پروبیوتیک‌ها میکروارگانیسم‌های زنده‌ای هستند که فواید زیادی برای بدن دارند که هم در مکمل ها و هم در غذاهای تخمیر شده یافت می شوند. پروبیوتیک ها ممکن است عملکرد سیستم ایمنی و سلامت گوارش و قلب را بهبود بخشند. علاوه بر این چندین مطالعه نشان می دهد که پروبیوتیک ها می توانند به کاهش وزن و چربی شکم کمک کنند.
باکتری های روده و کاهش وزن
صدها میکروارگانیسم در دستگاه گوارش ساکن هستند. اکثر آنها باکتری های مفیدی هستند که چندین ماده مغذی مهم از جمله ویتامین K و برخی ویتامین های B را تولید می کنند. همچنین به تجزیه فیبرهایی که بدن نمی تواند آن را هضم کند کمک کرده و آنها را به اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه مفید مانند بوتیرات تبدیل می کند.
باکتریوئید ها و فیرمیکوت ها دو خانواده اصلی از باکتری های مفید در روده هستند. به نظر می رسد وزن بدن با تعادل این دو خانواده باکتری مرتبط باشد. مطالعات انسانی و حیوانی نشان داده اند که افراد با وزن متوسط نسبت به افراد دارای اضافه وزن یا چاقی، باکتری های روده متفاوتی دارند. در اکثر این مطالعات، افراد چاق در مقایسه با افراد با وزن متوسط، فیرمیکوت‌های بیشتر و باکتروئید کمتری داشتند. باکتری های روده در افراد چاق به نسبت افراد لاغرتر تنوع کمتری دارد. برخی از مطالعات حیوانی همچنین نشان می‌دهند که وقتی باکتری‌های روده موش‌های چاق به روده موش‌های لاغر پیوند زده شد، موش‌های لاغر چاق شدند.
چگونه پروبیوتیک ها بر وزن بدن اثر می گذارند؟
روش هایی که پروبیوتیک ها بر وزن بدن و چربی شکم تأثیر می گذارند هنوز به خوبی شناخته شده نیست. به نظر می رسد پروبیوتیک ها از طریق تولید استات، پروپیونات و بوتیرات، که اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه هستند، بر اشتها و مصرف انرژی تأثیر می گذارند. تصور می‌شود که برخی از پروبیوتیک‌ها ممکن است جذب چربی رژیم غذایی را مهار و میزان چربی دفع شده با مدفوع را افزایش دهند. به عبارت دیگر، آنها باعث می‌شوند بدن کالری کمتری از غذا دریافت کند. برخی از باکتری ها، مانند باکتری های خانواده لاکتوباسیلوس، به این طریق عمل می کنند.
پروبیوتیک ها همچنین ممکن است به روش های دیگری با چاقی مبارزه کنند، از جمله:
ترشح هورمون‌های تنظیم‌کننده اشتها: پروبیوتیک‌ها ممکن است به آزادسازی هورمون‌های کاهنده اشتها، پپتید- شبه گلوکاگون (GLP-1) و پپتید (PYY) کمک کنند. افزایش سطح این هورمون ها ممکن است در مصرف کالری و چربی کمک کند.
افزایش سطح پروتئین های تنظیم کننده چربی: پروبیوتیک ها ممکن است سطح پروتئین آنژیوپویتین4 (ANGPTL4) را افزایش دهند. این امر ممکن است منجر به کاهش ذخیره چربی شود.
شواهد قوی نشان می دهد چاقی با التهاب در بدن مرتبط است. با بهبود پوشش روده، پروبیوتیک ها ممکن است التهاب سیستمیک را کاهش داده و در برابر چاقی و سایر بیماری ها از بدن محافظت کنند.
کاهش وزن و چربی شکم
مطالعات اخیر در مورد پروبیوتیک ها و کاهش وزن در افراد دارای اضافه وزن و چاقی نشان می دهد که پروبیوتیک ها به طور خاص، سویه های خاصی از خانواده لاکتوباسیلوس ها می توانند به کاهش وزن و کاهش درصد چربی بدن کمک کنند. در یک مطالعه، خوردن ماست با لاکتوباسیلوس فرمنتوم یا لاکتوباسیلوس آمیلووروس چربی بدن را در طی 6 هفته 3 تا 4 درصد کاهش داد. مطالعه دیگری اثرات مکمل های لاکتوباسیلوس رامنوسوس را بر کاهش و حفظ وزن بررسی کرد. زنانی که از پروبیوتیک‌ها استفاده می‌کردند در طی 3 ماه 50 درصد کاهش وزن بیشتری داشتند. در یک مطالعه به 114 بزرگسال مبتلا به چاقی به مدت 12 هفته دارونما یا پروبیوتیک لاکتوباسیلوس ساکی داده شد. افرادی که از پروبیوتیک استفاده می کردند کاهش قابل توجهی در توده چربی بدن و دور کمر داشتند.
لاکتوباسیلوس گاسری
از بین تمام باکتری‌های پروبیوتیکی، لاکتوباسیلوس گاسری امیدوارکننده‌ترین اثر را در کاهش وزن نشان می‌دهد. یک مطالعه که روی 210 نفر با چربی شکم انجام شد، نشان داد که مصرف لاکتوباسیلوس گاسری به مدت 12 هفته باعث کاهش وزن، چربی اطراف اندام ها، شاخص توده بدن (BMI)، اندازه کمر و دور باسن می شود. علاوه بر این، چربی شکم 8.5 درصد کاهش یافت. با این حال، زمانی که شرکت کنندگان مصرف پروبیوتیک را متوقف کردند، در عرض یک ماه تمام چربی شکم به حالت اولیه بازگشت.
سویه های دیگر
سویه های دیگر پروبیوتیک ها نیز ممکن است به کاهش وزن و چربی شکم کمک کنند. در یک مطالعه، زنان دارای اضافه وزن یا چاقی، سویه های لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتریوم را همراه با مداخله غذایی مصرف کردند. کاهش چربی شکمی در کسانی که پروبیوتیک مصرف می کردند به طور قابل توجهی بیشتر از مصرف دارونما بود. مطالعه دیگری بر روی 135 نفر با مقادیر قابل توجهی چربی شکم، نشان داد بعد از مصرف باکتریوم لاکتیس به مدت 3 ماه میزان قابل توجهی از چربی شکمی از بین رفته بود و در مقایسه با افرادی که دارونما مصرف می کردند، BMI و دور کمر کاهش یافت. این نتایج به ویژه در زنان برجسته بود.
جلوگیری از افزایش وزن با پروبیوتیک ها
کاهش وزن تنها راه مبارزه با چاقی نیست. جلوگیری از افزایش وزن ناخواسته نیز برای جلوگیری از چاقی ارزشمند باشد. در یک مطالعه، مصرف یک فرمول پروبیوتیک به نام VSL#3 باعث جلوگیری از افزایش وزن و چربی در افرادی شد که از رژیم غذایی با 1000 کالری بیشتر از نیاز آنها در روز، پیروی می‌کردند. این نشان می دهد که برخی از سویه های پروبیوتیک ممکن است از افزایش وزن در چارچوب یک رژیم غذایی پر کالری جلوگیری کنند.
افزایش وزن با پروبیوتیک ها
برخی از مطالعات نشان داده اند که برخی از سویه های پروبیوتیک ممکن است منجر به افزایش وزن شوند. یک بررسی اخیر نشان داد که اثرات پروبیوتیک ها بر وزن بدن بستگی به گونه ها و سویه های مورد استفاده دارد. به عنوان مثال، در حالی که یک سویه از لاکتوباسیلوس گاسری موجب کنترل افزایش وزن شد، سویه دیگر باعث افزایش وزن شد.
گردآورنده: نگار رفیعی (کارشناس ارشد تغذیه)
