درمان زخم معده و مهم ترین نکات غذایی برای بیماران

آنچه در این مقاله می‌خوانید

پیشگیری از ابتلا به زخم معده

اگرچه نحوه‌ی انتشار H.pylori مشخص نیست، اما شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهند این باکتری می‌تواند از فردی به فرد دیگر یا از طریق غذا و آب منتقل شود. با شستن مداوم دستان خود با آب و صابون و با خوردن غذاهایی که کاملا پخته شده‌اند، می‌توانید از خود در برابر ابتلا به عفونت‌ها محافظت کنید.

۱: در مصرف داروهای مسکن احتیاط کنید

اگر مرتبا از مسکن‌هایی استفاده می‌کنید که خطر ابتلا به زخم معده را افزایش می‌دهند، لازم است برای کاهش خطر بیماری‌های معده، اقداماتی را انجام دهید. به عنوان مثال:

• می‌توانید داروهای خود را همراه با وعده‌های غذایی مصرف کنید.
• با پزشک خود صحبت کنید تا کم‌ترین دوز ممکن را که هنوز هم در تسکین درد موثر است، برای شما تجویز کند.
• از مصرف الکل در هنگام مصرف دارو خودداری کنید، زیرا ترکیب این دو می‌تواند خطر ناراحتی معده را افزایش دهند.

در صورت نیاز به NSAID:

• ممکن است لازم باشد داروهای اضافی مانند آنتی اسید، مهار کننده‌ی پمپ پروتون یا مسدود کننده‌ی اسید نیز مصرف کنید.
• دسته‌ای از داروها به نام بازدارنده‌های سیکلواکسیژناز ۲ کم‌تر باعث ایجاد زخم معده می‌شوند، اما ممکن است خطر حمله‌ی قلبی را افزایش دهند.

نکته ی مهم: در برخی مواقع مهار کننده‌های اسید، به ویژه در دوزهای بالا، می‌توانند خطر شکستگی مفصل ران، مچ دست و ستون فقرات را افزایش دهند. ممکن است مکمل کلسیم این خطر را کاهش دهد.

۲: مصرف داروهایی برای کاهش تولید اسید

• مهارکننده‌ی پمپ پروتون، مسدود کننده‌های اسید و آنتی اسیدها در درمان زخم معده بسیار موثر هستند.
• در مصرف مکمل‌های آهن زیاده روی نکنید. مصرف زیاد آن می‌تواند مخاط معده را تحریک کند.

۳: استرس را از خود دور کنید

استرس را کنترل کنید.:

• استرس ممکن است علائم و نشانه‌های زخم معده را تشدید کند.
• تا جای ممکن عوامل استرس زا را برطرف کرده و کنترل کنید.
• اگرچه در زندگی روزمره، قرارگیری در معرض برخی از استرس‌ها اجتناب ناپذیر است، اما می توان با یادگیری تکنینک‌های آرام سازی ذهن، کمک گرفتن از ورزش، وقت گذراندن با دوستانتان و سایر‌ راه‌هایی که به کاهش استرس کمک می‌کنند، سطح استرس روزانه را کاهش داد و ذهن را پالایش کرد.

۴: مصرف دخانیات  و الکل را قطع کنید

• سیگار کشیدن می‌تواند در پوشش محافظتی معده اختلال ایجاد کند و معده را در معرض ابتلا به زخم قرار دهد.
• سیگار کشیدن همچنین باعث افزایش اسید معده نیز می‌شود.
• استفاده‌ی بیش از حد از الکل می‌تواند باعث تحریک و فرسایش پوشش مخاطی در معده و روده شده و منجر به التهاب و خونریزی شود.

پیگیری‌های لازم پس از درمان اولیه‌ی زخم معده

درمان زخم معده اغلب موفقیت آمیز است و منجر به بهبود زخم می‌شود. اما اگر علائم شدید باشد یا علیرغم درمان باز هم ادامه یابد، پزشک ممکن است برای رد سایر علل احتمالی علائم، آندوسکوپی را توصیه کند. برای بررسی بهبودی زخم ممکن است بعد از ۴ تا ۶ هفته مجددا آندوسکوپی کنید.

زخم‌های گوارشی که بهبود نمی‌یابند

دلایل زیادی وجود دارد که زخم‌های معده با درمان بهبود نمی‌یابند، از جمله:

• عدم استفاده از داروها طبق دستورالعمل‌های پزشک.
• برخی از انواع H.pylori در برابر آنتی بیوتیک‌ها مقاوم هستند.
• استفاده مکرر از تنباکو و سیگار.
• استفاده مکرر از مسکن‌ها مانند NSAID ها که خطر ایجاد زخم‌های گوارشی را افزایش می‌دهند.
• تولید بیش از حد زیاد اسید معده به علت بیماری‌هایی مانند سندرم زولینگر الیسون.
• عفونت دیگری به غیر از H. pylori
• سرطان معده
• بیماری‌های دیگری که ممکن است باعث ایجاد زخم‌های گوارشی شوند مانند بیماری کرون.

تغییراتی که لازم است در رژیم غذایی ایجاد شوند

ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی می‌تواند از بروز زخم معده جلوگیری کند. افرادی که در معرض زخم معده هستند باید مواد مغذی زیر را در رژیم غذایی خود اضافه کنند:

میوه‌ها و سبزیجات

خوردن انواع میوه‌ها و سبزیجات، عامل اصلی تقویت پوشش مخاطی در دستگاه گوارش است. این غذاها سرشار از آنتی اکسیدان هستند، از ترشح اسید جلوگیری می‌کنند و دارای ویژگی محافظت از سلول و ضد التهاب هستند.

فیبر

رژیم‌های غذایی حاوی فیبرهای محلول، خطر ابتلا به زخم معده را کاهش می‌دهند.

پروبیوتیک‌ها

به باکتری‌های مفید پروبیوتیک گفته می‌شود. غذایی که حاوی محتوای باکتریایی فعال است، مانند ماست پروبیوتیک، می‌توانند به کاهش عفونت هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori) کمک کنند. تحقیقات نشان داده‌اند که پروبیوتیک‌ها علائم سوء هاضمه و عوارض جانبی آنتی بیوتیک‌ها را کمی بهبود می‌بخشند.

ویتامین C

این آنتی اکسیدان قوی، ممکن است در کمک به ریشه کن سازی هلیکوباکتر پیلوری موثر باشد، به خصوص هنگامی که در مقادیر کم و برای مدت طولانی مصرف شود. میوه‌ها، حبوبات و سبزیجاتی مانند پرتقال و گوجه فرنگی حاوی مقادیر زیادی ویتامین C هستند.

روی

این ریز مغذی برای تقویت سیستم ایمنی و بهبود زخم‌ها مهم است. صدف، اسفناج و گوشت گاو حاوی مقادیر زیادی روی هستند.

سلنیوم

سلنیوم ممکن است خطر عوارض عفونت را کاهش دهد و همچنین باعث بهبودی زخم شود.

الکل و کافئین

پرهیز از الکل و کافئین نیز می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به زخم‌های گوارشی کمک کند. زیرا هر دو باعث افزایش تولید اسید معده می‌شوند که این موضوع می‌تواند منجر به زخم معده شود.