خاص در یک مکمل خاص، معمولا با دوزهای بیشتر از مولتی ویتامین های معمولی در دسترس افراد می باشد. از این مکمل ها می توان برای درمان کمبود مثل فقر آهن یا کم کردن خطر یک بیماری مثل فشارخون بالا استفاده کرد.
به عنوان مثال دوزهای بالای ویتامین B3 (نیاسین) می تواند به بالا بردن کلسترول خوب یا HDL کمک کند درحالیکه از فولیک اسید برای کاهش خطر نقص جنین بنام اسپینا بیفیدا (بیرون زدگی نخاع) استفاده می شود. آنتی اکسیدان هایی مثل ویتامین ث و ای می توانند اثر سمی داروهای شیمی درمانی را کاهش دهند (این ویتامین ها به بیمار اجازه می دهند تا دوزهای بالاتر شیمی درمانی را تحمل کنند).
درصورت عدم کمبود یک ماده مغذی خاص، اگر تغذیه خوبی دارید و ورزش می کنید، معمولا استفاده از مکمل ضرورتی ندارد. استفاده صحیح از مکمل ها می تواند به جلوگیری از عوارض جانبی و مسمومیت های مربوط به استفاده زیاد مکمل ها کمک کند.
مشکلات احتمالی مولتی ویتامین مینرال:
- درحالیکه اکثر مکمل های غذایی تا زمانی که از راهنمای مصرف آن تبعیت می کنید، امن و بی خطر هستند اما دوزهای بالای این مکمل ها می توانند عوارض جانبی داشته باشند. حتی اوردوز یا مصرف زیاد مکمل ها می تواند خطرات و آسیب های جدی و درنهایت مرگ را بدنبال داشته باشد. از بین تداخلات دارویی یا مصرف دوزهای بالا می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ویتامین K می تواند اثربخشی داروهای رقیق کننده خون مثل وارفارین را کاهش دهد.
- ویتامین ای می تواند عملکرد داروهای رقیق کننده خون را افزایش دهد و منجر به کبودی و خونریزی بینی شود.
- گیاه St. John’s wort می تواند تجزیه بیشتر داروها از جمله داروهای افسردگی و قرص جلوگیری از بارداری را تسریع کند و اثربخشی آنها را کاهش دهد.
- ویتامین B6 (پیریدوکسین) که وقتی برای بیش از یک سال با دوز بالا استفاده می شود، می تواند باعث آسیب شدید و جدی به اعصاب شود. این ویتامین می تواند اثربخشی داروی ضدصرع فنیتوئین و لوودوپا (که برای درمان بیماری پارکینسون استفاده می شود) را کاهش دهد.
- مصرف ویتامین A به همراه داروهای رتینوئید ضد آکنه مثل ایزوترتینوئین و اسیترتین باعث سمیت ویتامین A می شود.
- مکمل های آهن و کلسیم می توانند اثربخشی آنتی بیوتیک های تتراسایکلین و فلوروکوئینولون را تا بیش از 40 درصد کاهش دهد
- ویتامین ث وقتی با دوزهای بالاتر از میزانی که جذب روده می شود، مصرف شود باعث اسهال می شود (برخی بیماران می توانند روزانه 5 هزار تا 25 هزار میلی گرمی ویتامین ث را تحمل کنند)
- اگر مکمل های سلنیوم، بور و آهن به مقادیر زیاد مصرف شوند، می توانند مسمومیت ایجاد کنند.
در مورد مصرف هرنوع مکمل همانند داروهای دیگری که مصرف می کنید (مانند داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه، داروهای گیاهی، سنتی یا هموپاتی) با پزشک متخصص مشورت کنید.
برای اطمینان از ایمنی و کیفیت محصولات دارویی و مکمل، مکمل هایی که به تایید سازمان دارو رسیده است را انتخاب کنید. هرگز از مکمل های تاریخ گذشته استفاده نکنید.