ویتامین E از ویتامینهای محلول در چربی است. این ویتامین همچون ویتامین C خاصیت آنتی اکسیدانی دارد و اثر شیمیایی مواد مضر و رادیکال های آزاد مخرب که به بافتهای بدن آسیب میزند را خنثی می کند. ویتامین E در سال ۱۹۲۰ کشف و در سال ۱۹۳۶از جوانه گندم جدا گردید و آلفا توکوفرول نام گرفت. بعدها دو گونه دیگر به نام بتا و گاما توکوفرول کشف شدند که اثرشان نسبت به آلفا کمتر بود. ویتامین E در لایه چربی دیواره سلول و داخل سلول قرار میگیرد و از تخریب دیواره سلول جلوگیری میکند. همچنین ویتامین E یک نام برای گروهی از ملکولها است که اثراتی شبیه آلفا توکوفرول را دارند.
نقش ویتامین E در بدن
همانطور که گفته شد این ویتامین در بدن نقش یک آنتی اکسیدان را ایفا میکند و از سلولهای بدن در مقابل مواد آسیب رسان حفاظت میکند، یعنی این ویتامین توانایی زیادی در خنثی کردن رادیکالهای آزاد دارد که درون سلولهای بدن و بطور طبیعی ساخته میشوند و چون دارای الکترون جفت نشده هستند برای متعادل کردن خودشان اقدام به جذب الکترون از سلولهای سالم بدن میکنند و از این طریق به آنها صدمه میزنند. خاصیت آنتی اُکسیدانی این ویتامین به آن اجازه میدهد تا از آسیب داخل رگها و سکته قلبی پیشگیری کند. همچنین این ویتامین دارای خاصیت ضد انعقادی (مانع تجمع پلاکت ها) میباشد که به جریان راحت خون در رگهایی که دارای پلاکهای چربی چسبنده به دیواره هستند، کمک میکند. ویتامین E همچنین باعث افزایش سطح ایمنی بدن در مقابل بیماریها، جلوگیری از پیشرفت بیماری آلزایمر، کمک به درمان بیماریهای چشمی مثل آب مروارید و دژنراسیون ماکولا، کاهش احتمال حملات قلبی در بیماران مبتلا به دیابت، کند کردن روند پیری سلولها، تقویت انسان در مقابل آلودگیهای زیست محیطی، مقابله با کم خونی، درمان مشکلات ناشی از چربیهای بد هضم و کمک به بهبود بیماریهای پوستی، زخمها، اختلالات تولید مثل و کاهش دردهای پیش از قاعدگی و کاهش علائم و نشانههای لوپوس میشود. همچنین این ویتامین در درمان انواع سرطانها مانند پروستات، پوست و دهان کمک میکند. در تحقیقی نشان داده شده است مردانی که از آلفاتوکوفرول بیشتری استفاده کردند، خطر ابتلا به سرطان پرستات در آنان ۵۳٪ کمتر از سایر مردان بوده است. همچنین تحقیقات نشان داده که مصرف این ویتامین در دوران بارداری به کاهش خطر ابتلای نوزاد به بیماری آسم میانجامد. در این تحقیق نوزادانی که مادرشان کمترین میزان دریافت ویتامین E را داشتهاند پنج برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به آسم بودهاند. این ویتامین در جلوگیری از ابتلا به سکته مغزی در افراد غیر سیگاری نقش دارد اما در افراد سیگاری خیر.
کمبود ویتامین E
کمبود این ویتامین باعث افزایش احتمال ابتلا به سرطان و مشکلات قلبی و عروقی و اختلالات تولید مثلی میشود. ذخیره این ویتامین در بدن ۱۰ تا ۱۵ سال کفایت میکند. اما بعد از این مدت (معمولا کسانی که مشکل هضم چربی دارند به این دوره میرسند) اختلالات بینایی، ضعف عضلات، عدم پاسخ گویی به محرکهای محیطی و عدم توانایی در حفظ تعادل و زخمهای سریع پوستی بروز میکند. همچنین این ویتامین در جلوگیری از سقط جنین بسیار موثر است. مصرف بیش از اندازه آن باعث میشود مدت زمان انعقاد خون زیاد شود و حتی مصرف بیش از اندازه آن (بیشتر از ۴۰۰ واحد) خطر مرگ به همراه دارد.
آشنا شویم: کپسول ویتامین E هلث برست
منابع حاوی ویتامین E
این ویتامین نه تنها در منابع گیاهی یافت شده بلکه در منابع حیوانی در چربی نیز یافت میشود. موادی مثل روغنهای گیاهی از جمله روغن آفتاب گردان و زیتون، ذرت و بادام، آجیل تازه (فندق، بادام، گردو)، اسفناج، کلم پیچ، سویا و سیب زمینی دارای مقادیری از این ویتامین میباشند. همچنین روغن سبوس گندم غنیترین ماده غذایی از لحاظ ویتامین E میباشد. در میوههایی مثل هلو و یا مارچوبه نیز به طور نسبی این ویتامین یافت میشود. به جز منابع طبیعی ویتامین E به صورت مصنوعی و به شکل قرص و آمپول نیز در دسترس میباشد.