تقویت سیستم ایمنی کودکان به ویژه در سنین پایین اهمیت زیادی دارد، زیرا کودکان بیشتر در معرض عفونتها و بیماریها قرار دارند. روشهای طبیعی و موثر برای تقویت سیستم ایمنی کودکان شامل تغذیه مناسب، سبک زندگی سالم و حفظ بهداشت است. در ادامه به برخی از این روشها اشاره میکنیم:
1. تغذیه سالم و متعادل
تغذیه مناسب مهمترین عامل در تقویت سیستم ایمنی است. غذاهای سرشار از ویتامینها و مواد مغذی به بهبود عملکرد سیستم ایمنی کمک میکنند.
- میوهها و سبزیجات: میوهها و سبزیجات تازه سرشار از ویتامینهای C، A، E و آنتیاکسیدانها هستند که به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک میکنند. مثلاً پرتقال، کیوی، توتها، هویج، اسفناج و بروکلی منابع خوبی از این ویتامینها هستند.
- پروتئینهای باکیفیت: پروتئین برای تولید سلولهای ایمنی ضروری است. مرغ، ماهی، تخممرغ و حبوبات منابع خوبی از پروتئین هستند.
- چربیهای سالم: چربیهای مفید مانند امگا-3 که در ماهیهای چرب (مثل سالمون) و مغزها یافت میشود، به کاهش التهاب و تقویت سیستم ایمنی کمک میکنند.
2. مکملهای ویتامینی
در برخی مواقع، مکملهای غذایی میتوانند به تقویت سیستم ایمنی کمک کنند. مشورت با پزشک برای استفاده از این مکملها ضروری است:
- ویتامین D: کمبود ویتامین D با ضعف سیستم ایمنی مرتبط است. این ویتامین به ویژه در کودکانی که در معرض نور آفتاب قرار نمیگیرند باید تأمین شود.
- پروبیوتیکها: مصرف پروبیوتیکها (میکروبهای مفید روده) میتواند سلامت رودهها و سیستم ایمنی را بهبود بخشد. ماست و محصولات لبنی پروبیوتیک میتوانند مفید باشند.
3. خواب کافی
خواب کافی برای بازسازی و تقویت سیستم ایمنی کودکان بسیار مهم است. کودکان به خواب بیشتری نسبت به بزرگسالان نیاز دارند. خواب ناکافی میتواند باعث تضعیف سیستم ایمنی و افزایش حساسیت به عفونتها شود. مدت زمان خواب توصیهشده:
- نوزادان: 12 تا 16 ساعت
- کودکان پیشدبستانی: 10 تا 13 ساعت
- کودکان دبستانی: 9 تا 12 ساعت
4. فعالیت بدنی و ورزش
ورزش منظم به تقویت سیستم ایمنی کودکان کمک میکند. فعالیتهای ساده مانند بازی در فضای باز، دوچرخهسواری و پیادهروی میتوانند سیستم ایمنی را فعال و قوی نگه دارند. ورزش همچنین به بهبود جریان خون و حمل مواد مغذی به سلولهای بدن کمک میکند.
5. حفظ بهداشت فردی
رعایت بهداشت فردی برای جلوگیری از عفونتها و بیماریها بسیار مهم است. آموزش کودکان به رعایت اصول بهداشتی مانند:
- شستوشوی مرتب دستها با آب و صابون به مدت 20 ثانیه، به ویژه قبل از غذا و بعد از استفاده از سرویس بهداشتی.
- استفاده از دستمال یا آرنج هنگام عطسه یا سرفه.
- خودداری از لمس صورت، مخصوصاً چشمها، دهان و بینی.
6. کنترل استرس
استرس میتواند سیستم ایمنی کودکان را تضعیف کند. بازی، خنده و ارتباط عاطفی مثبت با والدین به کاهش استرس کمک میکند. مراقبت از سلامت روان کودکان با ایجاد محیطی آرام و حمایتکننده برای آنها اهمیت دارد.
7. واکسیناسیون به موقع
تزریق واکسنهای توصیهشده برای جلوگیری از بیماریهای عفونی خطرناک ضروری است. واکسنها نقش مهمی در تقویت ایمنی بدن دارند و کودک را در برابر بیماریهایی مانند سرخک، سیاهسرفه، آبلهمرغان و هپاتیت ایمن میکنند.
8. هیدراتاسیون کافی
آب و مایعات کافی برای حفظ عملکرد سیستم ایمنی اهمیت دارند. مصرف مقدار کافی آب در طول روز به حذف سموم از بدن و بهبود عملکرد سلولهای ایمنی کمک میکند. از مصرف نوشیدنیهای مضر مثل نوشابههای گازدار برای کودکان خودداری کنید.
9. کاهش مصرف شکر و غذاهای فرآوری شده
مصرف زیاد شکر و غذاهای فرآوری شده میتواند سیستم ایمنی را تضعیف کند. بهتر است مصرف مواد قندی و غذاهای بستهبندی شده محدود شود و به جای آنها مواد غذایی طبیعی و سالم مانند میوهها و مغزها مصرف شوند.
با پیروی از این روشها و رعایت نکات سلامت، میتوان سیستم ایمنی کودکان را به خوبی تقویت کرد و آنها را در برابر بیماریها مقاومتر ساخت.
کودکان در معرض انواع بیماری ها هستند بنابراین تقویت سیستم ایمنی کودکان برای والدین اهمیت ویژه دارد. خبر خوب این است که بیشتر تقویت کننده های طبیعی برای سیستم ایمنی کودکان می توانند دفعات و شدت بیماری را کاهش دهند. تب، لرز، مشکلات تنفسی و … از مشکلاتی است که ممکن است مادرها را نسبت به سلامت کودکشان نگران کند.
راههای تقویت سیستم ایمنی کودکان
خواب کافی
خواب یکی از مهمترین راه ها برای تقویت سیستم ایمنی کودکان و بزرگسالان است. در طول خواب، بدن ترمیم می شود اما در طول این مدت، بدن با تولید گلبول های سفید به جنگ با عفونت و میکروب ها می رود. در واقع نتیجه یکی از مطالعاتی که در سال 2007 روی حیوان انجام شد، نشان داد که بی خوابی باعث افت گلبول های سفید می شود که بدون این گلبول ها، بدن در معرض بیماری قرار می گیرد.
ورزش منظم
به چند دلیل، ورزش کردن بسیار مفید است چون ورزش، بهترین راه برای تقویت سیستم ایمنی کودکان محسوب می شود. ورزش می تواند میزان سرماخوردگی را تا 67 درصد کاهش دهد. در سال 2008، محققان نشان دادند افرادی که ورزش می کنند، کمتر دچار عفونت های تنفسی می شوند و حتی اگر به سرماخوردگی مبتلا شوند، این سرماخوردگی بسیار خفیف و جزئی بوده و در کوتاه مدت بهبود می یابد. انواع ورزش ها، تقویت کننده سیستم ایمنی کودکان شامل پارک رفتن حتی در فصول پاییز و زمستان، پیاده روی خانوادگی، بازی فریزبی، گرگم به هوا و توپ بازی در حیاط، رفتن به مراکز خرید و تشویق کودکان به قدم زدن، شنا کردن یا شرکت در کلاس یوگا است.
افزایش سطح روی (زینک)
مطالعه ای که در سال 2008 انجام شد، نشان داد کمبود روی موجب نقص سیستم ایمنی می شود. به همین دلیل مصرف روی (زینک) به بدن در تولید سلول های T که بخشی از سیستم ایمنی است، کمک می کند. عناصر مس و روی جزو آنتاگونیست ها هستند -مصرف یکی به مقدار زیاد جذب دیگری را کاهش می دهد- و کودکان میل شدیدی به مصرف خوراکی های غنی از مس مثل شکلات، غلات کامل و سیب زمینی دارند و خوراکی های غنی از روی مثل گوشت قرمز کمتر مصرف می کنند. خوراکی های غنی از روی شامل نخود، دانه ها، تخمه کدو، بادام هندی، تخم مرغ و گوشت چرخ کرده است.
مصرف موادمغذی گیاهی
مواد مغذی گیاهی، ترکیباتی هستند که به طور طبیعی در گیاهان (میوه ها و سبزیجات) یافت می شوند. این مواد به تقویت سیستم ایمنی کودکان کمک می کند. این موادمغذی، سیستم ایمنی را بواسطه مبارزه با باکتری ها، ویروس ها و رادیکال های آزاد تقویت می کند. با مصرف این مواد، عملکرد سیستم ایمنی بهبود می یابد. لیکوپن و کاروتنوئیدها از جمله مواد مغذی گیاهی هستند که در گوجه فرنگی، سبزیجات سبز مثل بروکلی و اسفناج، پیاز و سیر، هویج و سبزیجات تازه مثل جعفری، گشنیز و ریحان یافت می شود.
مصرف پروبیوتیک
پروبیوتیک ها یکی از بهترین راه ها برای تقویت سیستم ایمنی کودکان هستند چون این مواد، سیستم ایمنی کودک را به باکتری های خوب مجهز می کند. پروبیوتیک ها متشکل از باکتری های زنده ای هستند که در محیط روده رشد می کنند. 90 درصد سیستم ایمنی در روده قرار دارد، بنابراین وقتی باکتری های زنده در روده رشد می کنند، سیستم ایمنی تقویت می شود و عملکرد آن بهبود می یابد. اطفال و کودکان می توانند از پروبیوتیک استفاده کنند. بنابراین مصرف برخی پروبیوتیک ها برای کودکان و اطفال بسیار مناسب و مطلوب است. این پروبیوتیک ها شامل خوراکی های غنی از پروتئین مثل ماست می باشد.
مصرف ویتامین دی
ویتامین دی نقش بسیار مهم و حیاتی در حفظ سلامت استخوان دارد و طبق مطالعات انجام گرفته در سال 2011، ویتامین دی موجب تقویت سیستم ایمنی می شود. هنگامی که بدن مورد حمله باکتری ها و میکروب ها قرار می گیرد، مصرف ویتامین دی موجب تقویت سیستم ایمنی می شود. بهترین منابع ویتامین دی نور آفتاب است. قطره ویتامین دی غالبا برای نوزادان شیرخوار توصیه می شود.
مصرف خوراکی های غنی از ویتامین آ
ویتامین آ یکی دیگر از ویتامین هایی است که می تواند سیستم ایمنی را تقویت کند. در سال 2015 محققان با مطالعه روی حیوان نشان دادند که ویتامین آ نقش بسیار ویژه ای در حفظ سلامت سیستم تنفسی دارد. کمبود ویتامین آ، سلامت و ایمنی مجاری تنفسی را به خطر می اندازد. مجرای تنفسی، اولین جایی است که در تماس با باکتری ها و میکروب ها بوده و مورد حمله آنها قرار می گیرد. بنابراین بهتر است از کافی بودن سطح ویتامین آ در بدن کودکتان اطمینان حاصل کنید. خوراکی های غنی از ویتامین آ شامل جگر، زرده تخم مرغ، کره پاستوریزه و روغن ماهی است که حاوی ویتامین دی و پتاسیم می باشد.
آشنا شویم: شربت ایمیونیتی ویواکیدز
نوشیدن آب
نوشیدن آب به تقویت سیستم ایمنی و حفظ سلامت بدن کمک می کند. در واقع نوشیدن آب به مقدار کافی یکی از راه های تقویت سیستم ایمنی کودکان است. نوشیدن آب برای مقابله با بیماری ها از جمله سرماخوردگی و باکتری های موجود در ادرار و همچنین کاهش خطر ابتلا به عفونت های مجاری ادرار مفید است. برای اینکه آب را به یک نوشیدنی دلچسب و خوشایند برای کودکان تبدیل کنیم، بهتر است برش های لیمو، برش های توت فرنگی، آناناس یا برگ نعناع به آب افزوده شود.
بیرون رفتن
بیشتر والدین از بیرون بردن کودکشان در فصل زمستان بسیار نگران و ناراحتند اما حقیقت این است که بیرون رفتن همیشه مساوی با سرماخوردگی نیست. در واقع در بیشتر ایالت های اسکاندیناوی، والدین نوزادشان را در طول ماه های سرد زمستان به بیرون از منزل می برند و معتقدند که این یکی از بهترین تقویت کننده های طبیعی برای سیستم ایمنی آنها می باشد. حمام جنگلی را امتحان کنید. به طبیعت و فضاهای سبز بروید و اوقات خود را در این نقاط سپری کنید، در هوای تازه نفس بکشید و به اطراف خود توجه کنید.حمام جنگلی و رفتن به طبیعت و فضاهای سبز می تواند سلول های NK را افزایش دهد و موجب تقویت سیستم ایمنی شود (سلول های NK، ویروس ها و باکتری ها را نابود می کنند).
به حداقل رساندن مصرف قند
قند تصفیه شده در بدن، بسیار سخت و مقاوم است. باکتری در محیط های اسیدی و حاوی قند رشد می کنند. زیاده روی در مصرف قند می تواند سلامت روده را به خطر بیاندازد و این برای سیستم ایمنی بسیار بد است چون روده جایگاه اصلی سیستم ایمنی است. قند موجب التهاب در کل بدن می شود. به همین دلایل، بهتر است از مصرف قندهای فراوری شده اجتناب کنید. اگر کودکان عاشق خوراکی های شیرین هستند، یکی از این دسرها را امتحان کنید و به آنها بدهید: کلوچه گردویی بدون غلات، مینی کیک شکلاتی، دسر کدوتنبل.
کودکان دچار سوء تغذیه
در صورتی که کودک دچار سوء تغذیه است، می توانید انواع مواد غذایی از جمله روغن ماهی، انواع آجیل برای تامین سلنیوم، گوشت قرمز، پروبیوتیک برای تقویت سیستم ایمنی، آب نارگیل برای تامین پتاسیم، موم عسل برای تامین ویتامین ب و استفاده از مکمل های تقویت کننده سیستم ایمنی استفاده کنید.