غذاهای ممنوعه در رژیم کتوژنیک چیست؟
آنچه در این مقاله می‌خوانیدغذاهای ممنوعه در رژیم کتو خوراکی‌های حاوی کربوهیدرات زیاد هستند که باعث بالا رفتن قند خون و خارج شدن بدن از وضعیت کتوز می‌شوند. نان و غلات، میوه‌های شیرید، سیب زمینی و سبزیجات نشاسته‌ای در لیست اصلی غذاهای ممنوعه در رژیم کتوژنیک قرار می‌گیرند که مصرف‌شان مجاز نیست.
آیا غذاهای ممنوعه در رژیم کتوژنیک را می‌شناسید؟ رژیم کتوژنیک نوعی رژیم غذایی است که در آن مصرف کربوهیدرات‌ها به حداقل کاهش یافته و چربی‌ها به عنوان منبع اصلی انرژی استفاده می‌شوند. هدف اصلی آن کاهش وزن، کنترل سطح قند خون و بهبود عملکرد مغز و سیستم عصبی است.
در رژیم کتوژنیک، برخی از غذاها و مواد غذایی به عنوان ممنوعه در نظر گرفته می‌شوند. این غذاها باعث افزایش سطح گلوکز خون و خروج از حالت کتوز (حالتی که بدن به جای استفاده از گلوکز، چربی‌ها را به عنوان منبع اصلی انرژی استفاده می‌کند) می‌شوند. در این مطلب با ما باشید تا با غذاهای غیرمجاز در رژیم کتوژنیک بیشتر آشنا شوید.
غذاهای ممنوعه در رژیم کتوژنیک
کتوژنیک چیست؟ در رژیم کتو که نوعی رژیم غذایی با کربوهیدرات کم و چربی بالا است، برخی از غذاها نباید مصرف شوند. لیست غذاهای ممنوعه در رژیم کتوژنیک عبارتند از:
- محصولات غذایی با قند و شکر، شیرینی‌ها، بستنی و سایر محصولات شیرین‌کننده
- انواع میوه‌های شیرین مانند خرما، انگور، موز، هلو و انواع میوه‌های خیس دیگر حاوی قند طبیعی
- غلات و محصولات آردی مانند نان، برنج، آرد گندم و سایر غلات حاوی کربوهیدرات زیاد
- آبمیوه‌ها و نوشیدنی‌های شیرین، نوشابه‌ها، عصاره‌ها
- سیب‌زمینی و فرآورده‌های آن مانند چیپس سیب‌زمینی و پوره سیب‌زمینی
- شکلات، کیک، کوکی، آب نبات و سایر محصولات شیرین شده با قند
۱. شیرین کننده ها
شیرین کننده‌ها در لیست غذاهای ممنوعه در رژیم کتو قرار دارند چرا که بیشتر این شیرین‌کننده‌ها حاوی قند یا کربوهیدرات هستند که باعث افزایش سطح گلوکز خون شده و خروج از حالت کتوز را تسریع می‌کنند. مصرف شکر خالص، شکر قهوه‌ای، انواع شکرهای خام، عسل طبیعی، شیرینی‌ها، کیک‌ها، کوکی‌ها و دسرهایی که با قند یا شکر درست شدند، نوشیدنی‌های گازدار، آبمیوه‌ها، نوشابه‌ها و عصاره‌هایی که شیرین کننده‌های قندی به آنها اضافه شده باشد، شکلات، آب نبات، شربت‌ها و سایر محصولات شیرین شده با قند در این رژیم ممنوع است.
عسل در رژیم کتوژنیک و خرما در رژیم کتوژنیک مجاز نیست. برای انتخاب شیرین‌کننده مجاز از متخصص مشاوره بگیرید.
۲. مواد نشاسته ای
غلات و مواد نشاسته‌ای به خاطر داشتن کربوهیدرات و قند جزء غذاهای ممنوعه در رژیم کتوژنیک هستند. برای ورود به حالت کتوز، باید مصرف آنها را کاهش دهید. غذاهای ممنوعه در رژیم کتو که نشاسته‌ای هستند عبارتند از:
- نان، سبوس گندم، آرد گندم، پفک و سایر محصولات تهیه شده از گندم
- برنج، کیک، کلوچه‌ها، نان و سایر محصولات آردی
- ذرت شیرین، ذرت دانه، پفک ذرت و سایر محصولات ذرتی
- سیب‌زمینی، چیپس سیب‌زمینی، پوره سیب‌زمینی و سایر محصولات سیب‌زمینی
- ماکارونی، اسپاگتی و نودل
۳. حبوبات
حبوبات، از جمله لوبیا، نخود، و عدس، منابعی عالی برای مصرف کربوهیدرات پایدار و پروتئین هستند. هرچند مقدار کربو موجود در حبوبات نسبت به غلات و مواد نشاسته‌ای کمتر بوده و فیبر بالاتری دارند به همین خاطر باعث جذب قند می‌شوند. حبوبات از غذاهای غیرمجاز در رژیم کتوژنیک است.
۴. چربی های ناسالم
چربی‌های ناسالم معمولا به چربی‌های اشباع شده در محصولات حیوانی مانند گوشت قرمز، مرغ با پوست، ماهی چرب، کره، خامه، لبنیات با چربی بالا، روغن‌های نیمه جامد مانند روغن نخل و روغن جوانه گندم، روغن‌های هیدروژنه شده و روغن‌های نیمه جامد مصنوعی اطلاق می‌شود.
۵. سس و طعم دهنده
سس‌ها و طعم‌دهنده‌ها اجزایی هستند که برای افزودن طعم، عطر و اصلاح کردن مزه غذاها استفاده می‌شوند مانند سس گوجه‌فرنگی، سس مایونز، سس باربیکیو، سس سویا، سس رانچ و سس سزار. برخی از سس‌ها و طعم‌دهنده‌ها به صورت طبیعی، مانند عصاره‌های گیاهی و ادویه‌جات، تهیه می‌شوند، در حالی که برخی دیگر به صورت مصنوعی و با استفاده از مواد شیمیایی تولید می‌شوند.
طعم‌دهنده‌ها هم برای افزودن طعم و عطر به غذاها استفاده می‌شوند مانند طعم‌دهنده‌های طبیعی استخراج شده از گیاهان و ادویه‌جات مثل وانیل، کاکائو، عصاره لیمو، عصاره زعفران، عصاره میوه‌ها و عصاره گیاهان مختلف. در مواردی، سس‌ها و طعم‌دهنده‌ها ممکن است حاوی مواد نگهدارنده، شکر، شورکننده‌ها، رنگ‌ها و مواد افزودنی دیگر باشند که مصرف بیش از حدشان ممکن است برای برخی افراد مضر باشد. بنابراین در لیست غذاهای ممنوعه در رژیم کتوژنیک قرار می‌گیرند.
۶. محصولات فراوری شده
در رژیم کتو معمولا توصیه می‌شود مصرف محصولات غذایی فرآوری شده را به حداقل برسانید و به جای آنها مواد غذایی تازه و کمتر فرآوری شده میل کنید. دلیل این توصیه این است که محصولات فرآوری شده معمولا شامل افزودنی‌ها، قند، روغن‌های اضافی، نمک و سایر مواد شیمیایی هستند که باعث افزایش سطح قند خون و تغییر و اختلال در روند کتوز می‌شوند. بنابراین، محصولات فرآوری شده را هم به لیست سیاه غذاهای ممنوعه در رژیم کتو اضافه کنید.
۷. عسل در رژیم کتوژنیک
در رژیم کتوژنیک، مصرف عسل به طور کلی توصیه نمی‌شود، زیرا عسل حاوی قندهای طبیعی مانند گلوکز و فروکتوز است که ممکن است باعث افزایش سطح قند خون شود و بدن را از وضعیت کتوز خارج کند. در واقع، کتوز معمولا به متابولیسم چربی به عنوان منبع اصلی انرژی برای بدن متکی است و مصرف قندها و کربوهیدرات‌های زیاد می‌تواند این فرآیند را مختل کند. مقدار مصرف آن در دوره کتو باید به حداقل برسد.
۸. شیر در رژیم کتوژنیک
مصرف شیر در این رژیم با توجه به مقدار کربوهیدرات موجود در آن باید محدود شود. شیر حاوی لاکتوز، یک نوع قند طبیعی است که در برخی افراد می‌تواند افزایش سطح قند خون را به همراه داشته باشد و باعث خروج از وضعیت کتوز شود. اما تحت شرایط معمول، مصرف شیر به اندازه متعادل قابل قبول است و ممکن است برخی افراد بتوانند آن را در رژیم کتوژنیک خود جایگزینی کنند.
متن انگلیسی:
Unsweetened almond milk, coconut milk, macadamia nut milk, flax milk, soy milk, cashew milk, and pea milk along with half-and-half and heavy cream are all keto-friendly milk options
ترجمه متن:
شیر بدون لاکتوز یا شیرهای گیاهی مانند شیر بادام، شیر نارگیل، شیر فندق ماکادمیا، شیر سویا، شیر بادام هندی، و شیر نخود همراه با ترکیب نصف شیر نصف خامه جزء شیرهای مجاز در رژیم کتوژنیک هستند.
۹. فلافل در رژیم کتوژنیک
فلافل که از نخود و سبزیجات تهیه می‌شود، ممکن است مقداری کربوهیدرات داشته باشد و به عنوان منبع پروتئین و چربی در رژیم کتوژنیک مطرح نباشد. اما با توجه به ترکیبات دیگر موجود در فلافل، می‌توان آن را در رژیم کتوژنیک مصرف کرد، با این شرط که مقدار مصرف آن را به حداقل برسانید و به میزان کربوهیدرات کل روزانه خود نیز توجه کنید.
۱۰. پفک در رژیم کتوژنیک
یکی از اصلی‌ترین موارد در غذاهای ممنوعه در رژیم کتوژنیک پفک است. پفک اغلب از غلات و کربوهیدرات‌های پر انرژی تهیه شده که سطح قند خون را بالا برده و مانع از رسیدن بدن به حالت کتوز می‌شود. در واقع، پفک حاوی کربوهیدرات قابل هضم و شکرهای ساده است که به تولید انرژی سریع کمک می‌کنند.
۱۱. خرما در رژیم کتوژنیک
خرما میوه‌ای با ارزش غذایی بالا حاوی فیبر، ویتامین، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها است. به‌علاوه اینکه مقدار کربوهیدرات متناسبی دارد که به تامین انرژی کمک می‌کند. اما به‌خاطر قندی که دارد ممکن است باعث اختلال در حالت کتوز شود. بنابراین در لیست غذاهای غیرمجاز در رژیم کتوژنیک قرار می‌گیرد.
۱۲. غلات
مصرف غلات معمولا محدود یا ممنوع است. به این دلیل که غلات مانند گندم، جو، برنج، ذرت و سایر محصولات غله حاوی مقدار قابل توجهی کربوهیدرات هستند که می‌تواند باعث افزایش سطح قند خون و خروج از حالت کتوز شود. رژیم کتوژنیک رژیم غذایی بدون کربوهیدرات یا بهتر بگوییم کم کربوهیدرات است. برخی از محصولات غله مانند کینوا و گندم کامل که کمترین میزان کربوهیدرات را دارند ممکن است در میزان محدودی در نظر گرفته شوند.
خیار در رژیم کتوژنیک ممنوع است؟
خیار در لیست غذاهای ممنوعه در رژیم کتوژنیک قرار نمی‌گیرد و برعکس مجاز و قابل مصرف است. چرا که علاوه بر میزان کربوهیدرات پایین، خیار حاوی کمی گلیکمیک است. یعنی تقریبا تأثیری بر سطح قند خون نخواهد داشت و به حفظ حالت کتوز بدن کمک می‌کند. همچنین، وجود آب زیاد در خیار که باعث خنک کردن بدن و افزایش هیدراتاسیون شده، آن را به طور کامل از لیست غذاهای ممنوعه در رژیم کتو بیرون می‌گذارد.
آب هویج در رژیم کتوژنیک ممنوع است؟
مصرف آب هویج به طور معمول مجاز است. هویج حاوی مقدار قابل توجهی فیبر و مواد مغذی است و به خاطر میزان کربوهیدرات پایین معمولا کمترین تاثیری بر سطح قند خون دارد. بنابراین، آب هویج جزء غذاهای غیرمجاز در رژیم کتوژنیک نیست. با این حال، همچنان باید توجه داشته باشید که مصرف کربوهیدرات به حداقل رسانده و به شکل روزانه کنترل شود.
پیاز در رژیم کتوژنیک ممنوع است؟
مصرف پیاز به مقدار محدود معمولا مجاز است. پیاز حاوی مقدار قابل توجهی کربوهیدرات است، اما از طرفی مقدار مصرفی پیاز در یک وعده غذایی معمولا کم است و احتمالا تأثیر قابل توجهی بر سطح قند خون ندارد.
غذاهای ممنوعه در کتوژنیک برای همه افراد یکسان است؟
در این رژیم برخی از غذاها و مواد غذایی به دلیل کربوهیدرات بالا، ممنوع شمرده می‌شوند. اما نباید فراموش کرد که هر شخص بدنی منحصر به فرد دارد و نیازها و تحمل‌پذیری آنها نیز متفاوت است. بنابراین، لیست غذاهای ممنوعه در کتوژنیک برای همه افراد به یک شکل قطعی و یکسان نیست.
به طور کلی، در رژیم کتوژنیک، مصرف زیاد کربوهیدرات انبوه مانند نان، برنج، آرد، شکر و محصولات شیرین، سیب زمینی، ماکارونی، آبمیوه‌های شیرین و برخی میوه‌های خیلی شیرین ممنوع است. اما موادی مانند گوشت، ماهی، تخم مرغ، سبزیجات برگی، روغن‌های سالم، خامه، پنیر، مغزها و برخی از میوه‌های کم‌کربوهیدرات اغلب در رژیم کتوژنیک مجاز هستند.
به جای مواد غذایی ممنوعه در رژیم کتوژنیک چه جایگزینی انتخاب کنیم؟
با حذف مواد غذایی ممنوعه در رژیم کتوژنیک باید جایگزین مناسبی برای آنها انتخاب کنید تا نیاز بدن تامین شود. به جای مواد غذایی ممنوعه، خوراکی‌های زیر را امتحان کنید:
| غذاهای ممنوعه | غذاهای جایگزین |
|---|---|
| در رژیم کتوژنیک معمولا نان، آرد و غلات کامل محدود می‌شوند. | به جای آنها، می‌توانید از منابع پروتئینی مانند ماهی، گوشت، تخم‌مرغ و سبزیجات برگی مانند اسفناج یا کلم استفاده کنید. |
| شیر و فرآورده‌های لبنی حاوی قند (لاکتوز) | با محصولات لبنی با پایین‌ترین میزان قند مانند پنیرهای سفید و چرب، خامه تازه و ماست بدون افزودن قند جایگزین کنید. |
| میوه‌های حاوی قند زیاد | از میوه‌های کم قند مانند توت‌ها، آووکادو و نارگیل استفاده کنید. |
| قند و شیرینی | از نشاسته خامه (بدون افزودن قند)، شیرین کننده‌های مصنوعی بدون قند یا شیرین کننده‌های طبیعی مانند استویا استفاده کنید. |
کدام مواد غذایی را می‌توان در رژیم کتوژنیک حفظ کرد؟
در رژیم کتوژنیک، مواد غذایی زیر معمولا مجاز در نظر گرفته می‌شوند:
- منابع پروتئین مانند گوشت قرمز، ماهی، مرغ، تخم مرغ، محصولات لبنی با چربی کمتر، سویا و محصولات آن (مثل توفو و سویا میلک)
- چربی‌ها و روغن‌های سالم، آجیل‌ها، دانه‌ها و مغزها
- سبزیجات برگی شامل اسفناج، کلم، کلم بروکلی، کاهو، جعفری، ریحان و سایر سبزیجات برگی مشابه
- دانه چیا، کنجد، تخم کدو، بادام، بادام زمینی، بادام زمینی خام، کاجو، فندق، گردو
- تخم‌ها و محصولات لبنی با چربی کم مانند تخم مرغ، تخم مرغ محلی، تخم بلدرچین و محصولات لبنی با چربی کمتر مانند پنیرهای سفید
- ادویه‌ها و افزودنی‌های طبیعی مانند نمک، فلفل، زردچوبه، فلفل قرمز و سایر ادویه‌های بی‌کربنات
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به پزشک
رژیم کتو برای همه با یک دستور و روش یکسان نیست، بلکه هرکسی بنا به شرایط جسمی باید بعد از مشورت با پزشک تغذیه بهترین رژیم را انتخاب کند تا بدن در حالت کتوز بماند. درست است که این رژیم مزایای زیادی دارد اما سختی و چالش‌های فراوانش برای همه قابل تحمل نیست. برای نتیجه گیری بهتر و رسیدن به اهداف اصلی این رژیم باید در طول دوره از مصرف غذاهای ممنوعه در رژیم کتوژنیک خودداری کنید. غذاهای غیرمجاز در رژیم کتوژنیک شامل کربوهیدرات‌ها، قند و شکرهای مصنوعی، غلات و سبزیجات نشاسته‌ای هستند.
