آنچه در این مقاله می‌خوانید
امروزه برای تناسب اندام از رژیم های افزایش وزن استفاده می کنند. چه قدر با داروهای افزایش وزن آشنا هستید؟ چاقی از عوارض جانبی کدام داروهاست؟
نقش داروها در تناسب اندام چیست؟
با توجه به اهمیت تناسب اندام و توجه روز افزون افراد به مساله ی چاقی و لاغری، برآن شدیم تا در مجله ی سلامت دکتر تو، مقالاتی با مضمون رژیم غذایی و دارو تدوین کنیم. در این سری مقالات به بررسی ارتباط مفید یا مضر داروها با تناسب اندام پرداخته ایم.
مقالات تناسب اندام و رژیم غذایی در ۴ عنوان زیر در مجله ی سلامت دکتر تو منتشر می شود:
- چاق هستم یا لاغر؟ آشنایی با انواع رژیم های غذایی!
- چاقی ولاغری با چه بیماری هایی مرتبط است؟
- داروهای کاهش وزن و لاغری کدامند؟
- داروهای افزایش وزن و چاقی کدامند؟
این مقاله با عنوان “داروهای افزایش وزن و چاقی کدامند؟” چهارمین مقاله از سری مقالات تناسب اندام و داروهاست که به شرح مفصل آن می پردازیم:
در مجله از شنبه می‌توانید با بهترین پزشکان متخصص تغذیه در شهر خود آشنا شوید، با آنها به صورت تلفنی یا آنلاین مشورت کنید و همچنین برای دریافت نوبت ویزیت حضوری اقدام کنید.
انواع دسته داروهای افزایش وزن کدامند؟
۱: مخمر آبجو
داروهای افزایش وزن از گستردگی زیادی برخوردار است. مخمر آبجو ماده‌ای است که در تولید آبجو و نان استفاده می‌شود. این ماده از ساکارومایسس سرویزیه، قارچ تک سلولی ساخته شده است. مخمر آبجو همچنین به عنوان یک مکمل غذایی برای افزایش وزن استفاده می‌شود. این یک منبع غنی از کروم است که ممکن است به بدن شما در حفظ سطح طبیعی قند خون کمک کند. همچنین منبع ویتامین های گروه B است. به همین دلیل به عنوان داروهای افزایش وزن استفاده می شود. مخمر آبجو یک پروبیوتیک محسوب می شود و برای کمک به هضم غذا استفاده می‌شود.
فواید مخمر آبجو چیست؟
ویژگی‌های پروبیوتیکی مخمر آبجو ممکن است آن را راهی موثر برای جلوگیری از اسهال کند. از این دارو برای درمان سایر اختلالات دستگاه گوارش استفاده شده است، از جمله:
- اسهال ناشی از آنتی بیوتیک ها
- اسهال مسافرتی
- سندرم روده تحریک‌پذیر
- کولیت کلستریدیوم دیفیسیل
- عدم تحمل لاکتوز: که با کنترل اسهال فرد توسط مخمر آبجو از دست دادن وزن بیمار کنترل می‌شود و با افزایش اشتها باعث وزن‌گیری بیشتر می‌شود.
مخمر آبجو می تواند انرژی بدن را تأمین کند و ممکن است به حفظ سلامت پوست، مو، چشم و دهان کمک کند. ممکن است در حمایت از سیستم عصبی و تقویت سیستم ایمنی بدن موثر باشد. کروم موجود در مخمر آبجو ممکن است با بهبود تحمل گلوکز به کنترل سطح قند در بیماران دیابتی نوع ۲ کمک کند.
عوارض جانبی مخمر آبجو چیست؟
قبل از مصرف مخمر آبجو باید با ارائه دهنده خدمات بهداشتی خود صحبت کنید. مکمل هایی مانند مخمر آبجو می توانند با داروهای خاصی تداخل کنند. عوارض جانبی مخمر آبجو به طور کلی خفیف است. شایعترین عوارض جانبی گازهای اضافی، نفخ و سردردهای شبه میگرنی است.
۲: ویتامین B۶
ویتامین ب ۶ که با نام پیرودوکسین نیز شناخته می شود، یک ویتامین قابل حل در آب است که بدن برای انجام فعالیت‌های مختلف بدان نیاز دارد. وجود این ویتامین برای کارکرد موارد زیر بسیار ضروری و حیاتی است:
- پروتئین های بدن
- متابولیسم چربی ها
- ساخت سلولهای قرمز خون
- نورون‌های انتقال‌دهنده به مغز
– آلزایمر:
بدن به تنهایی قادر به ساخت ویتامین ب ۶ نیست!در نتیجه باید این ویتامین را از رژیم غذایی و مواد مصرفی تامین کند. همچنین ویتامین ب ۶ سبب ارتقای سلامت ذهن و کاهش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر می شود!
البته باید به این موضوع نیز توجه داشت که نتایج ضد و نقیضی در رابطه با این موضوع وجود دارد. از طرفی دیگر، ویتامین ب ۶ وجود هوموسیستئین خون را کاهش می دهد. و همین امر مانعی بزرگ در برابر بروز بیماری آلزایمر به شمار می رود.
در یک مطالعه بر روی ۱۵۶ فرد بزرگسال با سطوح بالای هوموسیستئین در خون و اختلال متوسط در فعالیت های شناختی مشخص گردید:« استفاده از ویتامین ب ۶، ب ۹، ب ۱۲میزان هوموسییتین را کاهش می دهد و خطر آسیب به نواحی دیگر مغز را از بین می برد»
مطالعه ای بر روی ۴۰۰ نفر با که به طور کم و متوسط به بیماری آلزایمر مبتلا بودند نشان داد که:«مصرف بالای ویتامین ب ۶ سطوح هموسیستئین را کاهش می دهد؛اما در مقایسه با گروه کنترل زوال مغز را آهسته نمی کند.»
– کلسترول خون:
- ویتامین ب۶ کلسترول خون را کاهش می‌دهد.
- کلسترول موجود در خون اگر از حد معمول بیشتر شود باعث تنگ شدن رگ‌ها و در نتیجه کاهش خون‌رسانی به قلب می‌شود.
- کلسترول بالا یکی از دلایل عمده بروز انواع بیماری های قلبی است. با رعایت رژیم غذایی و مصرف انواع ویتامین ها در کنار رعایت سبک زندگی سالم می توانید از بروز این بیماری ها جلوگیری به عمل آورید.
- ویتامین ب۶ از گرفتگی عروق جلوگیری به عمل می آورد و خطر ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش می دهد.در نتیجه مصرف متعادل این ویتامین خطر ابتلا به بیماری های قلبی را به حداقل می رساند.
- یک مطالعه در این زمینه نشان داد موش‌هایی که از کمبود ویتامین ب ۶ رنج می برند دارای سطوح بالاتری از کلسترول هستند و همین امر خطر بیماری های قلبی را افزایش می دهد.
– بیماری های قلبی:
مطالعات انسانی نیز نشان داده اند که این ویتامین نقش مهمی در جلوگیری از ابتلا به بیماری های قلبی درد. مطالعه ای بر روی ۱۵۸ نفری که دارای خواهر و یا برادری بودند که از بیماریهای قلبی رنج می بردند نشان داد:
« دریافت روزانه ۲۵۰ میلی گرم ویتامین ب ۶ و ۵ میلی گرم فولیک اسید در طی دوسال خطر بروز بیماری های قلبی را در افرادی که این بیماری ها را به صورت ارثی در خانواده داشتند،به طرز چشم گیری کاهش داد».
۳: کلسیم پیروات
پیروات کلسیم از داروهای افزایش وزن محسوب می شود. پیروات کلسیم یک مکمل تغذیه ای است که اسید پیروویک طبیعی را با کلسیم ترکیب می‌کند. در حالی که پیروات در بدن تولید می‌شود و در تبدیل قند و نشاسته به انرژی تولید می‌شود، پیروات کلسیم می‌تواند به افزایش سوخت‌وساز بدن و سرعت تولید انرژی کمک کند.
از آنجایی که پیروات کلسیم به سوختن چربی کمک می‌کندم ی تواند مقدار چربی اضافی که در اطراف شکم و سایر قسمت های بدن ذخیره می‌شود به حداقل برساند. انرژی اضافی تولید شده به بدن کمک می کند تا کارآمدتر عمل کند و در هنگام تمرین به عنوان بخشی از رژیم بهبود کلی سلامت مفید باشد. به طور غیرمستقیم، این بدان معنی است که پلی ویتامین کلسیم در سلامت ذهنی و سلامت جسمی کمک می‌کند.
ویتامین ها در رژیم
ویتامین‌ها ترکیبات آلی هستند که تقریباً برای هر فرآیند متابولیکی در بدن مورد نیاز هستند. برخی ویتامین‌ها سوخت‌وساز بدن را افزایش می‌دهند و برخی کمک به تولید اسیدآمینه، سوزاندن چربی و تقویت ماهیچه‌های عضلانی می‌کنند و بعضی برای تبدیل مواد غذایی به سوخت سلولی ضروری هستند.
۴: vitamin c
وقتی صحبت از ویتامین برای لاغری می‌شود، شاید وجود ویتامین C در این بین برای شما عجیب باشد. اغلب، ویتامین C را برای کاهش علائم سرماخوردگی و آنفولانزا می‌شناسیم اما این ویتامین در افزایش اکسیداسیون چربی‌ها نیز مؤثر است و کاهش مقدار این ویتامین در بدن مانع کاهش وزن و چربی بدن می‌شود.
۵: ویتامین D
به ویتامین نور خورشید معروف است.
بدن قادر است این ویتامین را از طریق نور خورشید دریافت کند؛ اما به دلیل ناکافی بودن نور خورشید در بعضی نقاط، نوع پوشش، زندگی ساختمانی و استفاده از ضد آفتاب‌ها، همواره کمبود این ویتامین در تمام گروه‌های سنی و به‌ویژه در خانم‌ها مطرح است.
طبق یک مطالعه ۲۰۱۵ که در بررسی چاقی منتشر شده، افراد چاق، سطح ویتامین D کمتری در بدن خود دارند.
اگرچه ارتباط بین چاقی و ویتامین D مشخص نیست اما محققان معتقدند که این امر به این دلیل است که ویتامین D نقش مهمی در تنظیم توده چربی دارد و برای لاغری نقش مهمی ایجاد می کند.
۶: ویتامین E
همانند ویتامین B، مستقیماً در متابولیسم انرژی دخیل نیست، اما باعث از بین بردن و دفع شدن سموم و توکسین های بدن می‌شود که همین موضوع می‌تواند باعث کاهش وزن شود.
ویتامین E آنتی‌اکسیدان است که به سموم رادیکال آزاد متصل می‌شود و از انباشته شدن آنها جلوگیری کرده و به از بین رفتن آنها کمک می‌کند.
توکسین ها به علت رژیم غذایی نامناسب و دریافت مواد غذایی ناسالم در بافت‌ها و اندام‌ها ایجاد شده و تجمع پیدا می‌کنند که باعث بروز بسیاری از فرآیندهای متابولیک شده که در نهایت منجر به چاقی می‌شود.
۷: ویتامین A
یک ویتامین محلول در چربی موردنیاز برای تنظیم غده تیروئید است که این غده به‌ویژه برای سوخت‌وساز بدن و هضم غذا مفید است.کمبود ویتامین A خطر کم‌کاری تیروئید را افزایش می‌دهد که ممکن است سبب افزایش وزن و خستگی شود.
هورمون‌های غده تیروئید بر سرعت متابولیسم تأثیر می‌گذارند، زیرا آنها مسئول سیگنال کردن چگونگی استفاده سلولهای بدن از انرژی هستند.
در رژیم‌های غذایی متعادل و متناسب با بدن شما، تمام ویتامین‌هایی که بدن شما نیاز دارند، از طریق مواد غذایی دریافت می‌شود. کمبود ویتامین‌ها ممکن است باعث کاهش سرعت ساخت‌وساز بدن شده و شما را دچار استپ وزنی (ایست کاهش وزن) کند. پس از اهمیت ویتامین برای لاغری غافل نشوید.
چنانچه مایل به دریافت ویتامین‌ها به صورت مکمل هستید، حتماً با پزشک یا کارشناس تغذیه خود مشورت کنید.
دریافت اضافی مکمل‌ها بخصوص برای زنان باردار و شیرده یا افرادی که دچار بیماری‌هایی از جمله دیابت، فشارخون یا بیماریهای قلبی هستند باید با مشورت پزشک انجام شود و امکان ایجاد عارضه در این افراد وجود دارد.
۸: روغن MCT
پیشنهاد مصرف مکمل های غذایی در رژیم کتوژنیک یک اتفاق عادی است. به دلیل اینکه در رژیم‌های غذایی شما نمی‌توانید هر ماده غذایی را مصرف کنید و باید برای جلوگیری از فقر ویتامین‌ها به مکمل‌ها روی بیاورید. اما مصرف کدام مکمل ها در رژیم کتوژنیک توصیه می شود؟
روغن MCT که به عنوان یکی از مکمل‌های کتوژنیک معروف است، نوعی اسید چرب موجود در روغن نارگیل می‌باشد. کبد این چربی‌های را تجزیه کرده و به منبع سوختی مورد نیاز بدن تبدیل می‌کند. طبق یکسری تحقیقاتی که در سال ۲۰۱۸ در مورد اثر بخشی روغن MCT در رژیم کتوژنیک انجام گرفت، مشخص شده است که این روغن می‌تواند حتی روند کاهش وزن را سرعت بخشد.
این روغن در دمای اتاق به صورت مایع است. برای استفاده از آن کافیست یک قاشق چایخوری MCT را در غذا یا اسموتی‌‌ها بریزید. همچنین می‌توانید آن را به تنهایی مصرف کنید. مقدار استاندار استفاده از این روغن یک قاشق چایخوری است، زیرا بیشتر از آن ممکن است فرد را دچار اسهال کند. پس در مصرف آن زیاده‌روی نکنید.
داروها و مکمل هایی مورد استفاده در رژیم های افزایش وزن
- مکمل غذایی کتو
- مکمل فیبر
- آنزیم‌های هضم کننده
- مکمل التیانین
- مکمل ویتامین D
- اسیدهای چرب امگا ۳
- مکمل پودر سبز
- کتون های برون زا
- کراتین مونوهیدرات
- کافئین
- سیپروهپتادین
- آمینو اسیدهای زنجیرهای منشعب شده (BCCA)
- HBM (بتا-هیدروکسی بتا-متیل بوتیرات)
- بتا آلانین
- مولتی ویتامین‌ها
عوارض چه داروهایی ممکن است افزایش وزن باشد؟
-
آنتی هیستامین :
محققان پس از انجام یک تنظیم آماری برای جنسیت و سن ، دریافتند که افرادی که از داروهای ضد هیستامین تجویز شده استفاده می کنند ، به طور قابل توجهی افزایش BMI، دور کمر و سطح انسولین را نشان می دهند.
-
داروی ضد افسردگی:
تقریباً همه داروهای ضد افسردگی یک عارضه جانبی احتمالی است. با این حال، هر فرد به ضد افسردگی ها متفاوت پاسخ می‌دهد. بعضی از افراد هنگام مصرف داروی ضد افسردگی خاص وزن اضافه می کنند ، در حالی که دیگران این کار را نمی کنند.
-
داروهای ضد افسردگی:
تغییر وزن با داروهای ضد افسردگی به فرد بستگی دارد. دشوار است بگوییم که یک دارو چگونه بر وزن شما تأثیر می گذارد.
اگرچه دلایل دقیق آن ناشناخته است، تصور می شود مواد شیمیایی مغز دوپامین ، نوراپی نفرین و سروتونین در افسردگی نقش دارند و برخی از مطالعات منبع معتبر نیز نشان می دهد افسردگی و وزن با هم ارتباط دارند.
-
کورتیکوئیدها :
استروئیدها عوارض جانبی منفی دارند، از جمله افزایش وزن. طبق یک مطالعه ، افزایش وزن بیشترین عارضه گزارش شده در مصرف استروئید است.
-
انسولین:
تعدادی از داروهای دیابت که به طور گسترده تجویز می‌شوند با افزایش وزن ارتباط دارند. ممکن است بسیار ناامید کننده باشد، وقتی داروهایی که ما برای بهبود سطح گلوکز خون و کنترل دیابت مصرف می‌کنیم ، کنترل وزن را برای ما دشوارتر می کنند.
-
داروهای قلبی
-
بتا بلاکرها:
افزایش وزن می تواند به عنوان یک عارضه ی جانبی در برخی مسدودکننده های بتا اتفاق بیفتد.
احتمال افزایش وزن در مسدودکننده های بتا قدیمی، مانند آتنولول (تنورمین) و متوپرولول (لوپرسور) وجود دارد. مسدود کننده های جدید بتا مانند کارودیلول (Coreg) معمولاً به عنوان یک عارضه ی جانبی باعث افزایش وزن نمی شوند. خبر خوب این است که افزایش وزن در چند ماه اول پس از شروع مصرف دارو اتفاق می افتد و سپس به طور کلی متوقف می‌شود.
