عوارض کمبود مس در بدن

کمبود مس در بدن

مصرف زیاد مکمل های ویتامین ث می تواند باعث کمبود مس شود. درحالیکه کمبود مس بندرت اتفاق می افتد اما برخی بیماری ها و دیگر عوامل می توانند خطر کمبود مس را افزایش دهند که از جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نقص ژنتیکی متابولیسم مس
• مشکلات جذب
• مصرف زیاد مکمل های ویتامین ث یا زینک (روی)
• برخی بیماری ها مثل از بین رفتن میلین در سیستم عصب مرکزی، پلی نوروپاتی، میلوپاتی و التهاب عصب اپتیک

از آنجایی که مس در کبد ذخیره می شود، از همین رو کمبود آن به مرور زمان و به آرامی رخ می دهد.

زینک (روی) و ویتامین ث

مصرف زیاد زینک (150 میلی گرم یا بیشتر در روز) و ویتامین ث (بیش از 1500 میلی گرم در روز) بواسطه رقابت با مس برای جذب در روده ممکن است باعث کمبود مس شود.

دلایل کمبود مس در اطفال

کمبود مس در اطفال و کودکانی که شیر گاو را بجای شیرخشک مصرف می کنند، دیده شده است. شیر گاو حاوی مقدار کمی مس است. بهتر است کودکان زیر 1 سال از شیر مادر تغذیه کنند در غیر این صورت می توانند از شیر خشک استفاده کنند. شیر گاو موادمغذی موردنیاز یک کودک را ندارد.

اثرات کمبود مس 

پایین بودن سطح مس می تواند منجر به: آنمی (کم خونی)، پایین آمدن دمای بدن، شکستن استخوان، استئوپورز (پوکی استخوان)، از بین رفتن رنگدانه های پوست، مشکلات تیروئید شود. بیماری های متابولیک می توانند بر روش جذب ویتامین ها و موادمعدنی در بدن تاثیر بگذارند.

آشنا شویم با مکمل مولتی ویتامین مینرال: قرص مولتی کامپلیت هلث برست

بیماری منکز (Menkes)

بیماری منکز-یک اختلال نهفته است که تاثیر منفی بر نحوه متابولیز مس در مغز می گذارد که این می تواند منجر به تاخیر در رشد اعصاب اطفال از حدود 6 تا 8 هفتگی شود. یک کودک مبتلا به این بیماری ممکن است تا 3 سالگی زنده نماند. تزریق زیرپوستی مس می تواند به نرمال شدن سطح مس در خون کمک کند اما اینکه تزریق مس می تواند به نرمال شدن سطح مس در خون کمک کند، به نوع جهش ژنتیکی بستگی دارد. یک کارآزمایی بالینی نشان داد که درمان اطفال قبل از شروع علایم کمبود مس می تواند به بهبود مهارت های حرکتی ریز و درشت و مهارت های تطبیقی، مهارت های شخصی و اجتماعی و رشد سیستم عصبی-کلامی در کودکان و بهبود رشد آنها کمک کند.

دیگر اثرات کمبود مس

کمبود مس با موارد زیر ارتباط دارد:

• افزایش خطر عفونت
• استئوپورز (پوکی استخوان)
• از بین رفتن رنگدانه مو و پوست
• آنمی (کم خونی) زیرا مس به تشکیل گلبول های قرمزخون کمک می کند

مغز و سیستم عصب

مصرف بسیار کم یا زیاد مس می تواند به بافت مغز آسیب بزند.  در بزرگسالان، تحلیل سیستم عصب درنتیجه بهم ریختن تعادل مس مشاهده شده است که این ممکن است ناشی از یک مشکل در مکانیسم دخیل در متابولیز مس و استفاده از آن در مغز باشد.  بالا بودن سطح مس می تواند منجر به آسیب اکسیداتیو در مغز شود. به عنوان مثال در بیماری ویلسون، مقادیر زیاد مس در کبد، مغز و دیگر بافت های حیاتی و مهم جمع می شود.

ارتباط مس با آلزایمر

انباشت و تجمع مقادیر زیادی از مس با بیماری آلزایمر ارتباط دارد. وقتی مس به طور غیرطبیعی انباشته می شود، این ممکن است باعث تشکیل پلاک های آمیلوئید روی یک سلول عصبی شود. ساخت و تشکیل این پلاک های آمیلوئیدی می تواند منجر به بیماری آلزایمر و دیگر بیماری های تحلیل رونده عصب شود.

منابع غذایی

بادام هندی حاوی مس است.مس در انواع موادغذایی یافت می شود. از منابع مس می توان به مواردی مانند: صدف خوراکی و دیگر صدف ها، غلات کامل؛ لوبیاها، سیب زمینی، مخمر، سبزی های برگدار، کاکائو، میوه های خشک، فلفل سیاه، کلیه و جگر، مغزها مثل بادام هندی و بادام ها اشاره کرد. اکثر میوه ها و سبزیجات حاوی مقدار کمی مس هستند اما مس در غلات کامل وجود دارد و حتی به برخی غلات صبحانه و دیگر غذاهای غنی شده نیز افزوده می شود.

مکمل مس

مکمل مس در دسترس می باشد اما بهتر است ویتامین ها و موادمعدنی ضروری را از طریق موادغذایی بدست آورید تا خطر بهم ریختن تعادل آنها کمتر شود. برخی افراد نیاز به مصرف مکمل مس دارند. به علاوه موادمغذی موجود در موادغذایی باهم کار می کنند تا بتوانند اثری را بوجود بیاورند که چشمگیرتر از اثری است که با خوردن موادمغذی به تنهایی و جداگانه بدست می آید. اکثر مکمل های مولتی ویتامین حاوی 2 میلی گرم مس هستند که این مقدار از نظر هیئت تغذیه و موادغذایی، امن و کافی می باشد.

خطرات مس برای سلامتی

مکمل مس می تواند با موارد زیر اثرات متقابل داشته باشد:

• قرص های جلوگیری از بارداری و هورمون درمانی
• داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مثل آسپیرین و ایبوپروفن
• پنی سیلامین که برای کاهش سطح مس در بیماری ویلسون استفاده می شود
• آلوپورینول که یک دارو برای درمان نقرس است
• سایمتیدین یا تاگامت (Tagamet) برای زخم معده و رفلاکس معده استفاده می شود
• مکمل های زینک (روی)

این محصولات ممکن است سطح مس در خون را افزایش یا کاهش دهند که این منجر به بهم ریختن تعادل مس می شود.

تنظیم: زهرا محبی(کارشناس ارشد تغذیه)