روماتیسم یک بیماری خود ایمنی محسوب می‌شود که اعضایی مانند چشم، ریه، قلب و مفاصل سینوویال را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در اکثر مواقع مفاصل کوچک دست ها و پا ها آسیب می‌بینند اما روماتیسم میتواند به زانو، مفاصل ران و شانه ها هم آسیب برساند. روماتیسم معمولاً به طور متقارن به بدن آسیب می‌رساند(یعنی به دو طرف بدن) مانند جفت دست ها.
روماتیسم با متورم کردن مفاصل، به سطح آنها آسیب می‌رساند و در نهایت باعث درد می‌شوند. روماتیسم میتواند تمام بدن را درگیر خود کند، به همین خاطر جزء بیماری های سیستمیک محسوب می‌شود.
درمان روماتیسم
روماتولوژیست ها متخصص بیماری های مفصلی هستند. روماتولوژیست ها با تیمی از متخصصان سلامتی شامل پرستاران، فیزیوتراپیست ها، کاردرمانگران، داروسازان و متخصصین تغذیه همکاری می‌کنند و درباره دارو ها، کنترل درد، تمرینات برای بهبود عملکرد و رژیم غذایی مشاوره می‌دهند.
بسیاری از افرادی که از بیماری روماتیسم رنج می‌برند، معتقدند که رژیم غذایی تاثیر به‌سزایی در روند بیماری آنها دارد و تلاش کرده‌اند رژیم غذایی خود را تغییر دهند. تغییر در رژیم غذایی میتواند سلامتی افراد مبتلا به این بیماری را افزایش دهد و شاید موفق بشوند علائم این بیماری را از بین ببرند اما همچنین نباید از پزشک خود غافل شوند.
وزن خود را مناسب نگه دارید
مهم ترین رابطه بین رژیم غذایی و روماتیسم ، وزن است. وزن زیاد ممکن است درمان هایی را که برای شما تجویز شده است، بی‌اثر کند و روند درمان را آهسته پیش ببرد. اگر شما اضافه وزن دارید، سعی کنید با دنبال کردن یک رژیم غذایی سالم و ورزش منظم، وزن خود را کم کنید.
نوع چربی موجود در رژیم غذایی خود را تغییر دهید
افرادی که روماتیسم دارند، بیشتر از افراد دیگر در معرض مبتلا شدن به بیماری های قلبی هستند. مقدار و نوع چربی ای که استفاده می‌کنید، سطح کلسترول خون را کنترل می‌کند و همین موضوع میتواند بر میزان درد و التهاب مفاصل تاثیرگذار باشد.
ماهی های پرچرب بخورید
ماهی هایی مثل ساردین، شاه‌ماهی، قرل آلا،خال مخالی و اسنپر پوست تیره تری دارند و این نشان می‌دهد که سرشار از امگا3 و چربی های اشباع‌نشده هستند. روغن ماهی ها علاوه بر فوایدی که برای قلب دارند، به کمتر شدن التهاب هم کمک می‌کنند و درد مفاصل را کاهش می‌دهند. سعی کنید هفته ای یک تکه (معادل 140 گرم) از یک ماهی چرب مصرف کنید.
تخم مرغ و بعضی از نان ها هم غنی از امگا3 هستند. منابع گیاهی امگا3 مانند تخم برزک، گل پامچال و گشنیز تاثیر کمتری بر کاهش التهاب دارند و فایده کمتری دارند.
روغن ماهی برای روماتیسم مفید است
ثابت شده است که روغن های ماهی با دوز بالا، می‌توانند به کمتر شدن علائم روماتیسم مانند سفتی عضلات در صبحگاه، تعداد مفاصل متورم و درد عضلات کمک کنند. روغن های ماهی چیزی بین 500 تا 1000 میلی گرم EPA و DHA (چربی های امگا3) دارند. برای کمتر شدن علائم روماتیسم باید تا 3 ماه صبر کنید، پس صبور باشید. قبل از مصرف خوراکی های جدید با پزشک خود مشورت کنید.
یک رژیم مدیترانه ای دنبال کنید
این نوع رژیم شامل ماکیان، ماهی و گوشت قرمز کمتری است و در عوض مقدار زیادی از سبزیجات(تازه، یخ زده یا کنسرو شده)، میوه، غلات، روغن زیتون، لوبیا، آجیل و دانه ها را شامل می‌شود. این یعنی در این رژیم روغن های اشباع شده کمتری وجود دارد و در عوض چربی هایی مانند امگا3 در آن وجود دارد. تحقیقات نشان داده افرادی که از این رژیم پیروی می‌کنند، در روند بهبودی علائم بیماری‌شان پیشرفت زیادی را مشاهده کرده اند.
برای پیروی کردن از این رژیم باید روزانه حداقل 560 گرم سبزیجات و حداقل 280 گرم میوه مصرف کنید. بیشتر از روغن و محصولاتی استفاده کنید که چربی اشباع شده ندارند مثل روغن زیتون یا منداب. استفاده از روغن های حاوی امگا3 و چربی های اشباع نشده می‌توانند به کمتر شدن علائم بیماری کمک کنند. خوردن مجموعه ای از میوه ها و سبزیجات، مقدار آنتی‌اکسیدان دریافتی شما را افزایش می‌دهد. آنتی‌اکسیدان ها به کمتر شدن التهاب و بهتر شدن وضعیت علائم بیماری کمک می‌کنند.
غذا های حاوی آهن بخورید
از علائم روماتیسم ، خستگی است که میتواند با کم‌خونی هم بدتر شود.( کم‌خونی به حالتی که گفته می‌شود که بدن دچار کمبود سلول قرمز است و اکسیژن به خوبی به نقاط مختلف بدن نمی‌رسد)
سعی کنید خوراکی هایی بخورید که آهن زیادی دارند. این خوراکی ها شامل گوشت بدون چربی،تخم مرغ، سبزیجات، نخود فرنگی، لوبیا ، عدس و غلات صبحانه غنی شده است. ویتامین C به بهتر جذب شدن آهن کمک می‌کند، به همین دلیل پیشنهاد می‌شود همراه با وعده غذایی خود میوه و سبزیجات مصرف کنید. بر خلاف ادعا هایی که در رسانه و سایت ها می‌شود، هیچ دلیل علمی ای برای قطع کردن مصرف گوشت قرمز وجود ندارد.
اهمیت کلسیم برای افراد مبتلا به روماتیسم
برای همه افراد دریافت مقدار کافی کلسیم برای استحکام استخوان ها ضروری است. این موضوع برای افراد دارای روماتیسم اهمیت بیشتری هم پیدا می‌کند. افراد مبتلا به این بیماری از دارو های گلوکوکورتیکوئید استفاده می‌کنند. این دارو این افراد را در معرض خطر پوکی استخوان قرار می‌دهد. از منابع خوب کلسیم می‌توان به شیر کم‌چرب، ماست، پنیر، سبزیجات، شیر سویا، بادام و خوردن ماهی هایی مثل ساردین به همراه استخوان است.
رژیم های غذایی پرهیزی و محرومیت های غذایی
یک رژیم غذایی گیاهخواری میتواند به بهتر شدن علائم بیماری کمک کند. با دکتر یا متخصص تغذیه خود درباره مفید بودن این نوع رژیم ها مشورت کنید. بعضی افراد فکر می‌کنند رژیم های غذایی پرهیزی و محرومیت های غذایی وضعیت روماتیسم را بدتر می‌کنند؛ اگرچه هیچ یک از تحقیقات انجام شده این را نشان نمی‌دهد. البته بعضی افراد مبتلا به روماتیسم ممکن است به تعدادی از مواد غذایی حساسیت نشان دهند. پرهیز از خوردن بعضی مواد غذایی باید تحت نظر یک متخصص تغذیه انجام شود. روزه گرفتن یک راه سخت و موقتی برای کنترل کردن درد و التهاب در این بیماری است که پیشنهاد نمی‌شود.
مکمل های مفید برای روماتیسم
کمبود ویتامین D به علت قرار نگرفتن در زیر نور آفتاب یا در زمستان ها به‌خاطر کم بودن نور آفتاب رخ می‌دهد. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد پیشرفت روماتیسم در افرادی که ویتامین D به اندازه کافی ندارند بیشتر است. پیشنهاد می‌شود در زمستان از قرص های ویتامین D استفاده کنید.
هیچ مدرکی دال بر مفید بودن آنتی‌اکسیدان ها و مواد معدنی بر درمان روماتیسم وجود ندارد. یک رژیم غذایی خوب باید شامل تمام مواد مغذی مورد نیاز بدن باشد.اگرچه اگر رژیم شما خیلی محدود است یا اشتهای کافی ندارید، می‌توانید از مکمل های مولتی ویتامین یا معدنی استفاده کنید. قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنید.
روماتیسم و باکتری های روده
میدانیم میکروبیوم های روده نقش به‌سزایی را در ایمنی بدن ایفا می‌کنند. داده های جمع‌آوری شده نشان می‌دهند که هر تغییری در باکتری های روده، احتمال مبتلا شدن به روماتیسم و شدت آن را افزایش می‌دهد. مشاهده شده افرادی که مبتلا به روماتیسم هستند باکتری های روده غیر عادی ای دارند اما تا به اینجا استفاده از پروبیوتیک به عنوان درمان ثابت نشده است.
خلاصه
نباید به‌جای پیروی از نسخه، در رژیم غذایی تغییر ایجاد کرد. البته نکات بالا ممکن است برای بعضی افراد مبتلا به روماتیسم مفید باشد. حفظ یک وزن سالم مهم است و یک رژیم غذایی سالم به همراه ورزش منظم به کم شدن چربی بدن کمک می‌کند. مقدار چربی اشباع شده مصرفی خود را کم کنید و به جای آن بیشتر امگا3 و روغن اشباع نشده مثل روغن زیتون استفاده کنید تا سلامت و مفاصل شما فایده ببرند. رژیم غذایی مدیترانه ای میتواند به بهتر شدن وضعیت شما کمک کند. همیشه قبل از هرگونه تغییر در رژیم غذایی خود با روماتولوژیست و متخصص تغذیه خود مشورت کنید.