زینک یک عنصر کمیاب است که برای سلامت سیستم ایمنی ضروری می باشد و کمبود یا فقدان آن، فرد را نسبت به بیماری ها و امراض آسیب پذیر می کند. روی، عنصری است که کارکردهای زیادی در بدن دارد و به تحریک فعالیت حداقل 100 آنزیم مختلف کمک می کند. تنها مصرف کمی از روی برای بهره گیری از فواید و مزیت های آن ضروری است. امروزه دوز مجاز روی یا زینک برای زنان 8 میلی گرم و برای مردان 11 میلی گرم است. این عنصر به طور طبیعی در بیشتر غذاها و خوراکی ها یافت می شود اما به صورت مکمل غذایی نیز در دسترس افراد می باشد.
1- زینک و تقویت سیستم ایمنی
طبق ژورنال ایمونولوژی اروپا، بدن انسان برای فعال کردن لنفوسیت های T (سلول های T) نیاز به عنصر روی دارد. کمبود روی می تواند به شدت به کارکرد سیستم ایمنی آسیب بزند. طبق مطالعه ای که در ژورنال تغذیه بالینی امریکا منتشر شد، اشخاص دچار کمبود روی بیشتر به انواع پاتوژن ها آسیب پذیر هستند و بیشتر در معرض خطر ابتلا به پاتوژن ها می باشند.
2- روی برای درمان اسهال
طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی، اسهال هرساله جان 1.6 میلیون کودک زیر 5 سال را می گیرد. قرص روی می تواند به کاهش اسهال کمک کند. مطالعه PLOS medicine با حمایت از کمپین سلامت و بهداشت عمومی برای افزایش مصرف این عنصر در بین کودکان بنگلادشی که مبتلا به اسهال بودند، ثابت کرد که مصرف قرص زینک در یک دوره 10 روزه برای درمان اسهال اثربخش بوده و می تواند به پیشگیری از اسهال کمک کند.
3-اثرات روی بر یادگیری و حافظه
پژوهشی که در دانشگاه تورنتو انجام شد و در ژورنال “نورون” منتشر شد، نشان داد که زینک نقش مهمی در تنظیم ارتباط نورون ها با یکدیگر دارد و بر شکل گیری حافظه و یادگیری تاثیر می گذارد.
4-روی برای درمان سرماخوردگی
طبق نتایج یک مطالعه منتشر شده، قرص زینک مدت و دوره سرماخوردگی معمولی را تا 40 درصد کوتاهتر می کند. به علاوه نتیجه مقاله Cochrane نشان داد که مصرف قرص زیر زبانی یا شربت زینک با شروع علایم سرماخوردگی طی 24 ساعت در کاهش مدت و شدت آن در افراد سالم مفید و موثر است.
5-نقش روی ;در ترمیم زخم ها
روی نقش بسزایی در محافظت از پوست و ساختار آن دارد. بیمارانی که اغلب دچار زخم یا جراحت مزمن می شوند، مبتلا به کمبود آن هستند. از این عنصر غالبا در کرم ها برای درمان راش پوستی یا سایر حساسیت های پوستی استفاده می شود. یک مطالعه در سوئد که زینک را در ترمیم زخم مورد آنالیز قرار داد، به این نتیجه رسید که مصرف زینک به صورت موضعی می تواند موجب ترمیم زخم بوسیله ترمیم لایه ی سطحی پوستی، کاهش التهاب و رشد باکتری شود. وقتی از عنصر زینک در ترمیم زخم ها استفاده می شود، این عنصر نه تنها می تواند کمبود زینک را به صورت موضعی برطرف کند بلکه می تواند به صورت دارو نیز عمل نماید.
آشنایی با مکمل: قرص زینک ماکس ویواتیون
6-روی و کاهش خطر ابتلا به بیماری های مزمن مرتبط با سن
نتیجه تحقیقات در دانشگاه ایالت اورگان نشان داد که بهبود سطح روی (زینک) از طریق مصرف مواد غذایی و مکمل می تواند خطر ابتلا به بیماری های التهابی را کاهش دهد. در طول دهه ها مشخص شده است که عنصر زینک نقش قابل توجهی در کارکرد سیستم ایمنی دارد و کمبود آن با افزایش التهاب در بیماری های مزمن و بروز کردن پروسه های التهابی جدید ارتباط دارد.
7-روی برای پیشگیری از AMD
طبق مطالعه ای که در آرشیو افتالومالوژی منتشر شد، زینک از صدمه و آسیب به سلول های شبکیه جلوگیری کرده و روند رو به جلو AMD و از دست دادن بینایی را به تاخیر می اندازد.
8-روی و باروری
بسیاری از مطالعات و کارآزمایی ها به رابطه بین کمبود زینک با کاهش کیفیت اسپرم اشاره کرده اند. به عنوان مثال یکی از مطالعات در نیدرلند نشان داد که تعداد اسپرم در آزمودنی ها بعد از مصرف مکمل سولفات روی و فولیک اسید افزایش یافت. محققان در مطالعه دیگر به این نتیجه رسیدند که کاهش جذب روی می تواند عامل خطر برای کاهش کیفیت اسپرم و ناباروری مردان باشد.
تنظیم: زهرا محبی(کارشناس ارشد تغذیه)
